Dính bê bối, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ vẫn “an toàn” trên “ghế nóng”

[Romano]

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tiếp tục bị phát hiện đã chia sẻ thông tin chi tiết về các cuộc không kích vào Yemen trong một nhóm chat Signal có sự tham gia của vợ, anh trai và luật sư riêng của ông. Nhưng tại sao Bộ trưởng Hegseth có vẻ vẫn “an toàn” trước bê bối mới này?

Chia sẻ kế hoạch quân sự mật

The New York Times là hãng truyền thông đầu tiên của Mỹ đưa tin về nhóm chat Signal thứ hai liên quan đến Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth. Nhóm chat này được lập ra trong quá trình điều trần phê chuẩn chức vụ Bộ trưởng của ông Pete Hegseth, với mục đích là để các đồng minh thân cận của ông bàn bạc chiến lược. Ông Pete Hegseth vốn là một cựu MC truyền hình chưa có nhiều kinh nghiệm quân ngũ, nhưng sau khi được đề bạt chức vụ, ông vẫn tiếp tục sử dụng nhóm chat này với số lượng thành viên lên đến hơn 10 người.

Trước đó, ông Pete Hegseth tham gia nhóm chat đầu tiên để trao đổi với các quan chức nội các về kế hoạch quân sự và nhóm hiện đang bị Thanh tra tạm quyền của Bộ Quốc phòng điều tra. Cũng như nhóm đầu tiên - bị phóng viên tờ The Atlantic tiết lộ sau khi Tổng Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz vô tình thêm biên tập viên của tờ báo vào - các kế hoạch quân sự mà ông Hegseth chia sẻ trong nhóm chat thứ hai liên quan đến các cuộc tấn công nhắm vào phiến quân Houthi ở Yemen. Những gương mặt nổi bật trong nhóm chat là Phil Hegseth (em trai ông Pete Hegseth), Tim Parlatore (luật sư của ông), đều đang làm việc tại Bộ Quốc phòng. Tuy nhiên, bà Jennifer (vợ ông) không đảm nhiệm chức vụ nào dù thường xuyên tham gia các cuộc họp với lãnh đạo nước ngoài cùng ông Pete Hegseth trong giai đoạn đầu nhiệm kỳ. Hiện chưa rõ tất cả các thành viên trong nhóm chat này có được cấp phép tiếp cận thông tin mật hay không.

Cơn bão nội bộ tại Lầu Năm Góc

Thông tin về nhóm chat thứ hai được đưa ra sau một loạt biến động và điều chuyển nhân sự cấp cao tại Bộ Quốc phòng Mỹ. Đáng nói, ông Dan Caldwell (cố vấn cấp cao của Bộ trưởng Hegseth) ngày 15-4 bị áp giải khỏi trụ sở và đình chỉ công tác, sau khi một cuộc điều tra nội bộ phát hiện ông này có hành vi “tiết lộ thông tin trái phép”. Lầu Năm Góc cũng cách chức 2 quan chức gồm ông Darin Selnick - Phó Chánh văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng và Colin Carroll - Chánh văn phòng của Thứ trưởng Quốc phòng Steve Feinberg. Trong tuyên bố chung cuối tuần trước, 3 người nói là “vô cùng thất vọng về cách thức kết thúc nhiệm kỳ công tác tại Bộ Quốc phòng” và phủ nhận việc rò rỉ thông tin. “Một số quan chức giấu tên đã vu khống chúng tôi bằng những cáo buộc vô căn cứ. Cả 3 chúng tôi đều từng phục vụ trong quân đội, trong đó 2 người đã từng được triển khai tại Iraq và Afghanistan. Chúng tôi hiểu tầm quan trọng của an ninh thông tin và luôn làm hết sức để bảo vệ điều đó”.

Tuần trước, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ cho rằng, những xáo trộn này xuất phát từ một cuộc điều tra rò rỉ thông tin. Bộ trưởng Hegseth bị chấn động bởi các vụ rò rỉ về kế hoạch quân sự liên quan đến kênh đào Panama, Trung Đông và buổi họp mật với cố vấn Elon Musk về Trung Quốc, đã ra lệnh mở cuộc điều tra rò rỉ, bao gồm cả kiểm tra bằng máy phát hiện nói dối. Có thời điểm, ông thậm chí yêu cầu Cục Điều tra liên bang (FBI) vào cuộc - điều mà một số trợ lý đã khuyên không nên làm. Tuy nhiên, các nguồn tin của CNN cho biết, việc sa thải chỉ là biểu hiện bề nổi của một loạt mâu thuẫn nội bộ kéo dài suốt 5 tuần qua. Sự hỗn loạn đã làm dấy thêm lo ngại về khả năng điều hành và ưu tiên của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ trong bối cảnh Lầu Năm Góc đang thực hiện chiến dịch quân sự lớn tại Trung Đông, triển khai lực lượng đến biên giới phía Nam và chuẩn bị ứng phó với nguy cơ xung đột giữa Israel và Iran. “Thật đáng buồn, sau 1 tháng tồi tệ, trọng tâm của Lầu Năm Góc không còn là chiến đấu mà là kịch tính nội bộ. Ngay cả những người ủng hộ ông ấy mạnh mẽ như tôi cũng phải thừa nhận tháng vừa qua là một cuộc sụp đổ toàn diện, và nó đang trở thành vấn đề nghiêm trọng đối với chính quyền” - ông John Ullyot, cựu phát ngôn viên của Lầu Năm Góc nhận định.

