Thế nhưng, trên thực tế, cho đến nay, hàn the vẫn c̣n xuất hiện trong một số sản phẩm thực phẩm: Gị, chả. Nhất là vào dịp cận tết, khi mà nhu cầu về gị chả của người dân tăng cao….
Theo khảo sát của chúng tôi, hiện, giá bán gị trung b́nh khoảng 145.000-160.000 đồng/kg. Tuy nhiên, tại một số chợ như Nghĩa Tân, chợ Bưởi, chợ Việt Hưng, Ngọc Lâm (Hà Nội) một số hàng gị bán lẻ vẫn chào bán gị nạc giá 100.000-130.000 đồng/kg.
Trong khi đó giá thịt thăn hiện nay dao động từ 130.000-150.000 đồng/kg. Theo các hộ sản xuất gị, khoảng 1,2-1,3kg thịt nạc thăn mới “đúc” ra được 1kg gị nạc, cộng thêm phụ gia, mắm muối, công sản xuất, lá gói, chi phí nấu chín, mỗi cân gị không thể có giá thành thấp hơn 150.000 đồng/kg. Giá này cũng tăng giảm tùy theo giá thành thực phẩm đầu vào.
Tại một hàng gị chả ở chợ Ngọc Lâm, PV hỏi mua 1 cây gị nạc loại ngon. Người bán hàng niềm nở: “Gị nhà anh làm không có hàn the, 100% làm từ thịt nạc thăn, không pha tạp. Mà giá chỉ 110.000/kg”. Khi PV hỏi “Em thấy hàng thịt bên cạnh bán thịt nạc thăn 140.000/kg. Sao mua gị của anh lại rẻ hơn mua thịt thăn?”, người bán hàng giải thích: “Anh mua thịt mối quen, giá tận gốc, nên gị mới rẻ vậy”. PV rút chiếc que thử hàn the trên thực phẩm ra hỏi tiếp “Anh bảo gị của anh không có hàn the, giờ em thử mà que thử chuyển màu cảnh báo có hàn the th́ sao?”. Anh này giằng ngay cây gị PV đang câm trên tay, rồi cáu “Th́ tất nhiên vẫn phải có 1 lượng nhất định gị mới có độ gịn, ngon. Không có hàn the th́ gị chả để cả năm cũng không ai thèm mua. Đến gị chả bán ở các cửa hàng đặc sản c̣n chứa đầy hàn the. Nữa là hàng chợ. Cô cứ vẽ chuyện, không mua th́ đi chỗ khác để tôi bán hàng”.

Mua gị tại các chợ rẻ hơn mua thịt nạc thăn
Theo một người chuyên làm gị chả tại Bắc Ninh đem ra chợ Sài Đồng (Gia Lâm, HN) bán tiết lộ: Lâu nay, nhiều người thường chọn mua món chả lụa hay gị sống v́ chỉ hiểu đơn giản là chúng không có mỡ nhưng thực tế không phải vậy. Muốn cho chả ngon, béo, người ta cho vào xay chung với thịt một lượng mỡ heo tới 40%, rồi trộn đường, bột năng, bột ngọt, hàn the, bột nở, hương nước mắm và hương thịt, muối đỏ (để tạo màu hồng tự nhiên cho chả).
Thiếu một trong những hóa chất này, chả lụa sẽ không ngon, không dai, không gịn và không đẹp. Trong đó, hương thịt và hàn the chiếm một vị trí quan trọng bởi nếu thiếu hoặc ít, chả sẽ kém ngon hơn rất nhiều và nhanh hư. Nếu lượng mỡ và bột năng được xay chung với thịt theo tỉ lệ 50/50 sẽ cho ra loại gị chả giá bán khoảng 120.000 đồng/kg, được các chủ quán mua về bán bánh ḿ, bánh ướt, bánh giầy… C̣n loại gị chả “đặc biệt” th́ pha lượng mỡ khoảng 30%, bán với giá từ 150.000 đồng/kg. Anh này cũng cho hay, đơn vị tính số hàn the cho vào gị chả mà người sản xuất sử dụng không phải tính bằng đơn vị gram, mà là bằng th́a cà phê, bằng muôi. Bởi chất tăng độ gịn của gị chả chỉ đạt được độ gịn cao khi cho thêm phụ gia hàn the bổ sung..
“Đừng tin các hàng gị chả ở chợ quảng cáo “gị chả không có hàn the” bởi không bỏ hàn the th́ họ có thứ khác, tựu trung lại cũng là hóa chất làm dai, gịn... Nếu không có chúng, gị sống hay chả lụa cũng chỉ là món thịt xay ăn không hấp dẫn, lại mau ôi thiu” – anh này quả quyết.
