Với radar mảng pha chủ động EL/M-2258 ALPHA, hệ thống phóng thẳng đứng 16 ống VLS VL MICA cho phòng không, khinh hạm Miguel Malvar (HDF-3200) đang biến Hải quân Philippines thành lực lượng hiện đại bậc nhất Đông Nam Á.
Hải quân Philippines đang từng bước hiện đại hóa lực lượng với những chiến hạm hiện đại nhất từ trước đến nay. Khinh hạm Miguel Malvar (dựa trên thiết kế HDF-3200 của HD Hyundai Heavy Industries - Hàn Quốc) chính là bước tiến vượt bậc, biến Hải quân Philippines từ chủ yếu dựa vào tàu cũ thành lực lượng sở hữu tàu chiến tên lửa dẫn đường thực thụ.

Với khả năng mang tên lửa phòng không thẳng đứng VLS (Vertical Launching System) lần đầu tiên và radar mảng pha chủ động AESA, đây không chỉ là khinh hạm mạnh nhất mà còn là biểu tượng cho sức mạnh mới của Manila.

Khinh hạm lớp Miguel Malvar ban đầu được đặt hàng dưới dự án Corvette Acquisition Project năm 2021, nhưng nhờ lượng giãn nước lớn và vũ khí mạnh mẽ, chúng nhanh chóng được tái phân loại thành khinh hạm tên lửa dẫn đường (FFG).

Thiết kế HDF-3200 là phiên bản cải tiến và phóng to từ HDF-2600 của lớp Jose Rizal trước đó, với chiều dài tổng thể đạt 118,4 mét, chiều rộng 14,9 mét và lượng giãn nước đầy tải khoảng 3.200 tấn.

Những con số này giúp tàu có không gian rộng rãi hơn để tích hợp các hệ thống vũ khí tiên tiến, đồng thời tăng cường khả năng sống sót trên biển.

Về động lực, tàu sử dụng hệ thống đẩy CODAD (Combined Diesel and Diesel) với bốn động cơ diesel MTU STX, cho phép đạt tốc độ tối đa vượt 25 hải lý/giờ.

Ở tốc độ hành trình kinh tế 15 hải lý/giờ, tầm hoạt động lên đến 4.500 hải lý, đủ để thực hiện các nhiệm vụ tuần tra kéo dài mà không cần tiếp nhiên liệu thường xuyên.

Thiết kế thân tàu áp dụng công nghệ tàng hình với mặt cắt radar giảm thiểu, các cạnh nghiêng và vật liệu hấp thụ sóng radar, giúp giảm khả năng bị phát hiện trong môi trường tác chiến hiện đại.

Hệ thống vũ khí là điểm nhấn nổi bật nhất của lớp Miguel Malvar. Phía trước mũi tàu là pháo chính Oto Melara 76mm Super Rapid, có tốc độ bắn lên đến 120 phát/phút, phù hợp cho cả tấn công mặt nước và phòng không tầm gần.


Khinh hạm Miguel Malvar (FFG-06) trong quá trình chạy thử. Ảnh: HD HHI - HD Hyundai Heavy Industries.
Giữa tàu bố trí hai bệ phóng tứ liên cho tám tên lửa chống hạm SSM-700K C-Star của Hàn Quốc, với tầm bắn vượt 180km và bay sát mặt biển ở tốc độ cận siêu âm.

Điểm đột phá lớn nhất là hệ thống phóng thẳng đứng 16 ống K-VLS của Hanwha, lần đầu tiên xuất hiện trên tàu Philippines, cho phép mang tên lửa phòng không tầm trung như VL MICA (Missile d'Interception, de Combat et d'Auto-défense) hoặc các loại tương đương, tạo lớp phòng thủ khu vực thực sự.

Để đối phó mối đe dọa cận chiến, tàu được trang bị hệ thống vũ khí cận chiến CIWS Gökdeniz 35mm của Thổ Nhĩ Kỳ, kết hợp pháo nhanh và tên lửa phòng không tầm rất gần.

Ngoài ra còn có hai bệ phóng ngư lôi triple cho ngư lôi nhẹ Blue Shark chống tàu ngầm, cùng hệ thống mồi bẫy Terma C-Guard để chống tên lửa hành trình.

Phía đuôi tàu có sàn đáp và nhà chứa trực thăng, đủ chỗ cho một chiếc AW-159 Wildcat chuyên chống ngầm, tăng cường đáng kể khả năng tác chiến đa chiều.

Về cảm biến, Miguel Malvar dẫn đầu Hải quân Philippines với radar đa năng mảng pha chủ động EL/M-2258 ALPHA của Israel, lần đầu tiên là radar AESA trên tàu chiến nước này, có khả năng phát hiện và theo dõi đồng thời hàng trăm mục tiêu trên không và mặt biển.

Hỗ trợ thêm là radar dẫn bắn NA-25X, radar hàng hải SharpEye và hệ thống quang điện tử PASEO XLR siêu tầm xa của Safran cho nhận dạng và chỉ thị mục tiêu chính xác.

Hệ thống quản lý chiến đấu hiện đại tích hợp tất cả dữ liệu, giúp tàu hoạt động hiệu quả trong môi trường mạng lưới trung tâm.

Với những thông số kỹ thuật vượt trội này, lớp khinh hạm Miguel Malvar (HDF-3200) không chỉ nâng tầm năng lực chống tàu mặt nước, phòng không và chống ngầm mà còn khẳng định vị thế của Hải quân Philippines trong khu vực.

Khi kế hoạch mua thêm hai chiếc nữa dựa trên chính thiết kế này sắp được ký kết, lực lượng hải quân Manila đang hướng tới một hạm đội hiện đại, sẵn sàng bảo vệ chủ quyền trên biển.

VietBF@ sưu tập

Điểm yếu ‘chết người’ của iPhone Fold đã được Apple giải quyết? Tên gọi có thể là “iPhone Fold” hay “iPhone Ultra” nhưng rõ ràng Apple đang chuẩn bị bước vào cuộc chơi màn hình gập, với tham vọng tái định nghĩa toàn bộ cuộc đua này.
Người ta thường nghĩ rằng chỉ cần một vụ kiện lớn từ Apple cũng đủ để khiến bất kỳ “leaker” công nghệ nào phải im lặng. Nhưng Jon Prosser lại là ngoại lệ. Bất chấp những cáo buộc liên quan đến việc đánh cắp bí mật thương mại và âm mưu tiếp cận iOS 26, Prosser vẫn tiếp tục tung ra loạt hình ảnh render chi tiết nhất từ trước đến nay của chiếc “iPhone Fold”.


Màn hình bên trong kiểu iPad 7,8 inch của iPhone Fold. Ảnh: Front Page Technology (Fpt)
Rõ ràng, nỗ lực giữ kín tương lai thiết bị màn hình gập của Apple đang gặp khó khăn, khi chiếc máy dần bước ra khỏi “bóng tối” với hình hài cụ thể hơn bao giờ hết.

Theo những thông tin mới nhất, Apple được cho là đã chọn xong hướng đi thiết kế, cấu hình và cả chiến lược giá bán. Điều này khiến cộng đồng công nghệ tin rằng thời điểm ra mắt dòng iPhone màn hình gập đầu tiên có lẽ không còn quá xa.

Dạng gập kiểu “sách”: quen thuộc nhưng đậm dấu ấn Apple

Thay vì theo đuổi dạng gập vỏ sò kiểu “flip”, Apple được cho là đã chính thức chọn thiết kế gập dạng quyển sách, tương tự Samsung Galaxy Z Fold 6 hay Google Pixel 9 Pro Fold.

Khi mở ra, máy sẽ sở hữu màn hình lớn tới 7,8 inch, đủ để mang lại trải nghiệm như một chiếc tablet cỡ nhỏ. Khi gập lại, người dùng vẫn có một màn hình phụ 5,5 inch đủ tiện dụng cho thao tác hàng ngày.

Đây là lựa chọn hợp lý. Bởi bản chất của điện thoại màn hình gập không chỉ là làm cho một chiếc máy nhỏ gọn hơn, mà là mở rộng không gian hiển thị, mang lại khả năng làm việc và giải trí lớn hơn trong khi vẫn bỏ túi được. Triết lý thiết kế của Apple lần này mang hơi hướng iPad mini thu nhỏ, nhưng là chiếc iPad mini… vừa túi quần.

Ấn tượng hơn, tin đồn cho biết máy khi gập chỉ dày khoảng 9mm. Để so sánh, iPhone 17 Pro Max hiện nay đã ở mức khoảng 8,75mm. Nếu Apple thực sự nhét được màn hình gập cùng cơ cấu bản lề phức tạp vào thân máy mỏng như vậy, đó sẽ là một kỳ tích kỹ thuật đúng nghĩa.

Giải quyết “kẻ thù số một”: vết gấp trên màn hình

Điểm khiến nhiều người ngại nhất khi mua điện thoại gập chính là vết hằn trên màn hình. Apple được cho là không chấp nhận sự “thỏa hiệp” này và ám ảnh với việc phải xử lý triệt để trước khi tung sản phẩm ra thị trường.


Theo tin đồn, iPhone Fold khi gập chỉ dày khoảng 9mm. Ảnh: Front Page Technology
Theo Prosser, hãng đang thử nghiệm giải pháp tấm kim loại chuyên dụng để phân bổ lực đều trên bề mặt. Đồng thời, cơ chế bản lề chất liệu kim loại lỏng cũng được nhắc tới như một nỗ lực nhằm loại bỏ hoàn toàn vết lõm giữa màn hình.

Hầu hết người dùng từng trải nghiệm điện thoại gập đều đồng ý rằng nếp gấp chính là lý do khiến họ quay lại máy màn hình phẳng. Nếu Apple làm được điều mà cả ngành công nghiệp vẫn đang bế tắc, tạo nên màn hình gập phẳng hoàn hảo ngay từ thế hệ đầu tiên, họ sẽ lập tức đặt ra tiêu chuẩn mới.

Tuy vậy, cũng không ít nguồn tin cho rằng Apple vẫn đang trong quá trình tinh chỉnh và chưa thể đạt đến mức “không nếp gấp tuyệt đối”. Vì thế, vẫn cần có thêm những thông tin xác thực hoặc chờ đến khi sản phẩm thực sự xuất hiện.

Touch ID quay lại và lý do thuyết phục

Điều gây bất ngờ nhất lại không phải màn hình, mà là hệ thống bảo mật sinh trắc học. Prosser cho biết iPhone màn hình gập nhiều khả năng sẽ loại bỏ Face ID và thay bằng Touch ID tích hợp trong nút nguồn. Nghe có vẻ như bước lùi, nhưng thực tế đây là quyết định mang tính hợp lý cao.

Khi thiết bị có thể thay đổi hình dạng liên tục, việc căn chỉnh gương mặt với hệ thống Face ID trở nên bất tiện. Trong khi đó, cảm biến vân tay lại hoạt động ổn định ở mọi tư thế cầm máy. Về mặt công thái học, đây là lựa chọn thông minh thay vì phụ thuộc vào hệ thống nhận diện khuôn mặt cố định.

Bên trong, máy được kỳ vọng trang bị modem C2 thế hệ thứ hai do Apple tự phát triển, cùng viên pin khủng khoảng 5400mAh đến 5800mAh – con số cần thiết để nuôi màn hình 7,8 inch trong cả ngày dài. Tuy nhiên, độ mỏng chỉ 4,5mm khi mở ra cũng khiến không ít người lo lắng về độ bền khi chịu va đập mạnh.

