Dự án Zumwalt thất bại, buộc Mỹ phải tính tới thiết kế lớp tàu hoàn toàn mới hơn và hoàn thiện hơn Zumwalt, khiến hiện nay, lực lượng tàu chiến mặt nước chủ lực của Hải quân Mỹ là khu trục hạm lớp Arleigh Burke.

Tàu khu trục DDG-X mới của Mỹ: Sẽ là một siêu thiết kế - Một số tin mật vừa hé lộ?
Ảnh: Khu trục hạm USS Zumwalt (DDG-1000) và tàu chiến lớp LCS – những đại diện của hai dự án không thành công (nguồn: US Navy)
Để bổ sung thêm cho các khu trục hạm lớp Arleigh Burke, người Mỹ đã dự định chế tạo những khu trục hạm mới hơn và hoàn thiện hơn Zumwalt, nhưng các kế hoạch này đã phải cắt giảm tới mức tối thiểu.
Từ giờ, lực lượng hải quân Mỹ dự định nghiên cứu chế tạo chiếc khu trục hạm mới với tầm nhìn dài hạn. Tạm thời dự án này được biết đến với định danh DDG-X hoặc DDG Next.
Sự cần thiết cho điều mới mẻ
Các khu trục hạm lớp Arleigh Burke bắt đầu phục vụ từ đầu thập niên 1990 và nhiều lần được hiện đại hoá. Những tàu chiến này vẫn đang được sản xuất hàng loạt, còn thời hạn phục vụ của chúng sẽ được kéo dài sang cả nửa cuối của thế kỷ này.
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, tiềm năng hiện đại hoá của thiết kế này đã hết dư địa. Việc ứng dụng những hệ thống và vũ khí mới là điều không thể.
Cách đây không lâu, người ta đã quyết định chế tạo đề án mới mang tên tàu khu trục Zumwalt, tuy nhiên nó thất bại. Vì sự phức tạp quá mức và giá thành đắt đỏ nên người ta đã cắt giảm số lượng đặt mua xuống còn 3 chiếc. Hai chiếc đã bắt đầu làm nhiệm vụ, và dự kiến sẽ tiếp nhận chiếc thứ ba.
Sự thất bại của đề án Zumwalt đã dẫn tới việc cần thiết phải chế tạo thêm một lớp khu trục hạm triển vọng. Những kế hoạch dạng này đã được Mỹ đưa vào chương trình đóng tàu tương lai, và đã bắt đầu được triển khai.
Được biết rằng, các chuyên gia lực lượng hải quân và những nhà máy đóng tàu Mỹ hiện nay đang tập trung vào việc phác hoạ ngoại hình của chiếc khu trục hạm tương lai.
Đề án tàu khu trục DDG-X đã nhiều lần trở thành đề tài thu hút trong những tháng gần đây. Các quan chức đã vài lần hé lộ những kế hoạch và các mường tượng, mặc dù tạm thời vẫn chưa có những chi tiết đặc biệt về trên phương diện kỹ thuật hoặc phương diện khác.
Các tuyên bố tương tự gợi ý cho chúng ta về chiếc khu trục hạm tương lai sẽ trông như thế nào để đáp ứng những mong muốn và yêu cầu hiện nay.

