Vì sao Al Qaeda đánh bom tại Boston?

“Lòng căm thù những người có thể hòa nhập với cuộc sống ở Mỹ”. Đó là lý do mà người nhà của hai kẻ đánh bom đưa ra để lý giải về động cơ biến những thanh niên trẻ Chechnya thành những tên khủng bố…

Hàng xóm và bạn bè của hai anh em người dân tộc Chechen, đối tượng truy nã trong cuộc truy lùng quy mô lớn của giới chức Mỹ, cho biết họ rất sốc trước việc Tamerlan Tsarnaev và Dzhokhar Tsarnaev bị tình nghi tham gia vào vụ đánh bom cuộc đua Marathon tại Boston.

Tamerlan và Dzhokhar Tsarnaev là người dân tộc Chechen theo đạo Hồi. Hai anh em tới Mỹ cách đây một thập kỷ nhưng vẫn gắn bó với quê hương vốn bị tàn phá bởi chiến tranh.

Dzhokhar, một thanh niên 19 tuổi có gương mặt trẻ thơ, bị bắt cuối ngày 19/4 – giờ địa phương. Dzhokhar là một ngôi sao đấu vật ở trường trung học và là sinh viên Đại học Massachusetts. Tin nhắn trên Twitter của Dzhokhar cũng giống như những thiếu niên Mỹ bình thường khác.

Hàng xóm và bạn bè được phỏng vấn trên truyền hình Mỹ miêu tả Dzhokhar là một thiếu niên chăm chỉ và tốt bụng. Họ tỏ vẻ sốc về việc Dzhokhar là nghi phạm tham gia vào vụ đánh bom hôm 15/4 khiến 3 người thiệt mạng và hơn 180 người bị thương.

“Đó là một thiếu niên rất đáng yêu”- Larry Aaronson, một người hàng xóm, phát biểu với CNN khi được hỏi về Dzhokhar. “Nhiều người sẽ nói rằng ‘Ồ, tôi biết cậu ấy. Cậu ấy không thể làm như vậy’”.

Mặc dù Dzhokhar sử dụng Twitter khá thường xuyên, đăng tải hàng trăm thông điệp về cuộc sống và suy nghĩ của mình, ít người biết tới Tamerlan, người anh trai đã chết trong lúc đấu súng với cảnh sát.

Là một thanh niên 26 tuổi đang học ngành kỹ thuật và thích đấm bốc, Tamerlan cũng đã bị giới chức Mỹ chú ý trong một vụ việc trước đó.

Cục Điều tra Liên bang (FBI) cho biết nhân viên của họ đã phỏng vấn Tamerlan vào năm 2011 theo yêu cầu của một chính phủ nước ngoài. Theo một quan chức của FBI, cuộc điều tra không phát hiện được “thông tin nào ảnh hưởng tới nước này”.

Nhân viên FBI này từ chối cung cấp tên nước liên quan tới cuộc điều tra trên.

Một trang cá nhân trên mạng xã hội VKontakte của Nga, tương tự như Facebook, cho thấy Dzhokhar học tiểu học ở thành phố Makhachkala thuộc Dagestani, miền nam nước Nga, trong khoảng thời gian từ năm 1999-2001.

Dagestan nằm ở vùng ven Caucasus, phía bắc Chechnya. Vùng này đã bị tàn phá bởi các cuộc chiến tranh liên miên kể từ năm 1994 giữa quân đội Nga và quân phiến loạn ly khai dựa vào đạo Hồi với quân số ngày càng gia tăng.

Trong chiến tranh, gia đình Tsarnaev có lẽ đã rời khỏi vùng Caucasus, một khu vực bất ổn định và thỉnh thoảng vẫn có các vụ giao tranh, và cuối cùng tới sinh sống ở vùng Trung Á.