Sang trọng, cao cấp… và cực kỳ đắt đỏ

Cuối cùng, điều mà ai cũng quan tâm là giá bán iPhone gập. Những nguồn tin hiện tại đều chỉ về mức giá khởi điểm từ 2.000 đến 2.500 USD. Đây không còn là một chiếc smartphone đơn thuần, mà giống một món đồ trang sức công nghệ đắt giá.

Không loại trừ khả năng Apple sẽ không gọi thiết bị này là “iPhone Fold”, mà chọn cái tên “iPhone Ultra” để nhấn mạnh độ xa xỉ. Dù tên gọi là gì, đây chắc chắn là “canh bạc” lớn nhất của Apple trong nhiều năm qua. Họ tham gia thị trường muộn, nhưng rõ ràng không định tham gia chỉ để “cho có mặt”. Mục tiêu là tạo ra chuẩn mực mới.

Nếu những hình ảnh và thông tin hiện nay trở thành sự thật, có lẽ sự chờ đợi bấy lâu của người dùng sẽ hoàn toàn xứng đáng, miễn là họ đủ khả năng “móc hầu bao”. Apple đang chuẩn bị bước vào cuộc chơi màn hình gập không chỉ để cạnh tranh, mà để tái định nghĩa toàn bộ cuộc đua này.

VietBF@ sưu tập

Các nhà khoa học vừa công bố phát hiện mới về nguyên nhân cốt lõi gây suy giảm tuổi thọ pin. Đây được đánh giá là bước tiến mang tính đột phá, mở ra kỷ nguyên mới cho ngành sản xuất xe điện và các thiết bị di động.


Quá trình lão hóa pin được ví giống như ta "hít thở". Ảnh: Android Police.
Theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science, các nhà khoa học thuộc Đại học Texas tại Austin, Stanford và Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne đã tìm ra lời giải cho bài toán tuổi thọ pin.

Theo đó, nguyên nhân chính khiến pin thiết bị di động và xe điện giảm hiệu suất sau một thời gian sử dụng được xác định là do quá trình thoái hóa cơ - hóa học (chemomechanical degradation). Đây là cơ sở quan trọng để phát triển các dòng pin bền bỉ hơn trong tương lai.

Dù hiện tượng sụt giảm dung lượng sau nhiều chu kỳ sạc đã quá quen thuộc, nguyên nhân thực sự xảy ra bên trong lõi pin vẫn là một ẩn số. Bằng các kỹ thuật hình ảnh tiên tiến, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng các thành phần bên trong pin liên tục giãn nở và co lại trong mỗi chu kỳ sạc/xả.

Phó giáo sư Yijin Liu, người dẫn đầu nghiên cứu, ví hiện tượng này như việc chúng ta "hít thở". Tuy nhiên, không giống như phổi, các vật liệu trong pin không có độ đàn hồi. Với mỗi "nhịp thở", cấu trúc của pin lại bị biến dạng một chút. Những thay đổi này dù cực nhỏ nhưng tích tụ dần theo thời gian, gây áp lực lên các hạt điện cực.


Nhờ phát hiện này, rất có thể trong tương lai người dùng sẽ không còn phải lo lắng về hiện tượng "chai" pin. Ảnh: iMore.
Điểm nhấn quan trọng nhất của nghiên cứu là việc xác định khái niệm “thác căng thẳng” (strain cascades). Các nhà khoa học quan sát thấy áp lực trong pin không chỉ xuất hiện cục bộ mà còn diễn ra theo phản ứng dây chuyền. Cụ thể, khi một hạt điện cực biến dạng trong quá trình sạc, nó sẽ tác động lực lên các hạt lân cận, tạo ra làn sóng căng thẳng lan tỏa khắp hệ thống.

Chính sự chuyển động không đồng đều của hàng trăm nghìn hạt bên trong pin đã tạo ra những điểm áp lực cực lớn, dẫn đến các vết nứt vỡ li ti. Khi các vết nứt này xuất hiện, dòng điện không còn được dẫn truyền hiệu quả, khiến pin mất dần khả năng tích trữ năng lượng.

Việc xác định cơ chế và vị trí hình thành các vết nứt được coi là yếu tố tiên quyết để đột phá trong sản xuất pin. Nếu như trước đây việc thiết kế chủ yếu dựa trên phương pháp thử sai, thì giờ đây, những hiểu biết về phản ứng cơ học của pin sẽ cho phép các chuyên gia phát triển thế hệ điện cực mới với độ bền cao và khả năng chống chịu căng thẳng cơ học tốt hơn.

"Việc hiểu rõ cấu trúc điện cực ảnh hưởng thế nào đến phản ứng với áp lực là bước đi quyết định để phá vỡ các giới hạn hiện tại của công nghệ pin", Phó giáo sư Liu nhấn mạnh.

Khám phá này không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ cho các thiết bị di động mà còn có ý nghĩa chiến lược đối với ngành công nghiệp xe điện. Việc kiểm soát và giảm thiểu hiện tượng “thác căng thẳng” sẽ cho phép các dòng pin tương lai sạc nhanh hơn nhưng vẫn đảm bảo độ bền trong hàng thập kỷ. Đây là bước tiến quan trọng, đóng góp trực tiếp vào lộ trình phát triển năng lượng sạch trên toàn cầu.

VietBF@ sưu tập

Tập đoàn sản xuất ô tô BYD ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc đang đứng trước cơ hội vượt Tesla để trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới về doanh số bán xe hàng năm.


Xe ô tô điện bên trong nhà máy của hãng BYD ở Rayong, Thái Lan. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Cả hai công ty dự kiến sẽ công bố số liệu cuối cùng cho năm 2025 trong thời gian tới. Dựa trên dữ liệu bán hàng từ đầu năm đến nay, gần như không có khả năng công ty Tesla (Mỹ) do tỷ phú Elon Musk lãnh đạo giữ được vị trí dẫn đầu.

Đến cuối tháng 11/2025, BYD, có trụ sở tại Thâm Quyến và cũng sản xuất xe hybrid, đã bán được 2,07 triệu xe điện trong năm 2025. Trong khi đó, tính đến cuối tháng 9/2025, Tesla chỉ bán được 1,22 triệu xe. Doanh số bán xe của Tesla trong quý tiếp theo dự báo sẽ giảm xuống còn 449.000 xe, theo phân tích của FactSet. Điều này có thể khiến tổng doanh số bán xe cả năm 2025 của Tesla chỉ đạt khoảng 1,65 triệu chiếc, giảm 7,7% so với cùng kỳ năm 2024 và thấp hơn nhiều so với doanh số mà BYD đã đạt được vào cuối tháng 11/2025.

Ngân hàng Deutsche Bank dự báo Tesla chỉ bán được 405.000 xe điện trong quý IV/2025, với doanh số giảm khoảng 1/3 tại Bắc Mỹ và châu Âu, và giảm 1/10 tại Trung Quốc.

Tesla cũng đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ BYD và các công ty Trung Quốc khác, cùng với các tập đoàn ô tô lớn của châu Âu.

Robot hình người của Trung Quốc gần đây có bước tiến vượt bậc. Đằng sau thành công đó là công nghệ cơ bắp sinh học in 3D của công ty khởi nghiệp PollyPolymer.


Giày dép in 3D chiếm 60% tổng doanh thu của PollyPolymer. Ảnh: SCMP.
Một trong những khoảnh khắc gây chú ý nhất của ngành robot đang bùng nổ của Trung Quốc trong năm nay là màn trình diễn trên sàn catwalk của robot hình người mới do hãng ô tô Xpeng phát triển: cỗ máy này sống động đến mức nhà sáng lập He Xiaopeng (Hà Hiểu Bằng) phải kéo khóa phía sau lưng robot để chứng minh rằng không hề có con người nào ở bên trong.

Màn “vạch trần” đó đã hé lộ bí mật dưới lớp vỏ: các “cơ bắp” sinh học mô phỏng, cho phép robot đạt mức độ giống người đến khó tin. Công nghệ này trở thành hiện thực nhờ kỹ thuật in 3D và vật liệu hiệu năng cao do công ty khởi nghiệp PollyPolymer của Trung Quốc phát triển.

Ông Wang Wenbin, nhà sáng lập kiêm chủ tịch PollyPolymer, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng công ty đã “thiết lập các quan hệ đối tác nghiên cứu và phát triển (R&D) chung với nhiều doanh nghiệp robot hàng đầu, trong đó có hơn 20 công ty tại Trung Quốc”.

Ngoài việc cung cấp cơ bắp sinh học cho robot của Xpeng, PollyPolymer còn phát triển các bộ đệm khớp cho công ty UBTech Robotics và bộ bàn chân tích hợp cho công ty EngineAI.

Theo ông Wang, cơ bắp sinh học dành cho robot hình người đòi hỏi một loại vật liệu đặc biệt, “phải đồng thời đáp ứng 4 yêu cầu cốt lõi: độ đàn hồi cao, khả năng tản nhiệt xuất sắc, khả năng chống mài mòn vượt trội và tính kháng lão hóa”. Ông cho biết thêm, cấu trúc phân tử của vật liệu đã được điều chỉnh để đạt mức giãn dài lên tới 300% trong khi vẫn giữ được cảm giác bề mặt giống da người.


Wang Wenbin, người sáng lập kiêm chủ tịch của công ty khởi nghiệp in 3D PollyPolymer. Ảnh: SCMP.
Đặt trụ sở tại Tô Châu, tỉnh Giang Tô, công ty PollyPolymer hiện sở hữu khoảng 10.000 bộ công thức vật liệu khác nhau. Công ty cũng phát triển công nghệ in 3D độc quyền mang tên Chất cản trở Amine ổn định ánh sáng (HALS), giúp tốc độ in nhanh hơn tới 100 lần so với công nghệ in 3D truyền thống.

Là một chuyên gia về vật liệu, ông Wang thành lập PollyPolymer vào năm 2017 và chỉ 2 năm sau đã phát triển thành công công nghệ in 3D hoàn chỉnh cho ngành giày dép. Giày vẫn là thị trường chủ lực của công ty, chiếm khoảng 60% tổng doanh thu.

Năm nay, năng lực in giày của PollyPolymer đã đạt 2 triệu đôi và dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2026, theo ông Wang. Tuy nhiên, đây vẫn là một thị trường còn non trẻ, khi chưa tới 0,1% số giày trên toàn cầu được sản xuất bằng công nghệ in 3D. Mục tiêu của ông Wang là nâng tỷ lệ này lên 10% trong vòng 7 năm tới.

Hợp tác với các thương hiệu như Cole Haan, Skechers và Peak Sport Products, PollyPolymer không chỉ cung cấp các linh kiện như đế giày siêu đàn hồi hay thân giày nhẹ, mà còn sản xuất toàn bộ đôi giày được in liền khối.

Công ty cũng tham gia các dự án hợp tác thương hiệu nhằm thúc đẩy thời trang in 3D. Năm ngoái, Tập đoàn Walt Disney đã giới thiệu nhiều sản phẩm tại Tuần lễ Thời trang Thượng Hải, trong đó PollyPolymer “chịu trách nhiệm nghiên cứu và phát triển vật liệu cho giày dép, túi xách và phụ kiện, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật in 3D”, theo lời ông Wang.