Khu trục hạm Daniel Inouye (DDG-118). Ảnh: US Navy
Những mong muốn của khách hàng
Những yêu cầu chung đối với tàu khu trục DDG-X khá đơn giản. Hạm đội Mỹ muốn có chiếc khu trục hạm mang được nhiều tên lửa hơn, với vũ khí khí tài tiên tiến, máy phát điện kiểu hiện đại,..
Tất cả những thứ này giúp người ta tạo nên một con tàu vượt trội hơn lớp "Arleigh Burke" về tất cả các tính năng, nhưng phải cắt giảm được giá thành sản xuất giống như của Zumwalt.
Tạm thời vẫn chưa được nêu rõ chiếc DDG Next sẽ trông như thế nào, và nó sẽ có thiết kế ra sao. Đồng thời, người ta còn lưu ý rằng nó sẽ có thân tàu hoàn toàn mới, vì vậy nó sẽ to hơn các khu trục hạm hiện tại.
Những khu trục hạm lớp "Arleigh Burke" mới nhất có chiều dài 155m và choán nước hơn 9,6 nghìn tấn. Những khu trục hạm DDG-X mới có thể sẽ to hơn và nặng hơn - nhưng sẽ không tới mức 16 nghìn tấn của đề án Zumwalt. Kích cỡ tăng thêm là nhằm mục đích có đủ chỗ để bố trí số lượng vũ khí như mong muốn.
Vấn đề công nghệ tàng hình tạm thời vẫn chưa được đề cập công khai. Tuy nhiên những xu thế phát triển của ngành công nghiệp đóng tàu Mỹ cho thấy rằng trong đề án DDG Next sẽ ứng dụng tất cả các biện pháp nhằm giảm bớt khả năng bị phát hiện từ mọi góc.
Vì thế, ngoại hình của chiếc khu trục hạm có thể sẽ bao gồm nhiều mặt phẳng cắt nhau, giống như trong một số đề án hiện tại.
Khả năng sử dụng thiết kế theo kiểu mô-đun cũng được xem xét. Nhờ đó, có thể sẽ đơn giản hoá được công tác chuẩn bị chiếc khu trục hạm cho sứ mệnh cụ thể, cũng như đẩy nhanh quá trình hiện đại hoá.
Hải quân Mỹ muốn bảo đảm tối đa thời gian khai thác các tàu chiến mới, và phương pháp mô-đun có thể giải quyết được nhiệm vụ này.

Thành phần của tổ hợp radar định vị AN/SPY-6. Ảnh: US Navy
Các khu trục hạm mới nhất sẽ sử dụng thiết kế tích hợp của những hệ thống cung cấp năng lượng. Các động cơ chính, với những máy phát công suất lớn sẽ tạo ra điện năng cho mọi thiết bị tiêu thụ điện, bao gồm cả các động cơ chạy tàu và những hệ thống vô tuyến điện.
Dự kiến, thiết kế kiểu này sẽ bảo đảm được khả năng hoạt động cho các thiết bị cơ sở của chiếc tàu, cũng như tạo dư địa để hiện đại hoá trong tương lai. Với tất cả những thứ này, cần nâng cao năng suất của máy phát điện.
Các khu trục hạm hiện đại được trang bị những thiết bị và khí tài tiên tiến, hiệu quả để theo dõi không gian xung quanh, tìm kiếm các mục tiêu và điều khiển hoả lực.
Những tàu chiến với hệ thống quản lý-thông tin chiến đấu Aegis BMD cũng như các thiết bị và vũ khí kèm theo có khả năng theo dõi cả không gian gần trái đất. Nhiều khả năng, các khu trục hạm DDG-X sẽ được trang bị vũ khí trang bị điện tử hiện đại hơn, với tất các tính năng chính được nâng cao.
Những tàu chiến đề án Arleigh Burke và Zumwalt sử dụng các ống phóng đa năng thẳng đứng Mk 41, thích hợp với một loạt các tên lửa. Đương nhiên, phương pháp này cũng được người ta sử dụng trong đề án mới DDG Next.
Nhờ việc tăng thêm kích cỡ thân tàu, số lượng các ống phóng có thể nhiều hơn. Ngoài ra, trong tương lai, dự kiến sẽ các tên lửa siêu thanh sẽ được chế tạo, mà chắc chắn sẽ được trang bị cho chiếc khu trục hạm mới.
Nhiều khả năng, DDG-X sẽ giữ lại tổ hợp pháo, tuy nhiên triển vọng này vẫn chưa rõ. Những khu trục hạm hiện nay được trang bị các nòng pháo "thông thường", dự kiến sẽ thiết kế những tổ hợp hoàn toàn mới có thể bắn được đạn dẫn đường tầm siêu xa.
Nhiều khả năng trước khi chế tạo các tàu chiến mới, những công việc liên quan tới tổ hợp pháo tương lai sẽ được hoàn tất.
Thời hạn và giá thành
Trong những năm tới, Hải quân và các công ty đóng tàu Mỹ sẽ phải tiến hành những nghiên cứu cần thiết và bắt đầu công tác thiết kế. Trong ngân sách quốc phòng Mỹ đã có các khoản chi cho những hoạt động tương tự.
Trong năm tài chính 2021, có 46,5 triệu USD sẽ được chi cho chương trình tàu khu trục DDG-X. Trong tương lai, các chi phí hàng năm liên quan tới việc thực hiện những công việc phức tạp hơn dự kiến sẽ tăng.