"Chúng tôi là người Hồi giáo, chúng tôi là dân tộc thiểu số Chechen. Một kẻ nào đó đã biến hai đứa trẻ thành những tên cực đoan chứ không phải anh tôi”- Ruslan Tsarni, một người chú của hai kẻ tình nghi, phát biểu trên truyền thông Mỹ.

Ông Tsarni cho biết hai cháu trai của mình từ Kyrgyzstan tới Mỹ vào năm 2003 và được cho phép tị nạn. Ông gọi hai cháu mình là “những kẻ thất bại” vì không thể hòa nhập vào cuộc sống ở Mỹ.

Khi được hỏi tại sao hai cháu lại trở thành những kẻ khủng bố, ông Tsarni cho rằng do “lòng căm thù những người có thể hòa nhập với cuộc sống ở Mỹ. Đó là những lý do duy nhất tôi có thể nghĩ đến”.

Một bộ ảnh trực tuyến của Johannes Hirn, một sinh viên Đại học Boston, về Tamerlan, có tựa đề "Sẽ đấu quyền anh để giành Hộ chiếu" cho thấy Tamerlan dường như đã gặp một số khó khăn khi phải thích nghi với cuộc sống ở Mỹ.

“Tôi không có bất kỳ một người bạn Mỹ nào. Tôi không hiểu họ”- Tamerlan được trích lời dưới một trong những bức ảnh đang thi đấu quyền anh tại Trung tâm Võ thuật Hỗn hợp Wai Kru.

Trang web cho biết Tamerlan đang học ngành kỹ thuật tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Bunker Hill Community. Tamerlan đã xin nghỉ một năm để tham gia huấn luyện cho cuộc thi Găng vàng Quốc gia tại thành phố Salt Lake, bang Utah.

Trên trang web này, Tamerlan được trích lời cho biết muốn trở thành một vận động viên quyền Anh Olympic nhưng cậu ta muốn thi đấu cho nước Mỹ chứ không phải cho nước Nga bởi hiện Chechnya không còn thuộc Nga.

Tamerlan cũng từng nói mình là “một người sùng đạo” và “Thánh Allah nói không với bia rượu”. “Không còn đạo lý gì nữa, chẳng ai còn biết tự kiềm chế”- Tamerlan được dẫn lời nói.

Nhưng một chú thích ảnh khác cho biết bộ phim Tamerlan yêu thích là Borat và một bức ảnh có hình Tamerlan và một phụ nữ tóc vàng được miêu tả là cô bạn gái lai gốc Ý-Bồ Đào Nha và cô gái đã chuyển giáo sang Đạo hồi. “Cô ấy đẹp lắm, trời ạ!”- Tamerlan nói.

Một tài khoản YouTube dưới tên của Tamerlan tạo ngày 17/8/2012 liên quan tới những đoạn băng hình về một nhà truyền giáo quá khích người Úc tên là Feiz Mohammad và có một danh mục các đoạn băng hình với tựa đề “những kẻ khủng bố”, nhóm tình báo SITE có trụ sở tại Washington cho biết.

SITE cho biết các đoạn băng hình trong danh mục đã bị xóa nhưng một trang lưu lại cho thấy các đoạn băng hình liên quan tới các chiến binh Dagestan.

Trang riêng của Dzhokhar trên mạng xã hội VKontakte cho thấy cậu ta đã tốt nghiệp trường Cambridge Rindge và Latin, một trường trung học công, vào năm 2011. Thế giới quan của y “dựa trên Hồi giáo” và “sự nghiệp và tiền bạc” là mục tiêu chính trong cuộc đời.

Trang này cũng có các thông tin về Chechnya và Đạo hồi cũng như những câu truyện cười về sự đối xử bất công với những người Hồi giáo vùng Caucasus. Chẳng hạn như “Có một chiếc ô tô. Trong ô tô có một người từ Dagestan, một người từ Chechnya và một người khác từ Ingushetia. Ai lái ô tô? Trả lời: Cảnh sát!”