PollyPolymer chuyên về công nghệ in 3D siêu nhanh. Ảnh: SCMP.
Ông cho biết thêm, PollyPolymer đã “phản hồi rất nhanh các yêu cầu thiết kế tùy chỉnh của Disney, chẳng hạn như tái hiện các chi tiết hoạt hình dạng 3D mà không cần khuôn đúc truyền thống, qua đó rút ngắn thời gian sản xuất tới 70%”.

Ngoài giày dép và thời trang, nhiều lĩnh vực khác cũng đang nhanh chóng ứng dụng công nghệ này, bao gồm robot, thiết bị thể thao, hệ thống nhà thông minh và chăm sóc nha khoa.

Doanh nghiệp Trung Quốc này cũng đã hợp tác với Samsung Electronics và Bosch trong các dự án R&D, thay vì sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh. PollyPolymer cung cấp cho hai tập đoàn điện tử này các nguyên mẫu in 3D nhằm nâng cao hiệu quả nghiên cứu và phát triển, theo ông Wang.

Hiện khoảng 1/4 doanh thu của PollyPolymer đến từ khách hàng ngoài Trung Quốc, với tốc độ tăng trưởng hàng năm trên 40%. Trong vòng 3 năm tới, công ty kỳ vọng thị trường nước ngoài sẽ đóng góp hơn 50% tổng doanh số.

Gần đây, PollyPolymer đã ra mắt thương hiệu tiêu dùng riêng mang tên PollyFab, nhắm tới giới trẻ ở thị trường quốc tế và những người đam mê công nghệ tại Trung Quốc. Theo ông Wang, giai đoạn đầu, PollyFab sẽ tập trung vào ba nhóm sản phẩm: giày thể thao cá nhân hóa, các phụ kiện như móc khóa, và đồ trang trí nhà cửa mang yếu tố văn hóa – sáng tạo.

Đến năm 2026, PollyFab dự kiến mở các cửa hàng vật lý tại những thị trường lớn như Mỹ, Pháp và Nhật Bản.

VietBF@ sưu tập

Từ cơn sốt trí tuệ nhân tạo đến những thương vụ thâu tóm làm rung chuyển Hollywood, Larry Ellison, tỷ phú công nghệ 81 tuổi đã tạo nên đế chế quyền lực mới tại Mỹ trong năm 2025.

Năm 2025 đã khép lại với một kịch bản không ai ngờ tới. Trong khi mọi ánh mắt đổ dồn vào khối tài sản tăng phi mã của Elon Musk, cái tên Larry Ellison - đồng sáng lập kiêm chủ tịch 81 tuổi của Oracle - mới là người chiếm lĩnh mọi mặt trận.

Từ TikTok, CBS, Paramount hay CNN, gia đình Ellison đang vẽ lại bản đồ quyền lực của ngành báo chí và giải trí tại Mỹ.

Trong bối cảnh chính trị đặc biệt, khi sự ủng hộ từ Tổng thống Donald Trump có thể quyết định thành bại, bước đi này không chỉ thể hiện tham vọng cá nhân của Ellison mà còn phản ánh một kỷ nguyên hợp nhất truyền thông chưa từng có.

Canh bạc lịch sử
Sinh năm 1944, Ellison cùng 2 cộng sự sáng lập Oracle vào năm 1977. Từ một công ty phần mềm nhiều lần đối diện nguy cơ phá sản, Oracle vươn lên thành tập đoàn công nghệ hàng đầu.

Tuy nhiên, cách đây 15 năm, Ellison từng bỏ lỡ cuộc cách mạng điện toán đám mây. Từng bị phố Wall coi là kẻ thất thế trong cuộc chiến điện toán đám mây sau khi bị Amazon và Microsoft bỏ xa, vị tỷ phú đã cùng Oracle đã trở lại mạnh mẽ nhờ loạt hợp đồng hàng tỷ USD với các “hyperscaler” - trong đó nổi bật là OpenAI.


Ở tuổi 81, Larry Ellison bất ngờ trở thành nhân vật hoạt động sôi nổi nhất giới công nghệ năm 2025. Ảnh: Reuters.
Chỉ một ngày sau lễ nhậm chức của Tổng thống Trump, Ellison đã xuất hiện tại Nhà Trắng cùng Sam Altman (CEO OpenAI) và Masayoshi Son (SoftBank). Tại đây, kế hoạch 500 tỷ USD đã được công bố để xây dựng cơ sở hạ tầng AI mang tên Stargate.

Ngay lập tức, Oracle bắt tay vào xây dựng các trung tâm dữ liệu AI với tốc độ "chóng mặt". Điều này dẫn đến hệ quả là lần đầu tiên kể từ đầu những năm 1990, dòng tiền của công ty đã bị âm.

Đến mùa hè năm 2025, OpenAI tiếp tục ký một thỏa thuận trị giá khoảng 300 tỷ USD để thuê năng lực tính toán từ Oracle, biến phòng thí nghiệm AI hàng đầu thế giới này trở thành khách hàng lớn nhất của công ty.

Báo cáo tài chính gần nhất tiết lộ Oracle có 455 tỷ USD doanh thu hợp đồng chưa thực hiện, kéo theo phiên tăng giá cổ phiếu lớn nhất kể từ tháng 12/1992.

Sự đặt cược táo bạo vào AI đã tác động trực tiếp đến túi tiền của Ellison, tạo nên những con số kỷ lục. Khi Oracle công bố quy mô thực sự của hoạt động kinh doanh với OpenAI, các nhà đầu tư đã "phát cuồng". Chỉ trong một ngày, tài sản ròng của Ellison đã có lúc tăng vọt 89 tỷ USD, đạt mức 388 tỷ USD.

Nhờ đó, hồi tháng 9, Ellison - người sở hữu khoảng 40% Oracle - tạm thời vượt Elon Musk để trở thành người giàu nhất thế giới, với khối tài sản ước tính khoảng 363 tỷ USD, theo Bloomberg Billionaires Index.

Tham vọng truyền thông
Không chỉ trở lại ấn tượng trong làng công nghệ, ở tuổi 81, Larry Ellison bất ngờ chuyển hướng sang một lĩnh vực truyền thông đầy thử thách.

Sau nhiều thập kỷ gắn liền với công nghệ và lối sống xa hoa, ông đang xây dựng một danh mục đầu tư có thể thay đổi cán cân quyền lực của ngành này tại Mỹ.

Oracle, công ty Ellison nắm hơn 40% cổ phần, đã trở thành một trong những nhà đầu tư vào phiên bản TikTok mới của Mỹ. Ứng dụng này có khoảng 170 triệu người dùng trong nước, được coi là “món hời” sau khi Quốc hội Mỹ buộc ByteDance phải thoái vốn vì lo ngại an ninh quốc gia.

Với quan hệ vốn có, khi Oracle đang cung cấp hạ tầng dữ liệu cho TikTok tại Mỹ, thương vụ lần này mở ra cơ hội giúp công ty lấn sâu vào mảng tiêu dùng.

Không dừng lại ở TikTok, gia đình Ellison còn mở rộng sang Hollywood. Con trai ông, David Ellison đã hoàn tất thương vụ 8 tỷ USD để kiểm soát Paramount và CBS, đồng thời đang chuẩn bị thâu tóm Warner, bao gồm cả CNN. Nếu thành công, đây sẽ là lần đầu tiên một gia tộc cùng lúc kiểm soát TikTok, CBS News và CNN, thể hiện mức độ ảnh hưởng chưa từng có trong lịch sử truyền thông Mỹ.

Theo nhà sử học Michael Socolow, điều làm nên sự khác biệt của các thương vụ này là phạm vi tác động đa nền tảng. “Khả năng thiết lập đường lối biên tập trên TikTok, CBS News và CNN sẽ mở ra một thế giới mới cho gia đình Ellison”, nhà sử học Michael Socolow nhận định.

Dù đã rời ghế CEO hơn một thập kỷ, Ellison vẫn giữ chức Giám đốc Công nghệ và tham gia sâu vào vận hành hàng ngày của Oracle. Ông trực tiếp chủ trì các cuộc họp phát triển sản phẩm và duy trì quan hệ chặt chẽ với CEO Safra Catz.

Trước năm 2025, Ellison dùng tiền để sưu tập những món hàng xa xỉ như máy bay, du thuyền, bất động sản Malibu và hòn đảo Lanai.

Giờ đây, tài sản của vị tỷ phú 81 đã gắn chặt vào thị trường AI cạnh tranh khốc liệt, nơi Oracle đang gánh nợ để xây dựng hạ tầng. Từ “ông hoàng cơ sở dữ liệu”, Ellison tiếp tục gây chú ý với cá tính liều lĩnh, khác biệt đã định hình cả con người lẫn di sản cá nhân.

VietBF@ sưu tập

Thông tin về chiếc 'nút bấm ẩn' ở mặt lưng iPhone lan truyền và trở thành chủ đề dẫn đầu xu hướng trên mạng xã hội Weibo. Thực tế, đây là chức năng đã có nhiều năm.

Mới đây, chủ đề về "nút bấm ẩn trên mặt lưng iPhone" đã leo lên nhóm đầu danh sách tìm kiếm của mạng xã hội Weibo. Nhiều người dùng bày tỏ sự ngạc nhiên khi chỉ cần gõ nhẹ vào mặt sau điện thoại Apple để chụp màn hình hoặc ghi âm, giống như có một phím vật lý vô hình được tích hợp sẵn.

Trước thông tin gây xôn xao, bộ phận chăm sóc khách hàng của Apple đã nhanh chóng đưa ra lời giải thích. Thực tế, không hề có một nút bấm vật lý nào ẩn dưới lớp kính mặt lưng. Đây thực chất là một tính năng hỗ trợ được tích hợp sâu trong hệ điều hành iOS có tên gọi là "Back Tap" (Chạm vào mặt sau).

Cơ chế của tính năng này dựa trên các cảm biến bên trong máy để nhận diện rung động từ thao tác gõ của người dùng, từ đó kích hoạt các lệnh đã được thiết lập sẵn.

Để sử dụng, người dùng cần vào Cài đặt, chọn Trợ năng, tìm đến mục Cảm ứng và bật Chạm vào mặt sau. Tại đây, Apple cho phép tùy chỉnh hành động cho thao tác "Chạm hai lần" hoặc "Chạm ba lần", từ chụp màn hình, mở Trung tâm điều khiển cho đến khởi chạy các phím tắt tiện lợi như mã thanh toán hoặc ứng dụng hay dùng.


Cách bật tính năng chạm vào mặt sau (back tap) trên iPhone.
"Tính năng này có sẵn trên tất cả các dòng iPhone chạy iOS 14 trở lên. Nhiều người dùng chưa biết đến nó vì cài đặt này nằm khá sâu trong mục Trợ năng", Apple cho biết.

Dù tiện lợi, một số người dùng cũng phàn nàn về việc tính năng không nhạy khi dùng ốp lưng quá dày. Apple khuyến cáo người dùng nên gõ với lực vừa phải vào chính giữa mặt lưng thay vì các góc để cảm biến nhận chính xác. Về lo ngại vô tình kích hoạt khi để trong túi, hãng khẳng định hệ thống đã có thuật toán lọc thông minh, tỷ lệ nhầm lẫn rất thấp.