Hàn the là chất tạo độ dai gịn tuyệt với, giúp tăng thời gian bảo quản thực phẩm lên tới nhiều ngày mà không sợ hư hỏng. Với các công năng như trên, hàn the được xem là phụ gia tuyệt vời đối với gị chả, giúp gị chả dai gịn, làm tăng thời hạn bảo quản… Việc này càng có ư nghĩa với các cơ sở sản xuất gị chả kém chất lượng, và đươc xem như 1 cứu cánh không thể thiếu, v́ nguyên liệu đầu vào kém nên việc thêm phụ gia có công năng như hàn the là yêu cầu bắt buộc, nếu không có nó, chắc không thể ăn nổi các gị chả này.

Nếu không có hàn the, gị sống hay chả lụa cũng chỉ là món thịt xay
ăn không hấp dẫn, lại mau ôi thiu”, một thợ chuyên làm gị chả tiết lộ
Người mua: “Ăn gị không hàn the khác ǵ nhai rơm”
Không phải người tiêu dùng không biết về tác hại của hàn the. Nhưng do tâm lí “ăn cái ǵ cũng sợ độc th́ có chết đói” nên nhiều người thờ ơ trước mối hiểm họa do những chất phụ gia thực phẩm sẽ gây nên
Chị Mận (Hoàng Như Tiếp, Long Biên, HN) cho biết: “Gia đ́nh tôi ai cũng thích ăn gị nên tôi thường mua cả cây về để tủ lạnh cho cả nhà kẹp bánh ḿ ăn sáng. Tuần nào cũng “tiêu thụ” hết cây. Tôi cũng nghe đến việc hàn the dùng trong thực phẩm sẽ gây độc. Nhưng nói thật, ăn gị chả không dùng hàn the th́ chẳng khác ǵ nhai rơm. Gị không có độ gịn, bùi. Ông bà ta ở quê quậy bánh đúc cho hàn the vào ăn suốt, có thấy bị sao đâu…”.
Vừa nhanh tay bỏ 2 cây gị vào cốp xe, anh Tiệp (Long Biên, HN) cho biết: năm nào trong giỏ quà biếu sếp của anh cũng có 1 cây gị. Mọi năm anh thường đặt mua gị chả Ước Lễ, nhưng năm nay t́nh h́nh kinh tế khó khăn nên anh mua luôn gị ngoài chợ để cắt bớt chi phí “Chắc ǵ gị chả trong các hiệu lớn đă là an toàn, hay cũng chỉ là cái mác “ăn theo”. Ḿnh mua ở chợ mà ăn ngon là được. Có hàn the hay không có hàn the th́ chỉ có cơ quan kiểm tra mới biết. Chứ người dân chúng tôi biết đâu mà tránh”, anh Tiệp nói.
Hàn the không có trong danh mục các chất được Bộ y tế cho phép dùng chế biến thực phẩm do tính độc hại của nó. Hàn the sẽ tích lũy trong cơ thể, tùy liều lượng có thể gây nên những triệu chứng cấp tính và mạn tính. Với tiêu hóa, nó gây nôn mửa, đau bụng tiêu chảy; với da th́ gây ban đỏ dẫn đến tróc vẩy. Về thần kinh, hàn the gây kích thích dẫn đến trầm cảm, hoặc kích thích màng năo, thay đổi nhiệt độ cơ thể. Với đường niệu, nó gây hư hại đặc biệt cho thận và toàn thân, gây rối loại chức năng, yếu ớt, bất lực, rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc.
Nếu vô t́nh ăn uống phải liều lượng gây ngộ độc, cần cấp cứu tại bệnh viện, gây nôn, rửa dạ dày và áp dụng nhiều biện pháp điều trị tích cực khác. Tuy nhiên, trường hợp ngộ độc cấp như vậy ít xảy ra. Thường gặp là các ca nhiễm độc trường diễn do tích luỹ hàn the qua nhiều lần ăn thực phẩm chứa chất này. Tác hại đặc biệt nghiêm trọng đối với thai nhi và trẻ em. V́ vậy, phấn rôm nếu có một lượng nhỏ acid boric th́ trên nhăn phải ghi rơ "không dùng cho trẻ sơ sinh".
Trong thời buổi vàng thau lẫn lộn hiện nay, phần đa người tiêu dùng đă cảnh giác hơn với những thực phẩm gây hại sức khỏe, nhưng cảnh giác rồi th́ ăn ǵ? Ở đâu? Người tiêu dùng đang thiếu những cơ sở uy tín để chọn mua các sản phẩm, nhất là các thực phẩm chế biến sẵn như gị chả.
Theo GD