Tamerlan Tsarnaev (trái) và Dzhokhar Tsarnaev là người Hồi giáo ở Chechnya tới Mỹ

Ông Anzor Tsarnaev, bố của hai nghi phạm, phát biểu với hãng tin Interfax của Nga, tỏ vẻ nghi ngờ về việc hai con mình bị cho là thủ phạm của vụ đánh bom cuộc chạy việt dã. Ông nói các con ông “bị các tổ chức an ninh lợi dụng vì chúng sùng đạo Hồi”.Mặc dù Tổng thống Obama nhấn mạnh: Còn nhiều câu hỏi chưa có lời đáp và cuộc thẩm vấn còn đang tiếp tục, nhiều chuyên gia đã tìm ra những dấu vết của Al Qaeda.

Cảnh sát Boston thông báo trên trang Twitter:“Đã bắt giữ!!! Cuộc săn lùng kết thúc. Chấm dứt truy nã. Chấm dứt khủng bố và công lý đã chiến thắng!”. Nghi can bị bắt giữ là Dzhokhar Tsarnaev, em của Tamerlan Tsarnaev, tên bị bắn chết trước đó. Hiện Dzhokhar Tsarnaev bị thương nặng đang được điều trị ở bệnh viện.

FBI phát hiện như thế nào?

Báo chí Mỹ ghi nhận người giữ vai trò then chốt giúp FBI xác định hai anh em nghi can khủng bố Tamerlan Tsarnaev và Dzhokhar Tsarnaev chính là anh Jeff Bauman, 27 tuổi.

Theo báo Washington Post, trong cuộc chạy đua marathon ở Boston hôm 15-4, anh Jeff Bauman đứng giữa đám đông gần đích đến dự định sẽ đón cô bạn chạy đến. Bất chợt một nam thanh niên đội mũ lưỡi trai, đeo kính mát sậm màu, mặc áo vest đen nhìn thẳng vào mắt anh và để cái túi dưới chân anh. 2 phút sau, cái túi phát nổ. Jeff Bauman bị cụt hai chân.

Khi tỉnh dậy trong bệnh viện, Jeff Bauman tức tốc xin một mảnh giấy và cây viết và viết câu: “Cái túi, thấy một người đàn ông nhìn tôi”. Từ thông tin ban đầu này, FBI đã kiểm tra hình ảnh từ các băng ghi hình an ninh trong khu vực và khoanh vùng hai anh em nhà Tsarnaev.

Tamerlan Tsarnaev và Dzhokhar Tsarnaev biết chúng đang bị FBI tìm kiếm nên tỏ ra rất hung hãn. Đêm 18-4, trên đường đào tẩu, chúng nổ súng bắn chết một cảnh sát gần ký túc xá Viện Công nghệ Massachusetts.

Cảnh sát tìm kiếm, phát hiện trên đường đào tẩu chúng đã cướp chiếc xe mang biển số Massachusetts 116 GC7 ở khu vực Watertown ngoài ngoại ô TP Boston nên tổ chức truy đuổi. Hai tên này điên cuồng ném chất nổ làm một cảnh sát bị thương. Cảnh sát trưởng Timothy Alben của bang Massachusetts cho biết trên đường tháo chạy, cảnh sát và hai tên này đã bắn khoảng 200 phát súng.

Dzhokhar Tsarnaev bị bắt ra sao?

Cuối cùng tên Tamerlan Tsarnaev trúng đạn bị thương và chết ở bệnh viện. Dzhokhar Tsarnaev bỏ người anh lại tiếp tục lẩn trốn. Từ đó sang ngày 19-4, cảnh sát tập trung bao vây khu Watertown.

