Là những hiện tượng thiên nhiên hùng vĩ, đa dạng, dòng tia, sét, mưa đá hay quỷ bụi,… mang đến cho con người mọi cung bậc cảm xúc. Hay xuất hiện, mỗi lần đều có những cấp độ khác nhau và những hiện tượng này cũng có ảnh hưởng không hề nhỏ đối với thời tiết trên Trái đất.
Dòng tia
Dòng tia là một cơn gió mạnh thổi từ Tây sang Đông, thường xuất hiện ở độ cao 10.000m trên bầu khí quyển. Dòng tia xuất hiện tại điểm giao giữa khối khí nóng và khối khí lạnh.
Vận tốc gió trong dòng tia có thể đạt từ 200km/h đến 500km/h. Cá biệt, tháng 12/1967, một dòng tia xuất hiện trên bầu trời đảo Outer Hebrides có vận tốc gió lên đến 656km/h. Nhiều phi công lợi dụng dòng tia để bay từ tây sang đông nhanh hơn.
Hướng của dòng tia cũng có ảnh hưởng nhất định đến thời tiết. Ví dụ, nếu dòng tia ở cực bắc, có hình dạng uốn khúc sẽ gây ra mưa bão, lũ lụt.
Nếu dòng tia nghiêng một chiều xuống phía nam sẽ gây ra gió mùa, còn nếu nghiêng một chiều lên hướng bắc sẽ mang lại không khí ấm áp.
Bão nhiệt đới
Bão nhiệt đới là hiện tượng thời tiết có sức phá hoại lớn, thường xuất hiện ở vĩ độ thấp. Ban đầu, bão được hình thành trên vùng biển ấm, thường vào cuối hè, đầu thu.
Từ vùng áp thấp nhiệt đới cường độ yếu, qua quá trình di chuyển, được tích tụ năng lượng từ hơi nước, chúng sẽ chuyển hóa thành bão nhiệt đới cường độ cực mạnh.
Tốc độ gió của bão nhiệt đới vào khoảng 200km/h ở gần tâm bão. Tuy nhiên, thiệt hại gây ra chủ yếu do mưa lũ, nước biển dâng.
Cơn bão Bhola năm 1970 được coi là một trong những thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử khi nó gây ra lũ lụt tại Bangladesh và Tây Bengal khiến nửa triệu người thiệt mạng. Tuy nhiên, bão Bhola chỉ xếp loại 3 trong 5 cấp cảnh báo bão mạnh nhất.
Cơn bão Katrina đổ bộ vào Mỹ năm 2005 được đánh giá mức 5 với sức gió lên đến 280km/h.
Lốc xoáy
Lốc xoáy là một cơn gió nhỏ, cường độ mạnh, hình phễu, được tạo thành dưới đám mây dông. Vùng gần tâm lốc xoáy có sức gió cực mạnh, có thể lên đến 500km/h và quét sạch mọi thứ trên đường di chuyển của nó.
Cơn lốc xoáy Tri-State xảy ra tháng 3/1925 có quãng đường di chuyển dài kỷ lục, 350km. Trên đường đi, nó giết chết 695 người tại khu vực thung lũng sông Mississippi, Mỹ.
Cơn lốc xoáy khác xảy vào tháng 4/1989 tại Bangladesh khiến hơn 1300 người chết, 80.000 người mất nhà cửa.
Bão bụi
Bão bụi có thể xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới. Tại Bắc Phi, những cơn bão bụi thường xuất hiện cùng với bão.
Bão bụi có thể cao hơn 1km, dài hàng nghìn km và kéo dài trong nhiều giờ. Bụi hấp thu ánh sáng mặt trời có khả năng làm ấm không khí, gây gió mạnh ở chân bão.
Quỷ bụi
Quỷ bụi là một xoáy đối lưu nhỏ cuốn theo bụi từ mặt đất lên cao. Hiện tượng này xảy ra khi không khí mát tiếp xúc với mặt đất nóng. Quỷ bụi thường xuất hiện trên sa mạc.
Ngoài ra, tại những vùng núi cao ôn đới cũng xuất hiện quỷ bụi khi có ánh nắng. Quỷ bụi có thể cao 1000m, đường kính 10m. Một hình ảnh chụp được quỷ bụi trên sao Hỏa cao 20.000m, đường kính 200m.
Sét
Sét là hiện tượng phổ biến trên bầu khí quyển Trái Đất, thường xuất hiện tại những khối khí đối lưu thẳng.
Vào mỗi thời điểm, trên Trái Đất luôn có khoảng 2000 đám mây sét có thể hoạt động. Sét có thể đạt nhiệt độ 30.000 độ C trong thời gian ngắn, gấp 5 lần nhiệt độ bề mặt mặt trời.
Ngoài ra, sét thường đi kèm với sấm. Đây là âm thanh phát ra khi sét đánh khiến không khí nóng lên đột ngột, gây ra sóng âm lan rộng.
Mưa đá
Mưa đá thường xuất hiện tại khu vực không khí nóng và không khí lạnh gặp nhau. Nhiều người cho rằng mưa đá thường xuất hiện vào mùa đông, nhưng thực tế mùa xuân và mùa hè đều có thể có hiện tượng này.
Khi xuất hiện dòng đối lưu mạnh, mưa đá có thể đạt kích thước lớn. Đã từng có mưa đá to 20cm, nặng gần 1kg. Mưa đá thật sự rất nguy hiểm. Tháng 4/1888, tại bang Uttar Pradesh, một cơn mưa đã khiến 230 người và 1600 gia súc chết tại chỗ.
vietbf @ sưu tầm