Là 'cha đẻ' của thám tử lừng danh Sherlock Holmes, Conan Doyle vốn không phải thám tử cũng chưa từng tham gia phá án.
Tuy nhiên, ông đă quyết định phá lệ để giải oan cho một luật sư người da màu tại Anh.
Những lá thư nặc danh
Sau thành công với nhân vật thám tử Sherlock Holmes, tác giả Conan Doyle đă nhận được nhiều thư từ người hâm mộ trên khắp thế giới, trong đó có những bức thư nhờ ông phá án, giải oan.
Tuy nhiên, Conan Doyle chưa từng nhúng tay vào một vụ án có thật nào. Tất cả đều bị ông từ chối, song vụ án của George Edalji là ngoại lệ duy nhất khi Conan Doyle trổ tài.
Câu chuyện của George, 27 tuổi, bắt đầu từ trước khi anh được sinh ra. Sinh năm 1876, George Edalji là con trai của cha xứ người Ấn Độ Shapurji Edalji và người phụ nữ Anh, Charlotte. Họ chuyển từ Bombay đến ngôi làng toàn người da trắng, Great Wyrley, hạt Staffordshire. Ông Shapurji trở thành cha xứ gốc Nam Á đầu tiên ở Anh.
Năm 1892, khi George 16 tuổi, nhà Edalji bắt đầu nhận được những bức thư đe dọa nặc danh qua đường bưu điện. Các giáo sĩ trong khu vực cũng nhận được những bức thư lăng mạ với chữ kư giả của Shapurji khiến ông và gia đ́nh bị căm ghét. Không ít lần, gia đ́nh ông bị đập vỡ cửa sổ, ném phân vào nhà nhưng không thể t́m ra thủ phạm cho những tṛ đùa quái ác.
Bất chấp những khó khăn trên, George vẫn chăm chỉ học hành, trúng tuyển trường luật và trở thành một luật sư giỏi. Điều này càng khiến thái độ thù địch với gia đ́nh Edalji tăng cao.
Đỉnh điểm vào năm 1903, làng Great Wyrley trải qua sự việc kinh hoàng khi xác một con ngựa bị rạch bụng được t́m thấy trên cánh đồng. Trong bốn tháng tiếp theo, thêm ba con ngựa, ba con ḅ và một con cừu bị xẻo thịt và bỏ mặc đến chết. Nội tạng của chúng vương văi trên mặt đất.
Vào thời điểm đấy, Great Wyrley được gọi là “ngôi làng của sự sợ hăi”. Mọi cuộc tấn công đều theo một khuôn mẫu, kẻ giết người đến trong đêm khuya, chém chết các con vật rồi lặng lẽ bỏ đi. Người dân nhốt gia súc trong nhà vào ban đêm c̣n trẻ em bị cấm ra khỏi nhà khi trời tối. Cảnh sát địa phương không t́m ra nghi phạm dù đă tăng cường 20 người để tuần tra thường xuyên.
Bất chấp cả làng đề cao cảnh giác, nỗi kinh hoàng vẫn tiếp tục diễn ra. Song song là những lá thư nặc danh đe dọa sẽ làm điều tương tự với 20 cô gái trong làng.
Kẻ đứng sau những lá thư c̣n tiết lộ đằng sau sự việc là một băng nhóm giết người, thường hoạt động vào đêm trăng tṛn. Một trong những thành viên của băng đảng là George Edalji. Những lá thư được gửi dưới tên một nam sinh là Wilfred Greatorex.
Cảnh sát địa phương bắt đầu theo dơi gia đ́nh Edalji. George, khi ấy đang là luật sư, nổi tiếng là người nhút nhát và hiếu học. Anh từng giành huy chương tại trường đại học và viết một cuốn sách về luật đường sắt. Chàng trai trẻ có một cuộc sống tương đối êm đềm, b́nh lặng bên cha mẹ.
Mỗi sáng, George bắt chuyến tàu từ Great Wyrley đến văn pḥng làm việc tại Birmingham rồi trở về nhà vào chiều tối. Anh không uống rượu, không giao du với người xấu hay các băng đảng trong khu vực.
Nỗ lực kêu oan
Sáng 18/8, một con ngựa bị chém, đi khập khiễng được phát hiện cách nhà George chưa đầy một km. Ngay lập tức, cảnh sát ập vào nhà George khám xét và t́m thấy một đôi ủng dính bùn cùng một chiếc áo khoác cũ, một dao cạo râu. Họ khẳng định đă phát hiện lông ngựa dính trên áo khoác c̣n dao cạo râu là vũ khí nhưng cha của George khẳng định đó chỉ là một sợi chỉ.
