Giữa bạt ngàn núi rừng Tây Bắc có một bà lang người dân tộc Thái chữa khỏi cho nhiều bệnh nhân xơ gan từng bị bệnh viện trả về.
Bệnh xơ gan được coi là một trong "tứ chứng nan y", đến nay y học hiện đại vẫn bó tay không chữa khỏi. Thế nhưng giữa bạt ngàn núi rừng Tây Bắc có một bà lang người dân tộc Thái tên là Hà Thị Đào - 68 tuổi, thường được gọi theo tên chồng là bà lang Tiến - đă t́m ra và kết hợp những dược liệu quư trên rừng chữa khỏi cho nhiều bệnh nhân xơ gan từng bị bệnh viện trả về.
 |
Bà lang Tiến. |
Người trở về từ cơi chết
Trong thời gian chờ đợi bà Tiến từ trên rừng trở về, chúng tôi được người dân chỉ cho một bệnh nhân là người địa phương đă từng bị bệnh bụng ph́nh to (bệnh xơ gan) theo cách gọi của người dân tộc Thái ở đây. Đó là anh Hà Văn Nhũng, 45 tuổi, ở bản Ngơa, xă Mai Hịch. Trước đây, anh Nhũng uống rượu nhiều nên bị bệnh xơ gan.
Tuy nhiên, đến năm 2010 anh mới phát hiện bệnh, được gia đ́nh đưa xuống bệnh viện huyện, tỉnh để điều trị, nhưng các bác sĩ đành bó tay v́ bệnh của anh đă quá nặng. Trở về, sức khỏe của anh Nhũng giảm sút nghiêm trọng, bụng ph́nh to, đi lại vô cùng khó khăn.
"Lúc đó dù mọi người không nói, nhưng tôi biết đă chuẩn bị hết mọi công việc hậu sự. Thương tôi, vợ và các con dù rất đau buồn nhưng vẫn cố giấu để cho tôi được vui vẻ" - anh Nhũng chia sẻ.
Đang lúc tuyệt vọng th́ người trong bản mách đến nhà bà lang Tiến nhờ bà chữa giúp. Đă nghĩ bệnh viện trả về th́ làm sao bà lang có thế cứu chữa được, nhưng thấy chồng đau đớn, vợ anh Nhũng cũng đến nhờ bà. Bà Tiến bảo cứ về lấy phiếu kiểm tra kết quả ở bệnh viện đưa đến, bà sẽ cắt thuốc cho.
Lần đầu tiên bà cắt cho anh Nhũng 5 thang uống trong nửa tháng. Đến 10 ngày sau bụng đă bớt trướng và xẹp dần. Hết 5 thang đầu th́ anh đă cảm thấy bệnh bị đẩy lui. Sau lần đó, anh lấy thuốc uống thêm 3 tháng nữa th́ người như khỏe hẳn, ăn được, ngủ được.
Ngày tết anh đến cảm ơn, bà Tiến rót cốc rượu lá Mai Hạ (đặc sản Mai Châu) thơm lừng mời anh. Anh nhất quyết từ chối: "Cháu không uống đâu, được bà chữa khỏi bệnh, cháu sẽ không bao giờ uống dù 1 giọt rượu". Bà Tiến bảo: "Đúng là bệnh của anh th́ không nên uống rượu, nhưng giờ anh khỏi rồi, chỉ uống một chút th́ không sao cả".
Từ đó đến nay, mỗi lần nhà có công việc hay dịp lễ tết anh vẫn có thể ngồi uống với bạn bè, anh em mà không cần lo lắng đến bệnh tật trước đây. Điều quan trọng hơn là anh đă có sức khỏe để cùng vợ con đi nương đi rẫy, cuộc sống gia đ́nh cũng bớt phần khó khăn, vất vả.
Bà lang của những bệnh nhân nghèo
Chiều xuống, chúng tôi quay lại nhà bà Tiến th́ cũng là lúc bà vừa từ trên núi lấy cây thuốc về. Trên lưng gùi nặng những đoạn rễ cây vẫn c̣n ứa nhựa đỏ, bà Tiến mời chúng tôi vào nhà rồi giới thiệu: "Đó là cây bổ máu, thường mọc ở trên núi cao. Sau khi mang về cắt nhỏ, phơi khô sắc uống, có công dụng làm mát gan, giải nhiệt và bổ máu, rất cần trong bài thuốc chữa bệnh xơ gan".
Bà Tiến kể, bà lớn lên trong một gia đ́nh mà từ thời ông cha đă làm nghề thuốc. Trong những năm kháng chiến chống Pháp, ông nội và cha bà đă nhiều lần được mời đi chữa bệnh cho các anh bộ đội ở bên bản Mường Hịch, cách nhà bà hơn 10 cây số đường rừng.
Khi c̣n nhỏ, bà đă theo cha lên núi mang cây thuốc về chữa bệnh cho mọi người. Khi mới 12-13 tuổi, mỗi lần cha vào rừng hái thuốc, bà cũng đ̣i đi bằng được.
Lúc đầu ông không cho theo, nhưng sau thấy cô con gái thực sự say mê nên ông cũng đồng ư. Rồi mỗi lần ông lội suối, leo đèo đi chữa bệnh cho mọi người, bà cũng xin đi theo bằng được để học cách chữa bệnh.