Cảnh sát trưởng Ed Davis của TP Boston kể lại chiều 19-4, một người dân sống ở số nhà 67 đường Franklin ra khỏi nhà và nhìn thấy máu dính trên chiếc thuyền để trong vườn nhà. Ông liền đến mở tấm vải bạt trùm chiếc thuyền thì nhìn thấy bên trong có một người dính đầy máu. Ông liền gọi điện thoại báo cảnh sát.

Lực lượng đặc nhiệm đi trên máy bay trực thăng đã sử dụng tia hồng ngoại chiếu vào chiếc thuyền để dò tìm thân nhiệt phát ra, từ đó phát hiện đối tượng trong chiếc thuyền dưới lớp vải bạt như tin báo. Đó chính là nghi can khủng bố Dzhokhar Tsarnaev.

Kế tiếp, cảnh sát điều khiển cho người máy đến giở tấm vải bạt lên để xem nghi can có súng ống hay chất nổ gì không. Sau đó cảnh sát đã kêu gọi Dzhokhar Tsarnaev đầu hàng nhưng y không trả lời. Cảnh sát đã ném nhiều quả lựu đạn gây điếc để khống chế đối tượng. Cuối cùng một toán chuyên giải cứu con tin của FBI đã xông vào thuyền khống chế Dzhokhar Tsarnaev.

Âm mưu khủng bố từ trong nhà

Chuyên gia Seth Jones ở Trung tâm Nghiên cứu và phân tích Rand Corporation (Mỹ) nhận định không cần thiết xem hai anh em Tamerlan Tsarnaev và Dzhokhar Tsarnaev có tham gia huấn luyện khủng bố ở Chechnya hay không bởi bọn chúng có thể ảnh hưởng khủng bố từ các trang mạng xã hội Youtube, Twitter hay mạng VKontakte (Facebook của Nga).

Tamerlan Tsarnaev đã lập trang cá nhân trên Youtube vào tháng 8-2012 và đã tải lên trang này nhiều băng video Hồi giáo, trong đó có nhiều băng liên quan đến chủ đề khủng bố.

Đêm 19-4, Tổng thống Chechnya Ramzan Akhmadovich Kadyrov khẳng định hai anh em nghi can khủng bố nhà Tsarnaev không liên quan gì đến Chechnya. Ông nói: “Chúng tôi không biết gia đình Tsarnaev. Họ không cư trú ở Chechnya. Họ sinh sống và học tập ở Mỹ. Sự kiện xảy ra ở Boston là lỗi của tình báo Mỹ”.

Chú em Dzhokhar Tsarnaev có tài khoản trên trang Twitter và thường vào mạng xã hội VKontakte của Nga. Trên trang Youtube, Dzhokhar Tsarnaev đã từng nhắc đến giáo sĩ Hồi giáo cực đoan Feiz Mohammad và Abdel al-Hamid al-Juhani, nhà lý luận của tổ chức khủng bố Al Qaeda ở Chechnya. Theo chuyên gia Mary Habeck ở ĐH John Hopkins (Mỹ), có nhiều dấu hiệu ban đầu cho thấy một trong hai anh em nhà Tsarnaev có quan tâm đến một hệ phái rất cực đoan thuộc phong trào Salafi (phong trào Hồi giáo về nguồn) có liên quan đến Al Qaeda.

Giám đốc Frank Cilluffo của Viện Nghiên cứu an ninh nội địa thuộc ĐH George Washington (Mỹ) nhận xét trên thực tế có nhiều phần tử cực đoan muốn tiến hành chủ nghĩa khủng bố ngay tại nước họ như Al Qaeda thường khuyến khích. Bởi thế tạp chí trên mạng Inspire của chi nhánh Al Qaeda ở Yemen mới hướng dẫn cách làm bom tự tạo bằng nồi áp suất.