Vì sao Bộ trưởng Hegseth vẫn “an toàn”?

Ngày 21-4, Bộ trưởng Pete Hegseth công kích giới truyền thông và những người bị nghi là rò rỉ thông tin liên quan. “Họ liên tục tung tin sai sự thật mà chẳng ai chất vấn. Đây là cách giới truyền thông hoạt động, họ dùng các nguồn tin giấu tên, nhân viên cũ bất mãn để hủy hoại danh tiếng của người khác” - ông Hegseth phát biểu tại sự kiện kỷ niệm lễ Phục sinh ở Nhà Trắng. Tại cùng sự kiện, Tổng thống Donald Trump phủ nhận việc Lầu Năm Góc đang rơi vào tình trạng hỗn loạn dưới sự lãnh đạo của ông Hegseth. “Không có hỗn loạn gì cả. Hỏi Houthi xem bọn họ cảm thấy thế nào. Pete đang làm rất tốt. Ai cũng hài lòng với ông ấy. Tất cả chỉ là tin giả, họ bịa chuyện vì cay cú. Ông ấy được cử đến để dọn dẹp những kẻ bất tài và đó chính là điều ông ấy đang làm” - ông Donald Trump nói.

Ông Pete Hegseth không được bổ nhiệm chức Bộ trưởng Quốc phòng nhờ vào bản lý lịch dày dặn như một chính khách lão luyện. Nhưng Tổng thống Donald Trump vẫn tiêu tốn không ít vốn liếng chính trị để đưa ông này ngồi vào ghế lãnh đạo Lầu Năm Góc, bởi vì ông phản chiếu chính xác bản năng và bản sắc chính trị của ông Donald Trump. Theo CNN, việc chọn nhân vật cựu MC truyền hình lên giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng không nhằm tuân theo những chuẩn mực thường thấy ở các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu, mà là để phá vỡ chúng - một phần trong tinh thần “phá bỏ mọi rào cản” ở nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump. Đó cũng là lý do tại sao ông Pete Hegseth dường như vẫn vững vàng trên ghế nóng, bất chấp tiết lộ chấn động gần đây. “Đây là kết quả khi bạn không quan tâm đến trình độ, kinh nghiệm của một người ngồi ở vị trí quan trọng, mà tiêu chí chủ yếu lại là lòng trung thành. Tổng thống chọn Hegseth vì ông ta trung thành, nhưng đó không phải là điều cần thiết để hoàn thành công việc” - cựu Cố vấn An ninh quốc gia John Bolton phát biểu trên CNN.

Sự bảo vệ công khai của Tổng thống Donald Trump chứng tỏ ông không muốn giới truyền thông có được “chiến thắng” nào - điều sẽ bị coi là sự nhượng bộ trong mắt các cử tri MAGA trung thành. Giả sử nếu ông Donald Trump sa thải Bộ trưởng Hegseth chỉ 3 tháng sau khi bổ nhiệm - giữa lúc các chuyên gia an ninh quốc gia cảnh báo ông ta không đủ năng lực - thì khác nào thừa nhận mình đã sai. Và quan trọng hơn, ông Hegseth chưa phạm phải “tội không thể tha thứ” là chống lại Tổng thống. Điều đã khiến 2 cựu Bộ trưởng Quốc phòng thời ông Donald Trump phải ra đi chính là bất đồng quan điểm. Cụ thể là ông James Mattis từ chức sau khi phản đối việc rút quân khỏi Syria, còn ông Mark Esper bị sa thải sau khi công khai phản đối sử dụng quân đội trấn áp biểu tình trong nước.

Hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy sự ủng hộ Hegseth đang lung lay tại Quốc hội, dù nhiều Thượng nghị sĩ có thể thở phào vì đang nghỉ lễ Phục sinh, tránh xa báo giới. Tuy nhiên, vài tiếng nói dè dặt đã xuất hiện như Hạ nghị sĩ Carlos Gimenez (Florida) cảnh báo vụ việc “là bài học cho cả chính quyền” về việc lạm dụng ứng dụng Signal. “Nhiều cơ quan liên bang sử dụng Signal vì nó được cho là một ứng dụng mã hóa rất an toàn. Việc những thông tin này bị rò rỉ hiện tại đặt dấu hỏi lớn về mức độ an toàn thực sự của Signal” - ông Gimenez nói.

Bên cạnh đó, việc một quan chức cấp cao như Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ hành xử quá dễ dãi với thông tin nhạy cảm là điều gây quan ngại lớn trong giới an ninh quốc gia. Trong bối cảnh các binh sĩ Mỹ đang thực hiện nhiệm vụ ở Yemen, bất kỳ rò rỉ nào cũng có thể đặt họ vào tình thế nguy hiểm. Vấn đề cũng nằm ở tinh thần và kỷ luật nội bộ. Với những người ở cấp dưới, việc xử lý thông tin mật như vậy gần như chắc chắn sẽ là hình thức kỷ luật hoặc truy tố.