Cuộc chiến ở Lybia dường như gần như đi đến hồi kết khi quân nổi dậy kiểm soát được t́nh h́nh tại đây. Hơn lúc nào hết, bây giờ là thời điểm để nói đến chuyện tái thiết tại Lybia.
Người ta nói tới những hợp đồng trị giá nhiều tỷ euros trong việc xây dựng đường xá, khôi phục lại các cơ sở công nghiệp hay tái thiết lại các thành phố… Các nước lớn đều tích cực triển khai các hoạt động ngoại giao kinh tế để không chậm chân trong việc giành những hợp đồng béo bở trong việc tái thiết Libya.
Công cuộc tái thiết Libya sau chiến tranh là một quá tŕnh lâu dài và đ̣i hỏi một nguồn tài chính rất lớn. Tuy nhiên, dưới góc độ lợi ích kinh tế, đây lại là một cơ hội tốt cho các nước lớn t́m kiếm các cơ hội làm ăn cho doanh nghiệp của ḿnh trong bối cảnh khó khăn của khủng hoảng kinh tế toàn cầu.
Các xí nghiệp của Pháp cử nhiều đoàn làm việc với đại diện của Hội đồng chuyển tiếp quốc gia Libya. Chủ tịch Văn pḥng thương mại Pháp - Libya, ông Michel Casals, không ngừng nỗ lực trong các ngày qua để giúp đỡ các công ty của Pháp tham gia vào các hợp đồng tái thiết tại Libya.
Ông rất ư thức được tầm quan trọng khi cho rằng “sự cạnh tranh sẽ rất lớn trong thị trường Libya đầy tiềm năng”. Pháp hiện đứng thứ 6 trong danh sách các đối tác thương mại lớn của Libya với 1 tỷ USD xuất khẩu sang thị trường này vào năm 2010.
Việc Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đích thân tiếp nhân vật số 2 của Hội đồng chuyển tiếp quốc gia Libya và dự định tổ chức Hội nghị quốc tế về Libya vào ngày 1/9 tại Paris cũng không nằm ngoài ư định hỗ trợ các doanh nghiệp Pháp giữ được “đất làm ăn” của ḿnh trong kỷ nguyên hậu Gaddafi.
Với sự hỗ trợ và chỉ đạo của Bộ Kinh tế, Pḥng thương mại và công nghiệp Pháp-Libya trong tháng 6 và 7 cử nhiều đoàn sang làm việc tại Libya với sự tham gia của khoảng 20 doanh nghiệp lớn của Pháp như Alcatel-Lucent, Total, Thales, Entrepose, EADS, Sanofi, Veolia, GDF Suez, Sidem & Denos để đánh giá về các khả năng hoạt động của ḿnh với Hội đồng chuyển tiếp quốc gia Libya - đại diện hợp pháp của Libya sau này.
Trong thời gian tới nhiều hoạt động khác cũng được lên kế hoạch với ưu tiên chính là cho các hoạt động khôi phục sản xuất dầu và các dự án hạ tầng. Khi nói về lợi thế và khó khăn của Pháp trong lĩnh vực này, ông Michel Casals nhấn mạnh: “Pháp đi đầu trong kế hoạch về chính trị và quân sự nhằm tiêu diệt Gaddafi nên Pháp có uy tín nhất định tại nước Libya mới nhưng điều đó cũng chưa đủ để Pháp có thể dễ dàng giành được các hợp đồng nói trên”.
Khác với Pháp, Italy lại có một lợi thế khác đó là trước đây Libya từng là thuộc địa của nước này. Hoạt động trao đổi thương mại giữa hai nước Italy và Libya là tương đối thuận lợi. Doanh số hàng Italy xuất khẩu vào Libya đạt tới 3,4 tỷ USD năm 2010. Hơn nữa, các doanh nghiệp Italy hiện diện từ lâu tại Libya (với 180 doanh nghiệp) trong đó các các công ty lớn như Công ty xây dựng BTP Impregilo, Công ty Ansaldo STS - doanh nghiệp kư được hợp đồng xây dựng hệ thống đường sắt đầu tiên của Libya.
Trong lĩnh vực quan trọng là dầu khí, doanh nghiệp dầu khí ENI của Italy có kinh nghiệm nhiều năm trong hoạt động khai thác dầu mỏ tại Libya. Công ty này đảm nhận việc sản xuất 17% sản lượng khai thác dầu mỏ tại Libya.
Bộ trưởng Ngoại giao Italy Franco Frattini cho biết là các thỏa thuận dầu khí được khẳng định và các kỹ sư của Saipem (chi nhánh của ENI) bắt tay vào việc chuẩn bị cho các kế hoạch mới. Theo Ngoại trưởng Italy, ḥa b́nh quay trở lại ở Libya đồng nghĩa với những cơ hội lớn trong các lĩnh vực như y tế và xây dựng.
Tuy nhiên, nước này cũng có điểm yếu của ḿnh trong “cuộc chiến tranh kinh tế” này do Italy không có vai tṛ chủ chốt trong các cuộc không kích của NATO và nước này cũng khá chậm trễ trong việc đưa ra quan điểm của ḿnh liên quan đến việc tấn công Libya. Đây có thể là những vấn đề khiến Italy bị mất điểm trước các nước khác vốn ủng hộ việc lật đổ Gaddafi ngay từ đầu.
Đối với Trung Quốc, việc chiến tranh xảy ra ở Libya làm ảnh hưởng tới nhiều lợi ích của nước này do Trung Quốc đầu tư khá nhiều vào Libya. Trong những ngày gần đây, khi nghe phe nổi dậy tuyên bố sẽ ưu tiên cho sự hiện diện của phương Tây để “thưởng” cho sự giúp đỡ về mặt quân sự của các nước này để tiêu diệt chế độ của ông Gaddafi nhưng t́nh h́nh sẽ khó khăn hơn đối với các doanh nghiệp của Nga, Trung Quốc và Brazil th́ Trung Quốc tỏ ra lo lắng. Bắc Kinh nhanh chóng đưa ra tuyên bố rằng hy vọng là sau khi t́nh h́nh ổn định, Libya tiếp tục bảo vệ lợi ích và quyền đầu tư của Trung Quốc.
Trung Quốc sẽ bị thiệt hại rất nhiều khi các hợp đồng dầu khí với Libya không được gia hạn. Nước này đứng thứ hai thế giới về nhu cầu tiêu thụ dầu lửa và 3% dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc đến từ Libya trong năm vừa qua. Mỗi ngày Trung Quốc nhập khoảng 150.000 thùng dầu thông qua tập đoàn dầu khí Sinopec - tương đương với khoảng 10% xuất khẩu dầu thô của Libya.
Ông Ben Simpfendorfer, chuyên gia về các vấn đề thương mại giữa Trung Quốc và Cận Đông nhận định bảo vệ lợi ích kinh tế đó là lư do chính để giải thích việc Trung Quốc không sử dụng quyền phủ quyết của ḿnh tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc để ngăn sự can thiệp quân sự của NATO vào Libya nhưng lại nhanh chóng công nhận Hội đồng chuyển tiếp quốc gia của Libya.
Việt Thành
(DV/tổng hợp)