Kể từ khi cuộc xung đột giữa Nga-Ukraine nổ ra, Hoa Kỳ và các quốc gia đồng minh liên tục tung các đ̣n trừng phạt về nhiều mặt, khiến cho Nga gặp phải nhiều thách thức to lớn.
Các ngân hàng Nga bị "đá" ra khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.
Ngày 24/2/2022, Nga bắt đầu phát động xua quân xâm lăng Ukraine. Trước bối cảnh đó, Bộ Tài chính Mỹ đă thảo luận về hàng loạt biện pháp trừng phạt kinh tế và tài chính đối với Nga. Theo đó, các lệnh trừng phạt này được gắn liền với một chiến lược đối ngoại rơ ràng hướng đến mục tiêu lngăn chận khả năng tài chính để hỗ trợ cho cuộc xâm lăng vô cớ và thô bạo của Nga ở Ukraine.
Theo các sắc lệnh của Tổng thống Joe Biden, Bộ Tài chính Mỹ đă áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào các ngân hàng Nga, hạn chế xuất khẩu các kỹ thuật nhạy cảm và trừng phạt giới tài phiệt cũng như tịch thu, niêm phong tài sản của giới tinh hoa nước này ở nước ngoài như du thuyền xa hoa, biệt thự, trương mục ngân hàng.
Ông Wally Adeyemo, Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ chia sẻ:
"Chúng tôi quyết định nhắm mục tiêu vào ba yếu tố chính của nền kinh tế Nga: hệ thống tài chính, giới tinh hoa và các tổ hợp kỹ nghệ quân sự Nga".
Mỹ và các quốc gia đồng minh đă trừng phạt các tổ chức tài chính quan trọng của Nga, đóng băng khoảng 300 tỷ USD dự trữ ngoại tệ của Nga ở nước ngoài, loại các ngân hàng Nga ra khỏi hệ thống thanh toán quốc tế
SWIFT. Đặc biệt, Washington thành lập một nhóm đặc nhiệm quốc tế để xác minh và tịch thu tài sản của các tỷ phú Nga tại nhiều nơi trên toàn thế giới.
Tổng thống Biden và Bộ trưởng Tài chính Yellen coi việc phối hợp hành động là biện pháp hiệu quả để gia tăng áp lực nhằm trừng phạt đối với Nga. Theo đó, Hoa Kỳ đă thiết lập liên minh quân sự chặt chẻ trước khi chiến sự Nga-Ukraine nổ ra để tham khảo ư kiến của các quốc gia đồng minh trong quá tŕnh xem xét các lệnh trừng phạt.
Sự phối hợp đồng bộ này khiến cho Nga khó thoát ra khỏi ảnh hưởng nghiêm trọng của các lệnh trừng phạt này. Mỹ cùng với khối NATO đă áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, cắt đứt khả năng tiếp cận các mặt hàng nhập khẩu quan trọng của Nga như chất bán dẫn, chip… Ngoài ra, họ cũng đổi mới cách phối hợp nhằm thực hiện chiến lược trừng phạt, như đóng băng quỹ đầu tư quốc gia và dự trữ ngân hàng trung ương của Nga… Trong 8 năm trước đó, Nga đă tích lũy khoảng 630 tỷ USD quỹ đầu tư quốc gia và dự trữ ngoại tệ để bảo vệ nền kinh tế khỏi các lệnh trừng phạt nếu xảy ra. Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt này đă khiến cho Nga phải bó tay và không thể tiếp cận được phần lớn số tiền này.
Để đối phó với chiến dịch quân sự ngày càng leo thang của Nga, Tổng thống Biden muốn thực hiện các hành độngtrừng phạt quyết liệt hơn nữa để cắt đứt nguồn lực tài chính của Nga cho cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine. Đây là động lực để phương Tây theo đuổi cách tiếp cận mới nhằm hạn chế mức doanh thu của Nga từ xuất khẩu dầu thô, thông qua việc áp đặt giá trần giá dầu, mặc dù Nga vẫn xuất khẩu dầu với chiết khấu cao sang TQ, Ấn Độ và một số quốc gia khác.
Việc phá vỡ chuỗi cung ứng quan trọng nuôi sống tổ hợp kỹ nghệ-quân sự của Nga cũng đánh dấu sự thay đổi lớn trong chính sách trừng phạt của Hoa Kỳ. Những cách tiếp cận này tạo ra một chiến lược khác biệt khiến cho Nga bị giảm bớt nguồn doanh thu mà nước này cần để chi trả cho cuộc chiến vô cớ và tàn bạo của ḿnh. Những biện pháp kinh tế này đă làm xói ṃn khả năng triển khai sức mạnh của Nga và được dự đoán sẽ định h́nh chính sách kinh tế quốc tế trong nhiều thập kỷ tới.
Văn pḥng Giám đốc T́nh báo Quốc gia Mỹ ước tính rằng, các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây đă làm giảm nhiều khả năng của Nga trong thay thế hơn 6,000 thiết bị quân sự như máy bay, pháo binh, đạng dược,v..v.., buộc các nhà máy sản xuất súng đạn quan trọng của nước này phải ngưng sản xuất v́ thiếu hụt các linh kiện quan trọng cho xe tăng, máy bay và tàu ngầm. Kết quả này có thể thấy trên chiến trường ở Ukraine, khi quân Nga đă cạn kiệt nguồn cung cấp các loại vũ khí hiện đại và phải chuyển sang sử dụng loại vũ khí cũ kỹ thời Liên Xô hoặc các lựa chọn thay thế khác, như mua từ Iran, Bắc Hàn...
Nhiều chuyên gia đưa ra nhận định, Nga sẽ phải đối mặt với kịch bản nền kinh tế bị suy thoái nặng nề trong nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ tiếp theo. Bởi v́ các công ty nước ngoài đă đồng loạt rời khỏi Nga, trong khi các lĩnh vực sản xuất nước này bị thu hẹp nghiêm trọng nếu không thể tiếp cận các mặt hàng nhập khẩu quan trọng. Theo đó, tăng trưởng kinh tế Nga có thể bị sụt giảm 30-50% so với trước cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Tuy nhiên, giới quan sát cũng thừa nhận Mỹ và các đồng minh sẽ c̣n rất nhiều việc phải làm trong cuộc chiến nhằm trừng phạt Nga.
"Chúng tôi sẽ vẫn tập trung vào việc buộc Nga phải chịu trách nhiệm về cuộc chiến xâm lăng ở Ukraine và tiếp tục hỗ trợ Ukraine trong thời gian dài", ông Adeyemo nói.