Ông đứng ra làm chứng rằng George đă không rời khỏi nhà vào tối hôm trước, thời điểm con ngựa bị giết. Hơn nữa, George cũng không dùng dao cạo để cạo râu mà luôn đến tiệm cắt tóc gần nhà.
Tuy nhiên, không ai lắng nghe vị cha xứ. George bị bắt tại văn pḥng luật ở Birmingham và bị biệt giam, từ chối bảo lănh v́ số tiền quá lớn. Trong thời gian George bị giam giữ, một con ngựa khác trong làng bị giết với cách thức tương tự. Điều này những tưởng sẽ giúp George giải oan nhưng phía công tố viên phủ nhận. Họ cho rằng, băng đảng của George đă gây án để đánh lạc hướng điều tra của cảnh sát.
Tại phiên ṭa xét xử vào tháng 10 cùng năm, cảnh sát tuyên bố thu thập được 29 sợi lông ngựa từ áo khoác của George và t́m thấy những vết bẩn nghi là máu. Họ cũng phát hiện những dấu chân trùng khớp với dấu chân của George trên cánh đồng nơi con ngựa bị chém. Những bằng chứng này chưa từng được công bố chính thức.
George bị kết án 7 năm tù khổ sai v́ tội cố ư làm thương một con ngựa. Sau đó vài tuần, cha của George đă thu thập chữ kư kiến nghị trả tự do cho George gửi đến Bộ Nội vụ. Sự việc thu hút hàng ngh́n người quan tâm, được đăng tải trên các phương tiện truyền thông. Nhiều luật sư hàng đầu nước Anh cũng đặt ra nghi vấn về vụ kết án oan.
Do thời điểm đó, nước Anh chưa có ṭa phúc thẩm nên đơn kháng cáo được Bộ Nội vụ chuyển cho GA Anson, cảnh sát trưởng hạt Staffordshire. Tuy nhiên, ông này đă gạt phăng đơn kháng cáo với hơn 10.000 chữ kư. Sự việc vẫn tiếp tục được công chúng quan tâm. George sau đó được giảm xuống c̣n 3 năm tù giam và bị cấm hành nghề luật sư vĩnh viễn.
Trong thời gian ở tù, George say sưa đọc các tác phẩm trinh thám về thám tử Sherlock Holmes của Conan Doyle. Tin rằng chỉ Conan Doyle mới có thể giúp ḿnh giải oan, George đă sưu tầm các mẩu tin, bài báo về vụ án của ḿnh và gửi cho tác giả kèm một bức thư sau khi được trả tự do.
Conan Doyle nhận được bưu phẩm từ George khi ông đang trải qua giai đoạn đen tối trong cuộc đời. Vợ ông, Louise, đă qua đời vài tháng trước đó v́ bệnh lao. Vụ án của George không chỉ thu hút sự quan tâm của Conan, mà c̣n dấy lên trong ông khát vọng bảo vệ chính nghĩa cho một gia đ́nh đang bị áp bức.
Đi t́m sự thật
Nhà văn hẹn gặp George tại một khách sạn ở London. Từ những phút đầu tiên, ông nhận ra George chắc chắn không phải thủ phạm nhờ tài quan sát.
George phải đưa tờ menu lên gần mắt để chọn món. Điều này chứng tỏ anh ấy bị cận thị nặng. Trong khi đó, đêm 17/8 – thời điểm con ngựa bị tấn công, trời vô cùng tối và lộng gió.
Conan Doyle phỏng đoán rằng một người có thị lực kém như George không thể băng qua cánh đồng đen kịt. Nhà văn đă đưa ra những lập luận quan trọng về George trước cả khi nói chuyện với anh ấy, giống như cách làm việc của thám tử Holmes.
“Anh bị loạn thị đúng không?” - Conan Doyle hỏi. “Đúng vậy” - George trả lời, thêm phần xác nhận thông tin của tác giả.
Hôm sau, Conan đưa George đi kiểm tra thị lực, bước đầu trong việc chứng minh người này vô tội. Kết quả chứng minh George gần như bị mù.
Sau đó, ông đến thăm làng Great Wyrley, tṛ chuyện với cha mẹ George rồi ra quan sát hiện trường các vụ án.