Brian Jenkins là tác giả một công trình nghiên cứu của trung tâm Rand corporation về chân dung các chiến binh thánh chiến ở Mỹ. Ông ghi nhận từ vụ tấn công khủng bố nước Mỹ ngày 11-9-2001 đến nay đã xảy ra 104 vụ tấn công và âm mưu tấn công khủng bố. Trong số hung thủ liên quan thì hết 3/4 là công dân Mỹ. Trong số đó 50% sinh ra tại Mỹ, 29% nhập quốc tịch Mỹ như trường hợp của hai anh em nhà Tsarnaev.

Ông nhận định trong hầu hết trường hợp, kịch bản dẫn đến tấn công khủng bố đều tương tự như nhau. Đó là bọn đánh bom trở thành phần tử cực đoan bằng cách học hỏi trên mạng. Đối với bọn chúng, thánh chiến không hẳn là niềm tin tôn giáo mà chỉ là cái cớ để bộc lộ tâm trạng bực tức cá nhân.

Ngày 15-4: Hai quả bom nổ cách nhau 12 giây gần đích đến của cuộc chạy đua marathon ở Boston (bang Massachusetts của Mỹ). Ba người chết, 183 người bị thương.
Ngày 16-4: FBItìm thấy các mảnh vỡ nồi áp suất, đinh, vòng bi thép tại hiện trường vụ đánh bom.
Ngày 18-4: Tổng thống Obama đến Boston dự lễ cầu nguyện cho các nạn nhân vụ đánh bom. FBI công bố hình ảnh hai tên nghi can Tamerlan Tsarnaev và Dzhokhar Tsarnaev, đồng thời kêu gọi người dân giúp đỡ truy tìm.
Ngày 19-4: Tên Tamerlan Tsarnaev, 26 tuổi bị bắn chết. Cảnh sát mở cuộc săn lùng, cuối cùng bắt được tên Dzhokhar Tsarnaev, 19 tuổi.
____________________ ____________________ ________
Vài phút sau khi cảnh sát thông báo đã bắt được nghi can khủng bố Dzhokhar Tsarnaev, Tổng thống Obama đã phát biểu tại một cuộc họp báo ngắn tại Nhà Trắng (ảnh). Đầu tiên ông nói: “Đêm nay, đất nước của chúng ta mang ơn những người ở Boston và bang Massachusetts”.

Tổng thống Obama chủ trì cuộc họp tại Phòng Tình huống.

Sau khi khen ngợi lực lượng cảnh sát, Tổng thống Obama ghi nhận còn nhiều vấn đề cần phải điều tra làm rõ. Ông nói: “Tại sao hai thanh niên trẻ tuổi này đã lớn lên và học hành tại đây, giữa các thành phố và đất nước chúng ta mà lại phạm tội ác tày đình như vậy?”.
Ông đặt ra nhiều câu hỏi như làm thế nào chúng lên kế hoạch và thực hiện âm mưu tấn công, chúng có nhận được trợ giúp của ai không. Ông nói gia đình các nạn nhân chết trong vụ đánh bom ở Boston và những người bị thương xứng đáng được biết câu trả lời. Ông kêu gọi người dân nên cẩn thận và khoan dung, đừng vội đưa ra quy kết nhằm cảnh báo những người định đưa cộng đồng dân tộc Chechnya ở Mỹ trở thành vật bung xung chửi bới.
Trong ngày 19-4, Tổng thống Obama cũng đã điện đàm với Tổng thống Nga Putin để cảm ơn Nga đã hợp tác chặt chẽ với Mỹ trong công tác chống khủng bố sau khi xảy ra vụ đánh bom ở Boston.
Ngày 19-4, tại Phòng Tình huống trong Nhà Trắng, Tổng thống Obama theo dõi diễn biến cuộc săn lùng ở Boston cùng với Giám đốc FBI Robert Mueller, Cố vấn về an ninh nội địa chống khủng bố Lisa Monaco, Bộ trưởng Tư pháp Eric Holder, Cố vấn an ninh quốc gia Tony Blinken và Phó Tổng thống Joe Biden.

TTHN tổng hợp
Theo PLVN & Petrotimes