Theo như trong bối cảnh việc Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đến thăm ḥn đảo có thể gây thêm căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, sau khi bà Nancy Pelosi bắt đầu chuyến công du bốn nước châu Á vào Chủ nhật nhưng không đề cập có đến Đài Loan hay không.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi
Tờ The Wall Street Journal cho thông tin quá tŕnh chuẩn bị hậu cần cho chuyến dừng chân ở Đài Loan của bà Pelosi đang diễn ra trong trường hợp bà quyết định đến Đài Bắc.
Trung Quốc đă cảnh báo về "hậu quả nghiêm trọng" nếu bà tiến hành một chuyến thăm như vậy.
Tuần trước, Tổng thống Joe Biden nói với các phóng viên rằng "quân đội cho rằng đó không phải là một ư tưởng hay", nhưng Nhà Trắng cũng gọi việc Trung Quốc phản đối chuyến đi của bà Pelosi là "vô ích và không cần thiết".
Là người đứng thứ hai trong danh sách kế nhiệm tổng thống, bà Pelosi sẽ là chính trị gia cấp cao nhất của Mỹ đi đến ḥn đảo dân chủ tự quản kể từ năm 1997, sau người tiền nhiệm Newt Gingrich.
Tại sao là Đài Loan?
Văn pḥng của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi cho biết bà sẽ đến Singapore, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản, đồng thời cho biết máy bay đă đến Hawaii ngày 31/7 (giờ Việt Nam). Việc bà có đáp xuống Đài Loan hay không là câu hỏi của nhiều người.
Trả lời BBC News Tiếng Việt hôm 31/7, nghiên cứu sinh Tiến sỹ về An ninh và Quân sự Quốc tế tại Đại học New South Wales, Nguyễn Thế Phương, giải thích:
"Thứ nhất, Pelosi là người nổi tiếng v́ thái độ chỉ trích Trung Quốc trong suốt ba thập kỷ, từ vụ Thiên An Môn năm 1989 cho tới phong trào dân chủ ở Hong Kong gần đây, và v́ thái độ này Trung Quốc không ưa Pelosi cho lắm.
"Thứ hai, vấn đề Đài Loan là vấn đề nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng. Pelosi là Chủ tịch Hạ viện, một người có cảm t́nh với Đài Loan, một quốc gia dân chủ và có chính sách xă hội tiến bộ giống với tư tưởng của Pelosi (ví dụ như công nhận hôn nhân đồng giới chẳng hạn). Thông điệp: Mỹ cần phải thể hiện sự ủng hộ lớn hơn với Đài Loan, thẳng thắn hơn.
"Cần lưu ư rằng là Pelosi có thể nghĩ rằng chuyến thăm của ḿnh giúp ổn định quan hệ Mỹ-Đài trong bối cảnh răn đe đang bị yếu đi." ông Phương nhận xét.
Washington lâu nay vẫn giữ chính sách "chiến lược mơ hồ" về việc liệu họ có can thiệp quân sự trong trường hợp Trung Quốc tấn công Đài Loan hay không. Hoa Kỳ một mặt hỗ trợ Đài Loan về an ninh và quân sự nhưng đồng thời không công nhận Đài Loan như một thực thể quốc gia và thừa nhận chính sách "một Trung Quốc" của đại lục.
Theo nghiên cứu sinh Nguyễn Thế Phương, chiến lược này thực chất cho tới giờ vẫn không thay đổi và sẽ khó thay đổi trong tương lai.
"Cái khác là cường độ hợp tác giữa hai quốc gia sẽ tăng lên, cũng như mức độ hợp tác sẽ rộng hơn, không chỉ bao gồm song phương mà c̣n là đa phương với các nước có liên quan (Nhật chẳng hạn). Bên cạnh đó sẽ là thảo luận nội bộ sôi nổi của Mỹ về kịch bản Trung Quốc tấn công Đài Loan, vốn nếu xảy ra sẽ thách thức mập mờ chiến lược. Kịch bản này gần đây được thảo luận tương đối nhiều, nhất là sau khi Nga tấn công Ukraine," ông Phương nói.
Tổng thống Joe Biden cho biết quân đội Mỹ tin rằng chuyến thăm Đài Loan của ông Pelosi "không phải là một ư tưởng hay ngay lúc này".
Bà Pelosi trước đó đă hủy kế hoạch thăm Đài Loan vào tháng 4 sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với virus Covid-19.