Khu trục hạm USS Forest Sherman (DDG-98) khai hoả từ tổ hợp Mk.45 Mod 4, năm 2007. Ảnh: US Navy
Công tác chế tạo chiếc khu trục hạm đầu tiên dự kiến sẽ triển khai vào năm 2025. Thời hạn hoàn thành nó tạm thời chưa được nêu rõ, nhiều khả năng sẽ được thử nghiệm sớm nhất vào cuối thập niên này. Giá thành dự kiến - không quá 2,5 tỷ USD.
Tuy nhiên, tạm thời không thể loại trừ khả năng chi phí cho chiếc tàu đầu tiên của đề án này sẽ tăng. Nhưng cả trong trường hợp này, DDG Next sẽ đơn giản hơn và ít tốn kém hơn chiếc khu trục hạm vô cùng đắt đó Zumwalt - chương trình này ngốn 22 tỷ USD và chỉ tạo ra được ba chiếc tàu.
Những chiếc tàu được sản xuất hàng loạt dự kiến sẽ được khởi công sớm nhất là vào cuối thập niên này. Như vậy, kể cả trong trường hợp mọi thứ diễn ra suôn sẻ trong quá trình sản xuất, các khu trục hạm sẽ chỉ được biên chế cho hạm đội vào giữa thập niên 2030.
Để thiết lập đủ lực lượng các tàu chiến tương tự, mà có khả năng tạo ra sự ảnh hưởng đáng kể trong lực lượng hải quân nói chung, cũng cần không ít thời gian. Nhiều khả năng, điều đó sẽ thành hiện thực sớm nhất là vào thập niên 2040.
Các tàu chiến tương lai
Nhờ đề án khu trục hạm mới DDG-X, hạm đội Mỹ dự định giải quyết một số nhiệm vụ.
Thứ nhất - gia tăng lực lượng tàu chiến mặt nước. Chương trình chế tại các khu trục hạm trước đây đã kết thúc bằng sự thất bại, nhưng Hải quân vẫn cần đề án mới của dòng tàu chiến này.
Nhiệm vụ thứ hai liên quan tới các chỉ số về số lượng của hạm đội. Những khu trục hạm mới sẽ giúp gia tăng số lượng tàu chiến nói chung tới mức cần thiết.
Nhiệm vụ thứ ba của đề án mới liên quan trực tiếp tới hai nhiệm vụ trước. Ban lãnh đạo nhà nước Mỹ thường nói về sự đối đầu với Nga và Trung Quốc trên tất cả các lĩnh vực. Để đối đầu với hai cường quốc này trên biển, cần phải có hạm đội lớn và phát triển.
Với tình trạng hiện nay, Hải quân Mỹ đáp ứng được nhiệm vụ đó, nhưng trong tương lai tình hình sẽ thay đổi, và Lầu Năm Góc sẽ phải tăng cường hạm đội của mình.

Thử nghiệm tên lửa Tomahawk Block V, tháng 11/ 2020. Phóng từ tàu USS Chaffee (DDG-90). Ảnh: US Navy
Có thể hoàn thiện các khu trục hạm mới để sản xuất chúng với số lượng lớn hay không phụ thuộc vào những yêu cầu của khách hàng và mức độ phức tạp của đề án.
Các sự kiện trong quá khứ cho thấy một điều hết sức rõ nét rằng, những kế hoạch và yêu cầu táo bạo quá mức sẽ dẫn tới điều gì. Hải quân Mỹ hiểu rất rõ điều này, và xây dựng hình ảnh chiếc DDG-X mới trên cơ sở mức độ phức tạp, tính thực tiễn, giá thành và thời hạn hoàn thành công việc.
Theo những kế hoạch hiện nay, các giai đoạn công việc đầu tiên liên quan tới chiếc khu trục hạm mới sẽ mất khoảng vài năm, còn việc sản xuất hàng loạt đúng nghĩa sẽ chỉ bắt đầu trong tương lai xa.
Hải quân Mỹ vẫn có đủ dư địa về thời gian để thực hiện tất cả các công việc cần thiết. Nhưng cần phải tận dụng nó một cách thông minh để khu trục hạm mới không lặp lại số phận đáng buồn của thế hệ trước.
Nếu không, Hải quân Mỹ trong tương lai sẽ vấp phải những vấn đề nghiêm trọng hơn, mà sẽ chẳng còn dư địa thời gian để giải quyết chúng.