Thực tế, "Back Tap" đã xuất hiện từ nhiều năm trước, ban đầu được Apple thiết kế như một công cụ hỗ trợ cho nhóm khách hàng gặp khó khăn trong việc thao tác điện thoại. Tuy nhiên, vượt ngoài mong đợi ban đầu, nó trở thành một giải pháp hữu hiệu giúp người dùng phổ thông tối ưu hóa hiệu suất sử dụng thiết bị hàng ngày.

Bên cạnh cơn sốt "nút ẩn", một chủ đề khác cũng đang gây bão mạng Weibo là tính năng Live Photos (Ảnh động). Nhiều người dùng ví cơ chế chọn ảnh đại diện của Apple như trải nghiệm "mở túi mù". Kết quả nhận được thường là những khoảnh khắc "dìm hàng" như nhắm mắt hoặc há miệng khi đang ăn.

"Hệ thống dường như được cài đặt để chọn khung hình xấu nhất làm ảnh đại diện vậy", một người dùng bình luận.

Giải đáp vấn đề này, Apple cho biết ảnh đại diện đang được hệ thống lựa chọn ngẫu nhiên và chưa có tùy chọn thay đổi thuật toán mặc định.

Tuy nhiên, người dùng hoàn toàn có thể tự khắc phục bằng cách thủ công: Vào chế độ chỉnh sửa ảnh Live Photo và tự chọn khung hình ưng ý nhất làm "Ảnh chính". Một mẹo nhỏ khác được hãng đưa ra là nên bật chế độ HDR để đảm bảo chất lượng đồng đều giữa các khung hình, giúp việc lựa chọn ảnh đại diện dễ dàng hơn.

VietBF@ sưu tập

Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã phát đi thông báo khẩn cấp liên quan đến sự gia tăng đột biến của các tin nhắn lừa đảo trên những nền tảng phổ biến như WhatsApp, Messenger và nhiều ứng dụng nhắn tin khác. Theo cơ quan này, các tin nhắn được tội phạm mạng thiết kế ngày càng tinh vi, đánh vào tâm lý người dùng nhằm chiếm đoạt toàn bộ tiền trong tài khoản ngân hàng chỉ sau vài thao tác sơ hở.

Dẫn tin từ tạp chí Forbes, hình thức lừa đảo "Phantom Hacker" từng bị FBI điểm mặt từ năm 2023 nay đã biến tướng lên mức độ nguy hiểm hơn. Nếu trước đây, kẻ gian phải tìm cách dụ dỗ nạn nhân cài đặt phần mềm điều khiển từ xa để "kiểm tra bảo mật", thì nay chúng không cần nạn nhân cài đặt bất cứ thứ gì. Thay vào đó, kẻ gian lừa người dùng bật tính năng chia sẻ màn hình (screen sharing) trong cuộc gọi video. Thông qua đó, chúng có thể quan sát và ghi lại thông tin đăng nhập ngân hàng, mật khẩu và mã OTP của nạn nhân trong thời gian thực.

Kịch bản quen thuộc được ghi nhận là những kẻ lừa đảo sẽ mạo danh nhân viên hỗ trợ kỹ thuật, cán bộ ngân hàng hoặc đại diện cơ quan chính phủ để gửi tin nhắn thông báo. Chúng viện cớ đang giúp người dùng "kiểm tra hệ thống bảo mật", "xác minh giao dịch lạ" hay "bảo vệ tài khoản khỏi hacker". Tuy nhiên, thực chất đây là cái bẫy để đánh cắp tiền và dữ liệu cá nhân.

Trước tình trạng này, Meta công ty mẹ của WhatsApp và Facebook - cho biết đã bổ sung tính năng cảnh báo tự động. Khi hệ thống phát hiện người dùng đang cố gắng chia sẻ màn hình với người lạ trong cuộc gọi video, ứng dụng sẽ hiển thị thông báo nhắc nhở về nguy cơ bị lừa đảo để người dùng cảnh giác.

Mặc dù có các biện pháp kỹ thuật, FBI vẫn đưa ra khuyến cáo mạnh mẽ tới người dùng: Tuyệt đối không bao giờ chia sẻ màn hình với người không quen biết; cần ngắt ngay cuộc gọi và xóa đoạn chat nếu cảm thấy nghi ngờ. Đặc biệt, người dùng không được cung cấp thông tin ngân hàng hoặc mã OTP cho bất kỳ ai qua tin nhắn.

Tại Việt Nam, những thủ đoạn tương tự như tin nhắn giả mạo cảnh báo bảo mật cũng đã xuất hiện và khiến nhiều người sập bẫy lừa đảo.

Bên cạnh đó, theo báo cáo của Palo Alto Networks, làn sóng lừa đảo qua tin nhắn SMS (Smishing) cũng đang hoành hành dữ dội với Mỹ là mục tiêu chính. Các tin nhắn này thường giả mạo ngân hàng, thông báo phí cầu đường, vi phạm giao thông hoặc "giao hàng thất bại". Chỉ cần người dùng nhấp vào liên kết đính kèm, kẻ gian có thể đánh cắp danh tính và truy cập vào tài khoản tài chính.

Chiến dịch lừa đảo này hoạt động trên quy mô lớn, sử dụng hàng nghìn tên miền, SIM rác và máy chủ đám mây để che giấu dấu vết. Do đó, để tự bảo vệ mình, người dùng cần duy trì sự cảnh giác cao độ với mọi tin nhắn từ người lạ hoặc các nội dung mang tính khẩn cấp. Hãy luôn xác minh thông tin qua website hoặc ứng dụng chính thức, tuyệt đối không nhấp vào đường link lạ và xóa ngay các tin nhắn nghi vấn trên mọi nền tảng liên lạc.

Các chuyên gia an ninh mạng cảnh báo người dùng nên tắt Wi-Fi và Bluetooth trên điện thoại khi ở nơi công cộng để giảm thiểu nguy cơ bị tấn công.
Nhiều người cho rằng chỉ cần cảnh giác trước email lừa đảo, không tải ứng dụng lạ là đủ an toàn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, kẻ tấn công vẫn có thể xâm nhập điện thoại ngay cả khi người dùng tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc bảo mật cơ bản.


Chuyên gia khuyến nghị người dùng không nên bật tự động kết nối Wi-Fi ở nơi công cộng. Ảnh: Shutterstock
Cơ quan an ninh mạng Pháp CERT-FR mới đây công bố báo cáo “Bức tranh mối đe dọa năm 2025”, cảnh báo các lỗ hổng tồn tại trên tất cả smartphone hiện đại, đặc biệt liên quan đến Wi-Fi và mạng di động. Những kết nối này có thể trở thành điểm yếu nghiêm trọng nếu bị khai thác.

Trước đó, từ năm 2024, giới chức Australia đã khuyến cáo hạn chế sử dụng Wi-Fi trên điện thoại, trong khi Cơ quan An ninh mạng và Hạ tầng Mỹ (CISA) cũng khuyên người dân nên tắt Wi-Fi khi đi du lịch. Vậy rủi ro cụ thể nằm ở đâu?

Theo CERT-FR, người dùng smartphone kết nối Wi-Fi công cộng dễ trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công Man-in-the-Middle. Tin tặc có thể chèn mình vào giữa thiết bị và điểm phát Wi-Fi để nghe lén, đánh cắp hoặc can thiệp dữ liệu. Kiểu tấn công này thường xảy ra tại các mạng không được mã hóa, phổ biến ở quán cà phê, nhà hàng hay sân bay.

Một hình thức khác là “Evil Twin” - khi kẻ tấn công dựng điểm phát Wi-Fi giả, có tên gần giống hoặc giống hệt mạng hợp pháp. Người dùng kết nối nhầm sẽ vô tình trao quyền truy cập cho tin tặc, dẫn đến nguy cơ nhiễm mã độc hoặc mất quyền kiểm soát thiết bị.

Ngoài Wi-Fi, việc điện thoại tự động kết nối với các mạng di động cũ như 2G cũng tiềm ẩn rủi ro. Các mạng này tồn tại nhiều lỗ hổng chưa được vá, dễ bị tấn công hơn so với 4G hay 5G.

CERT-FR khuyến nghị người dùng nên tắt Wi-Fi và Bluetooth khi không cần thiết, đặc biệt trong lúc di chuyển. Dù không thể duy trì trạng thái này mọi lúc, việc chỉ bật kết nối khi thực sự cần sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ bị tấn công.

Trên Android, người dùng có thể tắt Wi-Fi từ thanh truy cập nhanh. Với iPhone, Apple khuyến cáo nên tắt Wi-Fi hoàn toàn trong phần Cài đặt, vì thao tác từ Trung tâm điều khiển chỉ ngắt kết nối tạm thời, một số dịch vụ như AirDrop vẫn có thể hoạt động.

Người dùng cũng nên: Tránh sử dụng Wi-Fi công cộng; không kết nối các mạng không rõ nguồn gốc, dù trông “đáng tin cậy”; tắt tính năng tự động kết nối Wi-Fi; tắt NFC khi không sử dụng; cân nhắc dùng chế độ máy bay khi cần mức bảo mật cao, dù sẽ không nhận được cuộc gọi hay dữ liệu.

Cuối cùng, các chuyên gia khuyến nghị cài đặt phần mềm bảo mật uy tín trên điện thoại như một lớp phòng vệ bổ sung, trong trường hợp người dùng vô tình tiếp xúc với mã độc.

VietBF@ sưu tập

Các chuyên gia an ninh mạng xã hội cảnh báo làn sóng lừa đảo công nghệ cao mới đang lan nhanh, khi hacker dùng AI và deepfake tống tiền khiến nhiều người bất ngờ rơi vào bẫy.
Các chuyên gia an ninh mạng xã hội cảnh báo làn sóng lừa đảo công nghệ cao mới đang lan nhanh, khi hacker dùng AI và deepfake tống tiền khiến nhiều người bất ngờ rơi vào bẫy.



Thủ đoạn lừa đảo công nghệ cao biến ảnh đời thường thành công cụ uy hiếp

Thời gian gần đây, lừa đảo công nghệ cao trên không gian mạng có dấu hiệu bùng phát trở lại với mức độ tinh vi chưa từng thấy. Đáng chú ý, hacker dùng AI để tạo dựng các tình huống tống tiền online mà nạn nhân hoàn toàn không chủ động cung cấp hình ảnh nhạy cảm. Chỉ từ những bức ảnh sinh hoạt cá nhân đăng công khai, đối tượng xấu đã có thể thao túng tâm lý và gây áp lực nặng nề.

Theo giới chuyên gia, kịch bản thường khởi nguồn từ việc thu thập dữ liệu. Các nhóm hacker sử dụng phần mềm tự động rà soát Facebook, Instagram, TikTok, nhắm vào những tài khoản ít cài đặt quyền riêng tư. Ảnh chụp rõ khuôn mặt, ảnh du lịch, ảnh toàn thân vô tình trở thành “nguyên liệu” cho chuỗi lừa đảo công nghệ cao tiếp theo.
Sau khâu chọn mục tiêu, hacker dùng AI tiến hành xử lý hình ảnh. Công nghệ deepfake tống tiền cho phép ghép mặt nạn nhân vào các video, hình ảnh phản cảm có sẵn trên mạng. Dù chỉ là sản phẩm giả, độ chân thực cao vẫn đủ khiến người xem nhầm lẫn, tạo cảm giác hoảng loạn cho người bị hại.

Tiếp đó là bước tấn công tâm lý. Đối tượng gửi trực tiếp các file giả mạo, kèm theo danh sách bạn bè, người thân hoặc đồng nghiệp để chứng minh khả năng phát tán. Không ít nạn nhân rơi vào trạng thái sợ hãi, lo danh dự bị hủy hoại, từ đó dễ bị dẫn dắt vào vòng xoáy tống tiền online.