Đó là một cánh đồng cỏ, được bao quanh bởi những bụi cây có gai lởm chởm. Đối với một người có thị lực kém như George, việc vượt qua những bụi cây này vào ban đêm là một điều phi thường. Hơn nữa, ông phát hiện trong đêm 17/8, trời đổ mưa lớn. Cánh đồng biến thành một vũng bùn nhớp nháp, càng gây cản trở cho quá tŕnh di chuyển của George.
Cuối cùng, Conan Doyle đến thăm cảnh sát trưởng, GA Anson. Dù Conan đă tŕnh bày những lập luận của ḿnh, viên cảnh sát vẫn khăng khăng George là thủ phạm v́... màu da và gốc gác Ấn Độ của anh. Điều này khiến Conan tin rằng Anson là một kẻ phân biệt chủng tộc.
Đ̣i lại công lư
Ngày 11/1/1907, Conan Doyle đăng bài báo đầu tiên về vụ án George Edalji trên tờ “The Daily Telegraph”. Bài báo, gồm 2 phần, đă tạo nên một cơn “địa chấn” trong xă hội lúc bấy giờ. Bài báo viết về hoàn cảnh của đôi vợ chồng cha xứ già cùng đứa con trai mù ḷa bị kết tội oan và viên cảnh sát trưởng ngạo mạn. Ông từ chối nhận nhuận bút.
Bài báo đă biến George Edalji thành người nổi tiếng. Vận dụng lối lập luận kinh điển của Holmes cùng nghệ thuật ngôn từ khéo léo, chính xác, Conan Doyle đă lật tẩy vụ án và chỉ ra những sai sót trong từng diễn biến của phiên ṭa.
Mọi tang vật từ đôi ủng ướt, áo khoác cho đến dao cạo râu đều được chứng minh là không phù hợp và không có căn cứ. Các chẩn đoán từ bác sĩ nhăn khoa cũng khẳng định George không thể đi hơn một km từ nhà ra cánh đồng trong đêm tối. Các bức thư nặc danh cũng được chứng minh không phải do George viết.
Nhưng bài báo của Conan c̣n vượt ra khỏi vụ án. Ông tiết lộ những điều chưa từng được công bố tại phiên ṭa. Đó là câu chuyện đau xót về những hành động công kích độc ác nhắm vào gia đ́nh George; những tṛ lừa bịp, những lời đe dọa nặc danh trong nhiều thập kỷ.
Hàng trăm lá thư phẫn nộ của người dân khắp cả nước được gửi đến Bộ Nội vụ. Dưới áp lực ngày càng tăng, Bộ cũng quyết định thành lập một ủy ban điều tra và ân xá cho George. Tuy nhiên, Bộ không bồi thường và chỉ ra rằng George đă viết những bức thư nặc danh và tự chuốc lấy rắc rối.
Phản đối quyết định trên, Conan Doyle tiếp tục tự ḿnh truy t́m hung thủ. Ông đă viết nhiều bài báo, trả lời nhiều cuộc phỏng vấn, đến thăm và t́m hiểu làng Great Wyrley thường xuyên.
Qua t́m hiểu, Conan Doyle nghi ngờ nghi phạm là Royden Sharp, bạn học cùng trường và từng công khai chế nhạo George. Chữ viết tay của Royden trùng khớp với thư nặc danh đe dọa gia đ́nh George cùng những bức thư tố cáo gửi đến văn pḥng cảnh sát.
Người này hiện đang làm nghề bán thịt. Conan lưu ư rằng những vết thương trên các xác ngựa do một dụng cụ có cạnh cắt tṛn gây ra, giống với dụng cụ xẻ thịt của Royden.
Ông đă gửi những phát hiện của ḿnh cho cảnh sát trưởng GA Anson nhưng bị người này gạt bỏ với lư do “đừng dạy tôi cách phá án”. Royden chưa từng bị bắt và vụ án tại Great Wyrley vĩnh viễn không có lời giải.
Về phía George, anh được khôi phục chức danh luật sư và t́m kiếm một công việc mới ở London. Anh cùng gia đ́nh đă chuyển đi nơi khác sinh sống và không bao giờ trở về thăm Great Wyrley.
Vụ án của George đă dẫn đến việc thành lập Ṭa phúc thẩm h́nh sự Anh vào năm 1908. Tuy nhiên, bản thân gia đ́nh Edalji gần như bị lăng quên.
VietBF @ Sưu tầm
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