Kịch bản về chuyến thăm Đài Loan'có thể' của bà Pelosi
Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 29/7, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tiếp tục cảnh báo nếu Mỹ tiếp tục thách thức lằn ranh đỏ của Trung Quốc, Trung Quốc sẽ kiên quyết đáp trả.
Tiếp đó, hôm 28/7, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh trong cuộc điện đàm dài hơn hai tiếng với Tổng thống Mỹ Joe Biden đă cảnh báo Mỹ không nên "đùa với lửa" khi nhắc tới vấn đề Đài Loan.
Trong khi đó, phát ngôn viên về an ninh quốc gia của Nhà Trắng John Kirby cho biết Mỹ chưa nhận thấy "dấu hiệu vật lư, hữu h́nh" nào gợi ư về một hành động quân sự của Trung Quốc đối với Đài Loan, Reuters dẫn nguồn.
Lần đầu tiên đề cập vấn đề này, Bộ Quốc pḥng Trung Quốc Ngụy Phượng Ḥa nói Bắc Kinh coi chuyến thăm của bà Pelosi là một động thái để "ủng hộ Đài Loan độc lập" và sẽ không "nhắm mắt làm ngơ".
Theo ông Nguyễn Thế Phương, nhiều kịch bản có thể xảy ra nhưng "không có vụ máy bay chở bà Pelosi bị Trung Quốc bắn hạ" như nhiều người lo ngại.
"Để xung đột xảy ra chỉ v́ một chuyến thăm là điều thiếu khôn ngoan nhất có thể xảy ra lúc này với Trung Quốc. Kịch bản đó là xấu nhất, nhưng tỷ lệ xảy ra là gần như bằng không. Thiết lập vùng cấm bay có thể có tỷ lệ cao hơn, nhưng vẫn thấp v́ thiết lập ADIZ là hành động leo thang căng thẳng khá lớn và có mức độ thúc ép phức tạp, ảnh hưởng không chỉ tới Đài Loan mà c̣n các quốc gia khác ở khu vực.
"Dễ xảy ra hơn sẽ là việc Trung Quốc đưa máy bay theo dơi, áp sát, đe doạ máy bay của bà Pelosi nếu Trung Quốc nắm được lịch tŕnh và lộ tŕnh, vốn không dễ," ông Phương dự đoán.
Tần suất máy bay PLA xâm phạm vùng nhận diện pḥng không (ADIZ) của Đài Loan ngày càng nhiều, bất chấp sự răn đe của Mỹ
Nghiên cứu sinh tiến sĩ về An ninh và Quân sự Quốc tế tại Đại học New South Wales cũng cho rằng, Trung Quốc có thể tiến hành các hành động gây sức ép cấp tập với chính Đài Loan để gửi thông điệp.
"Hoặc Trung Quốc sẽ phản đối thông qua các hành động trên thực địa ở khu vực Hoa Đông hay Biển Đông như tâp trận. Khả năng bà Pelosi huỷ chuyến thăm là có, nhưng hiện tại khả năng đó chưa rơ ràng, và nhiều khi phải đến thời điểm dự kiến của chuyến thăm mới biết được," ông Phương kết luận.
Thứ bảy 30/7, Trung Quốc đă ra thông báo tập trận bắn đạn thật ở ngoài khơi tỉnh Phúc Kiến, cách bờ biển Đài Loan 100 km, sau khi đưa ra lời cảnh báo đối với Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ.
"Cuộc tập trận bắn đạn thật diễn ra từ 8h tới 21h ngày 30/7, cấm toàn bộ phương tiện đi vào vùng biển này", Cơ quan An toàn Hàng hải đảo B́nh Đàm thuộc tỉnh Phúc Kiến thông báo. Đảo này nằm đối diện thành phố Tân Trúc ở tây bắc Đài Loan.
Việt Nam ảnh hưởng ǵ?
Theo chuyên gia Sean King nói với BBC News Tiếng Việt hồi tháng 6, Đài Loan đóng vai tṛ cực kỳ quan trọng với một số quốc gia.
"Nếu Bắc Kinh chiếm được Đài Loan, sẽ phá vỡ cái gọi là "Chuỗi đảo đầu tiên", để cho Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc có thể tiếp cận tự do và phát triển sức mạnh ở các phần rộng lớn của Thái B́nh Dương, thậm chí có thể đe dọa các căn cứ quân sự ở xa của Mỹ như Guam và Hawaii."