An ninh mạng xã hội trước thách thức mới và khuyến cáo từ cơ quan chức năng

Theo lực lượng chức năng, tống tiền online bằng deepfake tống tiền đang trở thành xu hướng đáng báo động. Nhiều vụ việc cho thấy, dù nạn nhân chuyển tiền theo yêu cầu, hacker dùng AI vẫn tiếp tục đe dọa, thậm chí nâng mức ép buộc. Đây là bản chất của lừa đảo công nghệ cao nhằm trục lợi kéo dài.

Trước thực trạng này, cơ quan công an khuyến nghị người dân cần tăng cường an ninh mạng xã hội ngay từ những thao tác cơ bản. Việc hạn chế công khai hình ảnh cá nhân, thiết lập chế độ chỉ bạn bè mới xem nội dung là bước phòng ngừa quan trọng, giúp giảm nguy cơ bị hacker dùng AI khai thác dữ liệu.



Bên cạnh đó, người dùng được khuyến cáo nên gắn watermark, tên hoặc ký hiệu lên ảnh trước khi đăng tải. Biện pháp này khiến các công cụ AI khó xử lý hình ảnh hơn, từ đó làm giảm khả năng bị deepfake tống tiền. Gia đình cũng cần hướng dẫn trẻ em, thanh thiếu niên nhận diện sớm dấu hiệu lừa đảo công nghệ cao.

Trong trường hợp không may trở thành nạn nhân tống tiền online, nguyên tắc quan trọng là giữ bình tĩnh, tuyệt đối không chuyển tiền. Người bị hại nên chặn liên lạc với đối tượng, lưu lại toàn bộ bằng chứng liên quan và báo cáo với nền tảng mạng xã hội đang sử dụng. Việc trình báo cơ quan công an sẽ giúp ngăn chặn hậu quả lan rộng, đồng thời góp phần bảo vệ an ninh mạng xã hội chung.

VietBF@ sưu tập

Làn sóng bùng nổ cổ phiếu trí tuệ nhân tạo (AI) đã giúp tài sản của các tỷ phú công nghệ Mỹ tăng thêm hơn nửa nghìn tỷ USD chỉ trong một năm, theo dữ liệu mới công bố.
Thống kê của Bloomberg cho thấy, tổng tài sản của 10 nhà sáng lập và lãnh đạo các tập đoàn công nghệ lớn nhất Mỹ đã tăng từ 1.900 tỷ USD lên gần 2.500 tỷ USD tính đến đêm Giáng sinh 2025. Đà tăng mạnh này diễn ra trong bối cảnh thị trường chứng khoán Mỹ liên tục lập đỉnh nhờ kỳ vọng vào tiềm năng của AI.

Elon Musk, người giàu nhất thế giới, tiếp tục là một trong những nhân vật hưởng lợi lớn nhất từ “cơn sốt vàng AI”. Tài sản ròng của ông tăng gần 50% so với cùng kỳ, lên khoảng 645 tỷ USD. Musk, ông chủ xAI và Tesla, đã trở thành người đầu tiên trong lịch sử có tài sản vượt 500 tỷ USD vào tháng 10. Giới phân tích nhận định ông có thể trở thành tỷ phú nghìn tỷ USD đầu tiên nếu Tesla đạt được các mục tiêu kinh doanh đã đề ra.

Trong bảng xếp hạng những người giàu nhất thế giới, Musk hiện đứng trên hai nhà sáng lập Google và Amazon. Larry Page của Google được ước tính sở hữu khối tài sản 270 tỷ USD, trong khi nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos đạt khoảng 255 tỷ USD.

Sự gia tăng nhanh chóng của cải trong tay một nhóm siêu giàu tiếp tục làm dấy lên tranh luận về bất bình đẳng và các đề xuất đánh thuế tài sản hiệu quả hơn.

Một cái tên đáng chú ý khác là Jensen Huang, CEO hãng chip Nvidia. Giá trị tài sản cá nhân của ông tăng thêm 41,8 tỷ USD, lên khoảng 159 tỷ USD, đưa ông vào top 10 tỷ phú công nghệ Mỹ theo chỉ số Bloomberg Billionaires Index. Trong năm qua, Huang đã bán gần 1 tỷ USD cổ phiếu Nvidia, tận dụng đà tăng mạnh của giá cổ phiếu.

Nvidia - nhà cung cấp chip then chốt cho các hệ thống AI - đã trở thành công ty đầu tiên trên thế giới đạt giá trị vốn hóa 5.000 tỷ USD vào tháng 10, vượt cả quy mô kinh tế của nhiều quốc gia lớn. Các dòng chip tiên tiến của hãng đóng vai trò trung tâm trong việc phát triển năng lực xử lý cho AI thế hệ mới.

Tài sản của hai đồng sáng lập Google là Larry Page và Sergey Brin lần lượt tăng khoảng 102 tỷ USD và 92 tỷ USD, nhờ niềm tin của nhà đầu tư vào chiến lược AI của tập đoàn, bao gồm việc tự phát triển chip xử lý riêng (TPU).

Tuy nhiên, đà tăng nóng của thị trường cũng làm dấy lên lo ngại. Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cảnh báo nguy cơ “điều chỉnh mạnh” nếu kỳ vọng của nhà đầu tư vào AI không trở thành hiện thực. Theo BoE, định giá cổ phiếu, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ AI, đang ở mức cao và dễ tổn thương trước các thay đổi về tâm lý thị trường.

Bên cạnh giới công nghệ, một số tỷ phú ở các lĩnh vực khác cũng ghi nhận mức tăng tài sản đáng kể. Bernard Arnault, Chủ tịch tập đoàn hàng xa xỉ LVMH, tăng thêm 28,5 tỷ USD tài sản trong năm qua nhờ nhu cầu tiêu dùng cao cấp, đặc biệt tại Bắc Mỹ. Trong khi đó, tỷ phú Tây Ban Nha Amancio Ortega - cổ đông lớn nhất của Inditex (chủ sở hữu Zara) - tăng thêm 34,3 tỷ USD, đưa tổng tài sản lên 136 tỷ USD, nhờ cổ tức kỷ lục từ tập đoàn bán lẻ này.

VietBF@ sưu tập

Khi ngày càng nhiều vệ tinh được phóng lên quỹ đạo Trái Đất tầm thấp, khả năng chúng va chạm với nhau sẽ gia tăng. Do đó, các nhà vận hành cần có sự giao tiếp hiệu quả.


Vệ tinh Starlink trong quỹ đạo Trái Đất tầm thấp. Ảnh: Wikimedia Commons.
Mỗi năm, các nhà vận hành trên khắp thế giới mỗi năm phóng thêm nhiều vệ tinh và tàu vũ trụ, khiến quỹ đạo Trái Đất tầm thấp (Low-Earth orbit) trở nên ngày càng chật chội. Điều này dẫn đến khả năng va chạm cao, chẳng hạn như sự cố một vệ tinh Starlink đã suýt gặp phải vào tuần trước.

Vụ việc xảy ra sau khi Trung Quốc phóng tên lửa Kinetica 1 từ Trung tâm phóng vệ tinh Tửu Tuyền ở sa mạc Gobi, vào ngày 9/12. Tên lửa đã triển khai 9 vệ tinh, trong đó có một thiết bị đã suýt va chạm với một vệ tinh Starlink ở độ cao khoảng 560 km so với Trái Đất, theo ông Michael Nicolls, Phó chủ tịch phụ trách kỹ thuật của công ty.

“Khi các nhà vận hành không chia sẻ dữ liệu quỹ đạo của vệ tinh, những tình huống tiếp cận nguy hiểm trong không gian có thể xảy ra”, ông Nicolls đăng trên X. Ông chia sẻ theo hiểu biết, đơn vị vận hành vụ phóng Kinetic 1 đã không thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết để tránh va chạm với các vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo.

Từ đó dẫn đến một lần tiếp cận cực gần, chỉ khoảng 200 mét, giữa các thiết bị bay. “Phần lớn rủi ro trong không gian xuất phát từ việc thiếu sự phối hợp giữa các nhà vận hành vệ tinh. Điều này cần phải thay đổi”, ông Nicolls viết.

Những diễn biến xảy ra trước và giữa thời điểm sự cố này vẫn chưa rõ ràng. Phản hồi bài đăng của ông Nicolls, CAS Space, công ty vận hành Kinetica 1, cho biết đội ngũ của họ đang liên hệ với Starlink và khẳng định tất cả các vụ phóng của họ đều lựa chọn cửa sổ phóng dựa trên hệ thống nhận thức tình huống không gian từ mặt đất, nhằm tránh va chạm với các vệ tinh/mảnh vỡ đã được biết đến.

“Nếu được xác nhận, sự cố này xảy ra gần 48 giờ sau khi tách tải trọng, thời điểm nhiệm vụ phóng đã kết thúc từ lâu. Điều này cho thấy cần tái thiết lập các mối hợp tác giữa hai hệ sinh thái New Space và CAS Space sẽ phối hợp với các nhà vận hành để xử lý”, CAS Space viết trong một bài đăng sau đó.

Theo Gizmodo, quỹ đạo Trái Đất tầm thấp càng trở nên đông đúc, gia tăng nhu cầu về giao tiếp và hợp tác giữa các nhà vận hành vệ tinh. Do đó, cả đại diện Starlink và CAS đều có phần đúng.

Mỗi vệ tinh Starlink thực hiện các thao tác cơ động để tránh va chạm gần 300 lần mỗi ngày, Space.com đưa tin năm 2024. Con số này gần như gấp đôi số lần các vệ tinh đã thực hiện trong năm 2023.

SpaceX hiện không có kế hoạch giảm tốc độ phóng Starlink trong thời gian tới. Ngược lại, công ty đang chuẩn bị cho một đợt tăng tốc lớn vào năm 2026, tập trung vào việc triển khai hàng loạt các vệ tinh Starlink thế hệ thứ 3 bằng tên lửa Starship. Trong khi đó, các nhà vận hành khác như Amazon LEO và Viasat cũng sẽ tiếp tục phóng vệ tinh của riêng mình.

Thực trạng này đã làm dấy lên những cảnh báo về hội chứng Kessler, một kịch bản giả định trong đó mật độ vật thể trên quỹ đạo Trái Đất tầm thấp (LEO) trở nên quá cao, khiến các vụ va chạm bắt đầu xảy ra dây chuyền và vượt khỏi tầm kiểm soát. Một số chuyên gia cho rằng chúng ta thậm chí đã bước vào những giai đoạn rất sớm của quá trình này.

VietBF@ sưu tập

Apple buộc người dùng iPhone đủ điều kiện phải nâng cấp lên iOS 26 mới có thể nhận được các bản vá bảo mật mới nhất.


Tất cả người dùng iPhone sẽ phải nâng cấp lên iOS 26 để nhận bản vá bảo mật mới nhất. Ảnh: 9to5Mac.
Apple dường như đang thúc ép tất cả người dùng iPhone nâng cấp lên iOS 26 ngay lập tức, thay vì duy trì các bản cập nhật bảo mật cho các hệ điều hành cũ.