Dù có tuổi, nhưng bà Tiến vẫn ở ngôi nhà ven rừng ngay cạnh những ngọn núi cao để thuận tiện cho công việc t́m kiếm cây thuốc. Bà nói: "Ta c̣n ở đây, khi nào chân không leo được những con dốc, mắt không c̣n t́m được cây thuốc mới về ở cùng các con gần khu trung tâm xă. Ông trời c̣n cho ta sức khỏe, ta c̣n đi t́m cây thuốc chữa bệnh cho mọi người".
Đến nay, bà lang Tiến đă chữa trị cho nhiều bệnh nhân ở gần có, ở xa như Hà Nội, Hải Pḥng, Nghệ An cũng có. Nhiều người bệnh sau khi chữa trị ở các nơi hết tiền, giờ t́m đến đă được bà chữa trị, lo cho chỗ ăn nghỉ, nhiều lúc c̣n cho tiền tàu xe đi về. Người dân địa phương th́ rất thích đến bà nhờ bà lấy thuốc giúp, v́ vừa hết ít tiền mà hiệu quả th́ trông thấy.
"Bà Tiến đúng là bà lang của những bệnh nhân nghèo" - anh Hà Văn Nhếch, một người dân trong bản cho biết. Phương thuốc đặc trị chữa bệnh xơ gan mà bà tiết lộ với chúng tôi gồm các loại cây dược liệu: Co dưỡng, co chỉ tai, nhổng nhểnh, là vàn và cây bổ máu được cắt thành thang, sắc uống đến khi nào nhạt nước th́ thôi. Nặng th́ có thể 3-6 tháng, nhẹ th́ chỉ 15-30 ngày là khỏi.
Ngoài ra, bà lang Tiến c̣n có thể chữa khỏi nhiều bệnh khác, như trường hợp của anh Hà Công Vịu - 40 tuổi ở Ṭng Đậu (Mai Châu) khỏi bệnh trĩ ngoại hay chị Đinh Thị Thẩm - 38 tuổi ở Bùi Trám (Lương Sơn) được bệnh viện kết luận là u năo, không thể phẫu thuật và trả về, sau 3 tháng uống thuốc của bà Tiến khỏi bệnh, gia đ́nh đưa chị lên Bệnh viện K kiểm tra lại th́ hoàn toàn không c̣n u nữa. Mừng quá, ngay ngày hôm sau chị bắt xe lên gặp bà cảm ơn và xin bà Tiến nhận ḿnh làm con nuôi.
Hội Đông y công nhận
Với những đóng góp trong việc bốc thuốc, chữa bệnh cứu người, tháng 2/2002, bà Tiến đă được Hội Đông y tỉnh Ḥa B́nh công nhận là hội viên và cấp thẻ hành nghề, sinh hoạt trong Hội Đông y của tỉnh.
Đời thường, thu nhập chính của gia đ́nh bà vẫn từ ruộng nương. C̣n khi có người bệnh, bà lại trở thành thầy lang bốc thuốc chữa bệnh giúp đời. Trên 50 năm làm nghề đến nay, bà đă có nhiều bài thuốc quư cho từng bệnh nhân và căn bệnh cụ thể.
Theo bà Tiến, làm nghề từ đời các cụ đă tâm niệm làm nghề thuốc là giúp người lấy phúc, sống một cuộc đời giản dị: "Cuộc đời ta luôn quan niệm ai biết th́ đến, cố gắng chữa trị và không đặt ra vấn đề vật chất, tiền bạc, bởi người bị bệnh đă khổ trăm đường, nên giúp được họ đến đâu ta sẽ cố gắng hết sức".
Bà có tới 6 người con (2 trai, 4 gái) hiện đă trưởng thành, lập gia đ́nh cũng ở địa phương. Bà cũng đă chọn người con trai cả là Ngần Văn Ậm - 45 tuổi, hiện là Bí thư chi bộ xóm Ngơa - để truyền lại nghề thuốc, tiếp tục chữa bệnh giúp người.
Ông Hoàng Công Đảng - nguyên Phó Chủ tịch HĐND huyện Mai Châu - đă từng bị bệnh viện trả về v́ ung thư gan, lá lách, trong thời gian tuyệt vọng đă được mọi người giới thiệu đến nhờ bà Tiến với hy vọng mong manh "c̣n nước, c̣n tát". Sau hai tháng miệt mài uống thuốc của bà lang Tiến, ông Đảng thấy người khỏe dần rồi khỏi hẳn, lên bệnh viện khám lại th́ không c̣n triệu chứng của bệnh cũ nữa.
"Phần lớn các bài thuốc của người dân tộc vùng cao ở Ḥa B́nh c̣n ẩn chứa nhiều điều kỳ diệu. Tôi được khỏe mạnh như ngày hôm nay là nhờ vào sự kỳ diệu ấy. Bên cạnh đó, các ông lang, bà lang đă góp phần vào việc ǵn giữ và dùng các cây dược liệu quư chữa bệnh cho người dân địa phương mà đa phần là những người nghèo".
"Rất cần sự đánh giá công tâm và khoa học về các bài thuốc quư dân gian để nhiều người có cơ hội được sống sau khi các bệnh viện đầu ngành đă phải bó tay" - ông Đảng vui vẻ cho biết.
Anh Hà Văn Nhũng - 45 tuổi, bị xơ gan, bụng ph́nh to, bệnh viện đă trả về. T́m đến bà lang Tiến cắt thuốc, sau 10 ngày bụng anh đă bớt trướng và xẹp dần. Hết 5 thang đầu, anh đă cảm thấy bệnh bị đẩy lui, uống thêm 3 tháng nữa th́ người khỏe hẳn, ăn được, ngủ được.
Theo Lao động