"Đây sẽ là bước lật ngược thế cờ, với chiến lược "chống tiếp cận/chống xâm nhập", Bắc Kinh có thể chặn đứng sự tiếp cận và đẩy lực lượng Mỹ lẫn Nhật Bản vào khu vực Biển Đông. Đây sẽ là điều tồi tệ với Việt Nam."
C̣n ông Thế Phương nhận định, nếu để xảy ra xung đột giữa hai bờ eo biển sẽ ảnh hưởng lớn tới kinh tế Việt Nam, v́ nó sẽ khiến cho ḍng chảy kinh tế ở khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
"Cả Trung Quốc và Đài Loan đều là những đối tác kinh tế và thương mại lớn với Việt Nam. Tuy nhiên đó là khi có xung đột xảy ra, các cường quốc hiện tại họ sẽ cố gắng kiềm chế không để xung đột xảy ra. Nên tác động trực tiếp từ vấn đề Đài Loan là tương đối ít ở thời điểm hiện tại đối với Việt Nam.
Kịch bản đáng lo ngại hơn là Trung Quốc sẽ gia tăng căng thẳng ở Biển Đông để gửi thông điệp tới Mỹ, qua đó gián tiếp ngăn chặn chuyến thăm của Pelosi và ảnh hưởng tới chủ quyền của Việt Nam." ông Phương đúc kết.
Người Đài Loan nói ǵ?
Trả lời BBC News Tiếng Việt hôm 31/7, Amy Huang sống tại Đài Bắc và hiện đang làm cho tổ chức NGO về vấn đề nhân quyền nói:
"Cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 sắp tới đây đă bắt đầu các chiến dịch vận động. Tôi cảm giác rằng xă hội nói chung và các đảng phái quan tâm điều này hơn. Người Đài Loan đương nhiên hoan nghênh việc bà Pelosi đến thăm nhưng cùng lúc, chúng tôi cũng không muốn có sự khiêu khích nào đối với đại lục.
"Chuyện Trung Quốc có đánh Đài Loan tôi chỉ thấy nó là chủ đề thảo luận sôi nổi của phương Tây và các nước khác, c̣n người Đài Loan vẫn tận hưởng cuộc sống hàng ngày. Chủ đề đó như một ṿng lặp cứ được nói đi nói lại của các học giả, những nhà b́nh luận chính trị và xă hội dân sự hơn là chủ đề thường ngày của người dân," Amy nói.
Cô cho biết thêm, chuyện tập dợt cho những t́nh huống có chiến tranh xảy ra đă là điều "thường ngày" ở Đài Loan chứ không phải do chuyến thăm của bà Pelosi. Chủ yếu các tổ chức xă hội dân sự, chứ không phải quân đội tập huấn cho người dân b́nh thường các kĩ năng như: làm sao chuẩn bị hành trang, những kĩ năng về sơ cứu và làm sao ứng dụng chuyên môn của ḿnh nếu chiến tranh nổ ra.
"Nỗi sợ về diệt vong quốc gia là chủ đề nổi bật được bàn tán sôi nổi và trở thành câu chuyện chủ đạo trong chiến dịch tranh cử tổng thống của đảng Dân chủ tiến bộ - DPP. Trong một thời gian ngắn, nhiều người lo ngại và thấp thỏm thật nhưng rồi sau bầu cử, họ chẳng cảm thấy ǵ. Hay những nhà lănh đạo bảo thủ và người ủng hộ Trung Quốc Quốc dân Đảng - KMT thường hay cường điệu về câu chuyện Trung Quốc để khiến mọi người nghĩ rằng, nếu họ nắm quyền th́ có thể ứng phó với Trung Quốc khôn ngoan hơn DPP," Amy kết luận.
Jing Lu, một người dân sống tại Đài Bắc cũng nói với BBC, các cuộc tập dợt là "chuyện thường ngày ở huyện": "Thú thật người dân Đài Bắc không có nhiều cảm xúc đối với chuyện Trung Quốc liệu có tấn công Đài Loan hay không. Chúng tôi đă chuẩn bị kịch bản cho t́nh huống đó từ rất lâu rồi, chứ không phải đợi chuyến thăm của ai hay chiến tranh ở Ukraine," Jing chia sẻ.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