Cụ thể, Táo khuyết thông báo các bản vá bảo mật mới nhất hiện không còn được phát hành rộng rãi cho toàn bộ thiết bị như trước. Thay vào đó, phạm vi hỗ trợ đã bị thu hẹp lại. Những bản cập nhật quan trọng hiện chỉ được cung cấp cho iPhone XS, iPhone XS Max và iPhone XR.

Theo Forbes, lý do đằng sau sự quyết liệt này của Apple là rất nghiêm trọng. Hãng đã xác nhận iPhone đang trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công bằng phần mềm theo dõi đánh thuê (mercenary spyware).

Các lỗ hổng này đang bị khai thác rất tích cực, nhắm vào những người dùng cụ thể nhưng có khả năng lây lan rộng hơn theo thời gian.

Mức độ nghiêm trọng của các lỗi này đã khiến Chính phủ Mỹ phải đưa ra cảnh báo cập nhật chính thức. Theo Zimperium, hơn 50% thiết bị di động đang chạy các phiên bản hệ điều hành cũ, biến đây trở thành "mồi ngon" cho các hacker.

Dù rủi ro là rất lớn, nhưng dữ liệu từ các chuyên gia phân tích cho thấy vẫn có ít nhất 50% người dùng iPhone hiện chưa thực hiện nâng cấp lên hệ điều hành mới nhất.

Trước đây, iOS 18.7.3 từng được xem là lựa chọn phù hợp cho những người dùng không muốn nâng cấp lên iOS 26.

Ngoài vá lỗ hổng bảo mật, iOS 26 còn bổ sung thêm nhiều lớp bảo vệ mới. Hệ điều hành này tăng cường khả năng chống theo dõi và nhận dạng dấu vân tay của Google ngay trong trình duyệt Safari. Theo 9to5Mac, iOS 26.3 dự kiến sẽ ra mắt vào cuối tháng 1/2026.

VietBF@ sưu tập

Các nhà nghiên cứu cho biết, bạn có xu hướng ăn nhiều hơn đáng kể khi vừa ăn vừa xem TV, so với lúc lướt điện thoại hoặc không dùng thiết bị nào. Nguyên nhân nằm ở sự xao nhãng: khi quá tập trung vào màn hình TV, não bộ gần như không nhận ra mình đã ăn bao nhiêu.

Một nghiên cứu tại Mỹ về thói quen ăn uống cho thấy, lượng calo tiêu thụ khi xem TV cao hơn khoảng 25% so với khi ăn trong trạng thái không bật màn hình.

Các nhà tâm lý học thuộc Viện Bách khoa Worcester, bang Massachusetts, đã tiến hành khảo sát trên 114 tình nguyện viên nam và nữ, nhằm đánh giá tác động của công nghệ như TV và điện thoại thông minh tới lượng thức ăn tiêu thụ, so với khi không có yếu tố gây xao nhãng.

Đáng chú ý, tất cả người tham gia đều nghĩ rằng họ đang tham gia một nghiên cứu về khả năng đa nhiệm, nên hoàn toàn không biết mục đích thực sự là theo dõi hành vi ăn uống.

Những người này được cung cấp cùng một lượng và cùng loại đồ ăn vặt gồm khoai tây chiên và kẹo sôcôla, sau đó được chia thành ba nhóm: một nhóm xem TV tùy thích, một nhóm sử dụng điện thoại thông minh và nhóm còn lại không có bất kỳ thiết bị nào.

Kết quả công bố trên tạp chí Physiology and Behaviour cho thấy, nhóm xem TV ăn nhiều nhất, trung bình khoảng 164 calo mỗi người, trong khi nhóm không xem TV chỉ tiêu thụ khoảng 131 calo. Đáng chú ý, lượng ăn của nhóm dùng điện thoại gần như không khác biệt so với nhóm không bị xao nhãng.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng, việc xem TV khi ăn dễ thúc đẩy hành vi ăn quá mức và hình thành thói quen ăn uống không lành mạnh. Khi não bộ bị cuốn vào nội dung trên màn hình, khả năng nhận biết lượng thức ăn đã tiêu thụ bị suy giảm, dẫn tới cảm giác vẫn còn đói dù đã ăn đủ.

Ngược lại, với điện thoại thông minh, dù não vẫn bị chiếm dụng, nhưng cả hai tay thường bận thao tác trên màn hình. Điều này vô tình hạn chế việc liên tục đưa đồ ăn lên miệng, khác hẳn với xem TV vốn là hoạt động “rảnh tay”, khiến người xem dễ ăn nhiều mà không kiểm soát.

Các nhà khoa học nhấn mạnh, ăn quá nhiều là yếu tố làm tăng nguy cơ tử vong sớm và bệnh tật, thậm chí còn được cho là nguy hiểm hơn tổng tác động của rượu bia, thuốc lá và ma túy cộng lại.

Nói cách khác, nếu không thể bỏ hẳn thói quen vừa ăn vừa nhìn màn hình, thì tránh TV vẫn là lựa chọn ít gây hại hơn cho vòng eo và sức khỏe lâu dài.

Nguồn và ảnh: Daily Mail

Chiếc lỗ nhỏ cạnh cụm camera sau là chi tiết quen thuộc với người dùng iPhone, nhưng không nhiều người biết công dụng thực sự của nó.

Nếu quan sát mặt sau của iPhone, không ít người sẽ nhận thấy một lỗ nhỏ li ti nằm cạnh cụm camera. Chi tiết này không xuất hiện trên những mẫu iPhone đời đầu, mà chỉ được Apple bổ sung từ các thế hệ iPhone 5 trở về sau.

Dù thường bị nhầm là chi tiết thừa hoặc yếu tố nhằm cân đối thiết kế, lỗ nhỏ này thực chất là microphone phụ - một trong số các mic được Apple tích hợp trên thiết bị để thu âm và hỗ trợ xử lý tiếng ồn. Nó giữ vai trò quan trọng trong trải nghiệm thu âm, góp phần tạo nên danh tiếng của iPhone về khả năng xử lý âm thanh thông minh và hiệu quả.

Theo đó, trên các mẫu iPhone hiện đại, Apple thường bố trí 4 microphone khác nhau ở nhiều vị trí trên thân máy để tối ưu hóa khả năng thu âm trong nhiều tình huống sử dụng. Trong đó, 2 micro chính thường được đặt ở phía dưới thân máy, gần lưới loa dưới.

Những micro này đóng vai trò chủ lực trong các cuộc gọi thoại, vì vị trí này rất gần với miệng người dùng. Một micro khác được đặt phía trên camera trước để hỗ trợ gọi video, nhận dạng giọng nói và trợ lý ảo. Micro còn lại, chính là chiếc ở gần camera sau, phục vụ thu âm tốt hơn khi người dùng quay video bằng camera chính.

Không chỉ đơn thuần ghi lại âm thanh xung quanh, microphone phụ cạnh camera còn đóng vai trò quan trọng trong giảm tiếng ồn môi trường. Khi người dùng thực hiện cuộc gọi hay quay video trong môi trường có nhiều tạp âm, iPhone sẽ sử dụng dữ liệu từ nhiều micro khác nhau kết hợp với thuật toán xử lý âm thanh để loại bỏ tiếng ồn không mong muốn. Điều này giúp âm thanh trong các cuộc gọi trở nên rõ ràng hơn và các đoạn video ghi lại âm thanh cũng chất lượng hơn. Thậm chí, khi kích hoạt trợ lý ảo như Siri, micro phía sau cũng hỗ trợ lọc tiếng ồn để Siri nhận lệnh chính xác hơn trong môi trường ồn ào.

Trên các mẫu iPhone mới nhất như iPhone 16 series, Apple còn nâng cấp hệ thống mic với chất lượng gần như micro “phòng thu” kèm tính năng Audio Mix, giúp người dùng điều chỉnh nhiều nguồn âm thanh khác nhau trong một bản ghi.

Qua từng thế hệ, Apple tiếp tục tối ưu vị trí và chức năng của các micro để đảm bảo trải nghiệm gọi thoại và quay video ngày càng tốt hơn. Để chúng hoạt động ổn định, người dùng nên thường xuyên kiểm tra và vệ sinh. Bụi bẩn hoặc mảnh vụn tích tụ lâu ngày có thể làm suy giảm khả năng thu âm, khiến âm thanh trở nên bóp nghẹt hoặc kém rõ ràng. Việc vệ sinh nên được thực hiện nhẹ nhàng bằng tăm bông khô hoặc bàn chải mềm, tránh tác động mạnh lên bề mặt mic.

Bên cạnh đó, người dùng cũng không nên đưa các vật sắc nhọn hoặc kim loại vào lỗ micro, bởi điều này có thể gây hư hỏng nghiêm trọng cho linh kiện bên trong. Trong trường hợp gặp sự cố về âm thanh, việc mang thiết bị đến trung tâm sửa chữa chuyên nghiệp là cần thiết để tránh phát sinh những chi phí lớn hơn về sau.

VietBF@sưu tập

Tính năng kết nối với iPhone của Xiaomi 17 Ultra đang là chủ đề tranh luận sôi nổi tại Trung Quốc.

Tối 25.12, Xiaomi chính thức ra mắt mẫu điện thoại cao cấp mới nhất của hãng. Chủ tịch Lư Vỹ Băng giới thiệu chiếc 17 Ultra là điện thoại thông minh chụp ảnh đáng mua nhất dịp tết năm nay khi sở hữu camera chính dùng công nghệ Leica và công nghệ dải động cực cao (LOFIC). Dù sở hữu hệ thống chụp ảnh mạnh mẽ, nhưng thiết bị chỉ dày 8,29mm – điện thoại Xiaomi dòng Ultra mỏng nhất từ trước đến nay.

Hãng mở bán 17 Ultra từ 10 giờ sáng 27.12, với lựa chọn bộ nhớ trong tối thiểu 512GB thay vì 256GB như trước. Hiệu năng của điện thoại được đảm bảo bằng chip xử lý Qualcomm Snapdragon 8 Gen 5, hệ thống làm mát kênh đôi, viên pin 6.800 mAh hỗ trợ sạc nhanh có dây 90W.Đặc biệt Xiaomi 17 Ultra có tính năng kết nối với iPhone, cho phép người dùng điều khiển toàn bộ điện thoại Xiaomi ngay trên màn hình thiết bị của Apple - từ gọi xe đến đặt đồ ăn - chỉ bằng cách đăng nhập qua cùng 1 tài khoản Xiaomi. Ông Lư cho biết tính năng này giải quyết rào cản về hệ sinh thái, loại bỏ việc phải chuyển đổi tài khoản các ứng dụng thanh toán, mua sắm…

Không chỉ thiết bị Apple, máy tính bảng Xiaomi cùng máy tính, hay 2 điện thoại Xiaomi cũng có thể kết nối và điều khiển lẫn nhau như vậy.

Đây là một phần trong chiến lược thu hút người dùng iPhone đang muốn trải nghiệm thiết bị Android, mở rộng tệp khách hàng cao cấp. Tuy nhiên đây lại trở thành chủ đề tranh luận sôi nổi.

Dù đã sản xuất hàng loạt để kịp ra mắt vào tháng 2 tới, Samsung vẫn chưa thể chốt giá Galaxy S26 Series do áp lực từ chi phí linh kiện và nhân công tăng vọt.Samsung hiện đang đối mặt với bài toán kinh tế khó khăn trong việc định giá dòng Galaxy S26 sắp tới. Theo các nguồn tin nội bộ, mặc dù gã khổng lồ công nghệ Hàn Quốc đã bắt đầu sản xuất hàng loạt và dự kiến trình làng sản phẩm vào tháng 2 năm sau, mức giá bán lẻ của ba phiên bản trong dòng sản phẩm này vẫn chưa được thống nhất.

Áp lực từ chuỗi cung ứng linh kiện
Nguyên nhân chính dẫn đến sự chậm trễ này là do sự gia tăng mạnh mẽ về chi phí sản xuất. Theo các báo cáo, giá của hầu hết các thành phần quan trọng trong một chiếc điện thoại thông minh đều đang trên đà tăng cao. Cụ thể, mô-đun camera, bộ vi xử lý (vi điều khiển), tấm nền OLED và đặc biệt là chip nhớ đang khiến chi phí đầu vào tăng vọt.

Bên cạnh đó, chi phí nhân công ngày càng đắt đỏ cùng với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường buộc các hãng phải chi nhiều hơn cho hoạt động tiếp thị. Những yếu tố này tạo nên gánh nặng tài chính lớn, khiến Samsung rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan khi cân nhắc giữa lợi nhuận và doanh số.

Thế khó của "con gà đẻ trứng vàng"
Samsung đang đứng trước hai lựa chọn đầy rủi ro. Nếu chuyển phần chi phí tăng thêm sang người tiêu dùng bằng cách tăng giá bán so với thế hệ Galaxy S25, sức mua trên thị trường có thể sẽ sụt giảm nghiêm trọng. Ngược lại, nếu giữ nguyên mức giá để duy trì tính cạnh tranh, biên lợi nhuận của hãng chắc chắn sẽ bị thu hẹp đáng kể.

Điểm khác biệt lớn nằm ở chiến lược sản phẩm. Trước đó, Samsung từng chấp nhận bán lỗ mẫu điện thoại gập ba Galaxy Z TriFold để khẳng định năng lực công nghệ và tạo sức hút thương hiệu. Tuy nhiên, dòng Galaxy S26 lại đóng vai trò là nguồn thu chính của mảng di động. Vì là dòng máy chủ lực bán ra với số lượng lớn, Samsung không thể áp dụng chiến lược bán lỗ vì điều này sẽ gây tổn hại trực tiếp đến sức khỏe tài chính của toàn bộ tập đoàn.

Hiện tại, người dùng vẫn đang chờ đợi các thông tin chính thức từ Samsung. Việc hãng có quyết định tối ưu hóa chi phí sản xuất hay chấp nhận giảm biên lợi nhuận để giữ chân khách hàng vẫn còn là một dấu hỏi lớn cho đến ngày ra mắt chính thức vào tháng 2 tới.

Trí tuệ nhân tạo (AI) giúp tăng hiệu suất và sáng tạo, nhưng cũng tạo ra nhiều lỗ hổng và hình thức tấn công mạng tinh vi hơn. Hãng bảo mật Fortinet (Mỹ) cảnh báo trong vài năm tới, các giám đốc an ninh thông tin sẽ phải thay đổi để đối phó nhiều mối đe dọa mới như deepfake, lộ lọt dữ liệu, tấn công vệ tinh và nguy cơ mã hóa bị phá vỡ bởi máy tính lượng tử.

Trước đây, những thay đổi công nghệ dù rộng lớn vẫn nằm trong phạm vi trách nhiệm của các nhóm phụ trách công nghệ thông tin. Tuy nhiên, làn sóng AI tạo sinh đang “dân chủ hóa” những thay đổi công nghệ, trao quyền kiểm soát cho nhiều người hơn. Mọi bộ phận hiện tận dụng sức mạnh của AI để tăng hiệu quả, tự động hóa quy trình, cải thiện khả năng mở rộng và cá nhân hóa.

Dù vậy, sự thay đổi cũng mang đến nhiều rủi ro, khi nhiều mô hình AI không minh bạch gây khó khăn cho việc diễn giải cách hệ thống đưa ra quyết định. Việc AI yêu cầu tải tập dữ liệu lớn, có thể nhạy cảm lên AI đám mây, có thể gây rò rỉ thông tin cá nhân hoặc sở hữu trí tuệ, dẫn đến vi phạm quyền riêng tư hoặc vi phạm quy định.

Vấn đề lỗ hổng bảo mật cũng trở nên nghiêm trọng, khi kẻ gian có thể thao tác tinh vi dữ liệu đầu vào để lừa AI dự đoán sai; trích xuất khuôn mặt cá nhân từ AI nhận dạng khuôn mặt; đầu độc dữ liệu; hoặc tấn công Prompt Injection - cách thức nhúng hướng dẫn ẩn vào văn bản hoặc website khiến AI bỏ qua quy tắc an toàn.

Năm 2025, đã có nhiều sự cố xâm phạm liên quan đến các mô hình ngôn ngữ lớn. Tuy nhiên, dựa trên các phân tích, Fortinet dự đoán năm tới sẽ chứng kiến sự gia tăng về cả khối lượng và mức độ nghiêm trọng khi mô hình AI truy cập ngày càng nhiều dữ liệu nhạy cảm và giao tiếp giữa các tác nhân được phép mà không xem xét đến các tác động về danh tính và bảo mật.

Bên cạnh đó, trong năm tới, AI được dự đoán có thể tạo ra nội dung âm thanh, hình ảnh, video gần như không thể phân biệt thật giả, khiến thông tin sai lệch bị phát tán theo hướng khó kiểm soát hơn. Theo dự đoán, dịch vụ deepfake (các nội dung giả mạo được tạo ra bằng AI) sẽ đưa việc xâm phạm email doanh nghiệp và social engineering (tấn công thao túng tâm lý của con người để lừa đảo) lên một tầm cao mới.

Việc sử dụng âm thanh do AI tạo ra để lừa đảo, tống tiền đã xuất hiện nhiều trong năm nay. Nhưng năm tới, nhiều tổ chức, cá nhân sẽ phải đối mặt với sự tấn công ồ ạt của âm thanh và video bị sử dụng với mục đích xâm phạm email doanh nghiệp, lừa đảo và các cuộc tấn công có mục tiêu khác.

Ngoài ra, tấn công vào tổ chức đa quốc gia trị giá hàng tỉ USD sẽ tiếp tục diễn ra năm 2026, do AI đơn giản hóa hoạt động do thám, sự phát triển liên tục của nhiều nhóm tội phạm mạng dưới dạng dịch vụ và hoạt động được bảo trợ.

Năm 2025, đã có nhiều sự cố xâm phạm liên quan đến các mô hình ngôn ngữ lớn. Fortinet dự đoán năm tới sẽ chứng kiến sự gia tăng về cả khối lượng và mức độ nghiêm trọng khi mô hình AI truy cập ngày càng nhiều dữ liệu nhạy cảm và giao tiếp giữa các tác nhân được phép mà không xem xét đến các tác động về danh tính và bảo mật.
Mối đe dọa từ công nghệ mới nổi
Các hệ thống công nghệ trong không gian được dự đoán là mục tiêu tấn công trong năm tới. Hệ thống định vị toàn cầu (GPS) hiện dùng để định vị từ tàu thuyền, điện thoại, ôtô, máy bay đến vũ khí, lưới điện, điều khiển công nghiệp, sẽ bị nhắm mục tiêu đầu tiên. Bằng cách gây nhiễu, chặn tín hiệu GPS hoặc phát tín hiệu giả mạo, các tác nhân độc hại có thể làm suy yếu hoặc vô hiệu hóa vũ khí, chuyển hướng máy bay không người lái và tên lửa, khiến máy bay xâm nhập lãnh thổ đối phương và không thể hạ cánh, đồng thời làm suy yếu hệ thống công nghệ thông tin và cơ sở hạ tầng khác.

Với công nghệ vệ tinh đang bùng nổ, Internet vệ tinh dần phổ biến hơn, nhưng những rắc rối cũng sẽ xuất hiện. Theo nghiên cứu do Đại học California, San Diego và Đại học Maryland (Mỹ) thực hiện, chỉ cần một bộ thu vệ tinh đơn giản giá 800 USD, một người có thể chặn dữ liệu chưa được mã hóa qua kết nối vệ tinh, gồm nội dung cuộc gọi và tin nhắn văn bản, cũng như thông tin liên lạc nội bộ giữa doanh nghiệp, chính phủ, thậm chí cả quân đội.

Tấn công mạng với mục đích chính trị cũng là vấn đề được lưu tâm. An ninh mạng hiện đóng vai trò trung tâm trong bất kỳ cuộc chiến tranh nào. Những năm gần đây, nhiều cuộc tấn công đã nhắm đến mục tiêu đa dạng hơn, từ đánh cắp dữ liệu nhạy cảm, cài mã độc tống tiền cho đến những đợt tấn công vật lý như cắt cáp mạng, cáp quang biển...

Điện toán lượng tử cũng là một công nghệ đang được quan tâm. Dù rủi ro trước mắt chưa xuất hiện, sự phát triển của máy tính lượng tử hiện được đánh giá ở tốc độ nhanh. Một khi trưởng thành, chúng có khả năng phá vỡ gần như mọi mã hóa hiện có. Thậm chí, kẻ xấu có thể thực hiện chiến lược thu thập dữ liệu trước, chờ giải mã sau. Điều này nhấn mạnh tính cấp bách của việc chuẩn bị cho tương lai tiêu chuẩn mật mã bị lỗi thời, đồng thời cũng là lời cảnh báo đầu tiên để doanh nghiệp bắt đầu có giải pháp ngăn chặn trước khi quá muộn.

Với hàng loạt nguy cơ trong những năm tới, Fortinet dự đoán các giám đốc an ninh thông tin truyền thống có thể “hết thời” nếu không thay đổi. Để tránh điều đó, họ cần trang bị nhiều kỹ năng hơn thay vì chỉ đảm nhiệm vai trò bảo mật cho doanh nghiệp, kết hợp chuyên môn kỹ thuật với tầm nhìn chiến lược, biến an ninh mạng từ chức năng phản ứng thành lực lượng phục hồi, niềm tin và tăng trưởng. Riêng với AI, cần xem công nghệ này là năng lực quản lý, không phải là lối tắt, bằng cách sử dụng nó để tăng cường phát hiện và ứng phó, bảo vệ các mô hình, dữ liệu và quyền truy cập với cùng mức độ nghiêm ngặt như bất kỳ hệ thống quan trọng nào khác.

An ninh mạng thành yêu cầu bắt buộc
Tại Việt Nam, các ứng dụng AI đang được triển khai trong dịch vụ công, y tế, ngân hàng, giáo dục, công nghiệp và các đô thị thông minh. Theo các ước tính quốc tế, nếu được khai thác hiệu quả, AI có thể đóng góp tới hơn 12% GDP của Việt Nam vào năm 2030 - tương đương gần 80 tỉ USD. AI không chỉ giúp tăng năng suất, giảm chi phí, mà còn tạo điều kiện để các ngành kinh tế truyền thống chuyển mình, thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong dài hạn.

Tuy nhiên, song hành với lợi ích là những nguy cơ và thách thức ngày càng phức tạp. Trong khi cộng đồng khoa học và doanh nghiệp đang nỗ lực phát triển các hệ thống AI vì lợi ích nhân loại, thì cũng đang xuất hiện xu hướng lạm dụng AI để phục vụ mục đích vi phạm pháp luật. Các hình thức AI-as-a-Service (AI dưới dạng dịch vụ) được tội phạm mạng lợi dụng để tạo mã độc, làm giả giọng nói, khuôn mặt, văn bản... nhằm lừa đảo, tấn công mạng, xâm nhập hệ thống dữ liệu, thậm chí gây bất ổn an ninh, phá hoại uy tín tổ chức, doanh nghiệp, lãnh đạo. Các cuộc tấn công bằng AI có tỷ lệ thành công tới 70%, vượt xa phương thức thủ công 47,6%, buộc các tổ chức phải chuyển sang mô hình “máy đối đầu máy”.

Theo các chuyên gia bảo mật, số lượng lỗ hổng, dữ liệu bị đánh cắp và tấn công sử dụng AI đang tăng mạnh. Năm 2024 ghi nhận 40.000 lỗ hổng mới, hơn 1,7 tỉ thông tin định danh rò rỉ và mức tăng 600% các cuộc tấn công dùng AI; có 80% doanh nghiệp dự kiến ứng dụng SOC tăng cường AI vào năm 2025.

Chính vì thế, bảo đảm an ninh mạng cho AI phải là cấu phần mặc định ngay từ khâu thiết kế - vận hành - kiểm soát. Chỉ khi được bảo vệ vững chắc, AI mới có thể thực sự phát huy giá trị vì con người, vì sự phát triển an toàn và tự chủ của đất nước. Để phát triển AI bền vững, chúng ta không thể chỉ dựa vào công nghệ hay đầu tư tài chính. Ba yếu tố nền tảng cần được đồng bộ triển khai: thể chế - công nghệ - nguồn nhân lực.

Thứ nhất là thể chế. Không chỉ để quản lý những gì đang diễn ra, thể chế cần được xây dựng với tầm nhìn dài hạn, đủ khả năng định hướng và dẫn dắt sự phát triển của AI trong tương lai. Theo đó Việt Nam cần khẩn trương hoàn thiện Luật AI, đồng bộ với các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định về đạo đức, cơ chế kiểm định, chứng nhận và giám sát toàn diện.

Thứ hai là công nghệ. Chủ động hình thành một hệ sinh thái công nghệ có chiều sâu, có năng lực làm chủ từ thuật toán đến chip, từ điện toán đám mây đến bảo mật dữ liệu. Quan trọng hơn, công nghệ phải gắn chặt với an ninh mạng ngay từ khâu thiết kế, để không chỉ phát triển nhanh, mà còn phát triển bền vững, an toàn và tự chủ - cả trong hiện tại lẫn trong những thế hệ công nghệ tiếp theo.

Thứ ba và cũng là yếu tố then chốt - nguồn nhân lực là hạt nhân của phát triển AI bền vững. Từ nhà nghiên cứu, kỹ sư, chuyên gia an ninh mạng đến nhà quản lý và người sử dụng - tất cả đều cần được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng, đạo đức và ý thức pháp luật. Họ không chỉ là những người kiến tạo và vận hành hệ thống AI, mà còn là lực lượng nòng cốt trong việc phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh với các loại tội phạm công nghệ cao trên không gian mạng.

Tỷ lệ linh kiện nội địa trên các smartphone mới của Huawei đạt gần 60%, tăng mạnh so với những thế hệ trước.Theo phân tích của Nikkei, Huawei đã nâng tỷ lệ giá trị linh kiện nội địa trong các mẫu smartphone mới lên gần 60%. Thời gian gần đây, công ty Trung Quốc có những bước tiến mới trong sản xuất bộ xử lý và chip nhớ, nhằm đối phó quy định hạn chế xuất khẩu của Mỹ.

Với sự hỗ trợ từ công ty chuyên "mổ bụng" sản phẩm Fomalhaut Techno Solutions của Nhật Bản, Nikkei đã tháo rời 2 mẫu điện thoại cao cấp của Huawei gồm Mate 70 Pro (ra mắt năm 2024) và Pura 80 Pro (ra mắt đầu năm nay).

Vẫn còn khoảng cách
Chi phí các linh kiện được phân tích, so sánh với tổng chi phí ước tính và chi phí trên bản tiền nhiệm. Theo đó, linh kiện sản xuất tại Trung Quốc của Mate 70 Pro chiếm 57% giá trị. Mẫu Pura 80 Pro cũng ghi nhận con số tương tự, tổng chi phí linh kiện 380 USD.Với những smartphone Huawei cùng phân khúc nhưng ra mắt năm 2020, tỷ lệ linh kiện nội địa chỉ đạt 19%. Con số tăng lên 32% vào năm 2023. Đến 2024, tỷ lệ linh kiện đến từ Nhật Bản, Mỹ và Hàn Quốc giảm tổng cộng 20 điểm %.

Thời điểm Huawei tăng cường sử dụng linh kiện nội địa trùng khớp với lệnh hạn chế xuất khẩu của Mỹ. Năm 2019, chính quyền đầu tiên của Tổng thống Donald Trump cấm các công ty Mỹ tham gia giao dịch liên quan linh kiện điện tử và phần mềm với Huawei. Một năm sau, quy định được mở rộng sang công ty bên ngoài Mỹ.Bất ngờ gặp khó trong việc mua linh kiện nước ngoài, Huawei nhanh chóng xây dựng chuỗi cung ứng nội địa. Với hệ thống SoC (System-on-a-Chip) của Pura 80 Pro, hãng sử dụng chip Kirin 9020 do công ty con HiSilicon thiết kế.

Nhiều nguồn tin cho biết Kirin 9020 được sản xuất trên tiến trình 7 nm, tương đương chip trên iPhone 11 ra mắt năm 2019. Quy trình càng nhỏ đồng nghĩa hiệu năng xử lý càng cao, tiêu thụ ít năng lượng.

"Dù vậy, khoảng cách của Huawei vẫn còn hơn 5 năm", Akira Minamikawa, nhà tư vấn cấp cao tại công ty nghiên cứu thị trường Omdia, nhấn mạnh.

Satoru Oyama, đại diện công ty tư vấn bán dẫn Grossberg của Nhật Bản, nhận định các công ty Trung Quốc có khả năng thiết kế chip, nhưng đối mặt nhiều thách thức trong giai đoạn sản xuất hàng loạt.

Giảm phụ thuộc nước ngoài
Theo Nikkei, quá trình phân tích linh kiện trên những smartphone mới cho thấy sự tiến bộ của Trung Quốc trong việc sản xuất các linh kiện đắt tiền như chip nhớ.

Với loại bộ nhớ lưu trữ ngắn hạn như DRAM, Huawei chuyển từ nhập khẩu sang mua chip sản xuất bởi ChangXin Memory Technologies. Với bộ nhớ lưu trữ dài hạn NAND, Huawei sử dụng sản phẩm từ Yangtze Memory Technologies.

Huawei cũng mua màn hình OLED của BOE Technology Group, chi phí ước tính 64 USD. Theo Minatake Kashio, CEO Fomalhaut, hầu hết linh kiện quan trọng trên sản phẩm được sản xuất tại Trung Quốc, đưa Huawei đến gần việc sử dụng linh kiện nội địa trên cả thiết bị.Alibaba, một trong những động lực thúc đẩy ngành công nghệ Trung Quốc, cũng đang tự thiết kế chip AI trong robot và xe tự lái. Một số startup như Moore Threads (được thành lập bởi các cựu lãnh đạo Nvidia) và MetaX thậm chí niêm yết cổ phiếu để huy động vốn.

Trong lĩnh vực thiết bị sản xuất chip, các startup như SiCarrier đang hiện diện nhiều hơn nhờ chiến lược bao phủ toàn bộ quy trình ban đầu của giai đoạn sản xuất chip, gồm thiết kế bảng mạch.

Tập đoàn công nghệ Naura, chuyên sản xuất máy móc làm chip, cũng mở rộng kinh doanh với nhiều loại sản phẩm, vốn hóa thị trường thậm chí cao hơn Disco của Nhật Bản.

Để đào tạo nhân tài trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến, chính phủ Trung Quốc đang thu hút nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, có kinh nghiệm làm việc tại nhiều quốc gia. Họ được đưa về các trường đại học hàng đầu trong nước thông qua tài trợ nghiên cứu.

Theo hãng nghiên cứu TechInsights của Canada, tỷ lệ cung ứng bán dẫn nội địa của Trung Quốc đạt 23,3% trong năm 2023, tăng 8,4 điểm % sau 10 năm.

Trong phân khúc smartphone giá rẻ, iPhone XR vẫn mang đến giá trị sử dụng cực ổn về mặt cơ bản, camera chất lượng đủ dùng.
iPhone XR là chiếc smartphone giá rẻ cũ vẫn có giá trị sử dụng cực cao mà khách Việt có thể cân nhắc bởi phần cứng vẫn khá ổn và thiết kế tối giản kiểu iPhone 16e hay iPhone Air.

Tại thời điểm cuối tháng 12, iPhone XR cũ đẹp có giá chỉ hơn 3 triệu đồng. Mức giá ngang với những smartphone giá rẻ nhất thị trường.

iPhone XR vẫn duy trí khá nhiều thức mà những chiếc iPhone mới vẫn dùng như màn hình tai thỏ chưa FaceID, kích thước màn 6.1 inch với tấm nền LCD tương tự iPhone 11 vẫn còn đang được bán chính hãng. Hơn nữa camera đơn của iPhone XR là ống kính đa năng có thể chụp ảnh chân dung xóa phông khá mạnh.

Đổi lại, iPhone XR cung cấp nhiều thứ cao cấp như màn hình tai thỏ với công nghệ FaceID mở khóa cực nhanh và tiện. Đây cũng từng là chiếc iPhone giúp Apple phủ sóng công nghệ FaceID tới người dùng.

Về cấu hình, chip A12 Bionic của iPhone XR vẫn còn rất mạnh mẽ và có thể đáp ứng được hầu hết các nhu cầu từ lướt web, xem phim hay chơi các game Mobile phổ biến của người dùng. Các rò rỉ mới nhất cho thấy iOS 19 sắp tới vẫn sẽ hỗ trợ iPhone XR vì vậy người dùng có thể yên tâm về việc sử dụng lâu dài chiếc iPhone này.

iPhone XR sử dụng màn hình LCD, không cao cấp như OLED nhưng nó lại rất tiết kiệm pin và cực kỳ hiếm khi bị lỗi. Nhờ đó, iPhone XR có thời lượng pin vô cùng lâu dài. iPhone XR cũng có hỗ trợ sạc nhanh 18W.

iPhone XR chỉ sở hữu camera đơn nhưng có thể chụp ảnh chân dung xóa phông dễ dàng với cả camera trước và sau. Chất lượng ảnh, độ sắc nét, màu ảnh trong các bối cảnh không khác biệt quá nhiều so với iPhone 15 mới. Thậm chí nếu chụp cảnh trong các điều kiện đủ ánh sáng, chất lượng ảnh gần như khó nhận ra.

Chỉ khi dùng trong các điều kiện thiếu sáng hay sáng quá mạnh, iPhone XR mới bộc lộ điểm yếu. Tuy nhiên hầu hết người dùng, nhu cầu chụp ảnh buổi tối là không nhiều nên điều này không thành vẫn đề.

iPhone XR rõ ràng vẫn còn khá ổn về mặt tài chính, chất lượng so với giá tiền. Đây là mẫu iPhone phù hợp với người dùng cơ bản như muốn sử dụng làm máy phụ hoặc học sinh, người lớn tuổi sử dụng.

VietBF@ sưu tập