Ảnh do Lực lượng Không gian Hoa Kỳ cung cấp
Không gian đã trở thành một lĩnh vực quan trọng đối với an ninh quốc gia và hiện được coi là một “lĩnh vực chiến tranh” tiềm tàng.
Từng được coi là môi trường lành mạnh và hợp tác, nơi đây đã trở thành chiến trường cho cuộc cạnh tranh quyền lực toàn cầu.
Để đáp lại, trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Tổng thống Trump đã tái thiết Hội đồng Không gian Quốc gia, thành lập Lực lượng Không gian và ủng hộ các sáng kiến như Hiệp định Artemis và tham vọng lên Mặt Trăng của NASA.
Ngoài ra, thông qua mối quan hệ với Elon Musk và SpaceX, Trump muốn đẩy nhanh quá trình phát triển năng lực vũ trụ của Hoa Kỳ, đảm bảo quốc gia này luôn đi trước các đối thủ như Nga và Trung Quốc.
Sự tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc trong năng lực vũ trụ đặt ra một thách thức đáng kể.
Kể từ đầu những năm 2000, Bắc Kinh đã xây dựng một mạng lưới vệ tinh toàn cầu cạnh tranh với hệ thống GPS của Hoa Kỳ, phóng trạm vũ trụ riêng và phát triển vũ khí chống vệ tinh, thể hiện ý định thống trị không gian để đạt được lợi ích về quân sự, kinh tế và khoa học.
Cùng với Nga, Trung Quốc đã mở rộng kho vũ khí chống không gian của mình bằng các hệ thống laser chống vệ tinh, tên lửa và tác chiến điện tử, đe dọa sự thống trị của Hoa Kỳ trong lĩnh vực quan trọng này.
Những tiến bộ này phù hợp với sáng kiến Một vành đai, Một con đường của Trung Quốc, sử dụng các dịch vụ trên không gian như Hệ thống vệ tinh định vị Bắc Đẩu để cạnh tranh với các hệ thống của phương Tây và mở rộng ảnh hưởng toàn cầu.
Ngoài ra, Trung Quốc còn hỗ trợ các quốc gia đồng minh, bao gồm Iran, Pakistan và Triều Tiên, bằng các hệ thống tên lửa, cơ sở phóng và chuyên môn hàng không vũ trụ lưỡng dụng, qua đó thúc đẩy hơn nữa các mục tiêu chiến lược của mình.
Đối với Hoa Kỳ, việc bảo vệ năng lực không gian của mình có ý nghĩa sống còn đối với an ninh quốc gia khi các đối thủ như Trung Quốc và Nga sử dụng vũ khí không gian để phá vỡ các hoạt động của Hoa Kỳ và gây sức ép đối với các quốc gia khác.
Sự thống trị ngày càng tăng của Trung Quốc trong không gian được thúc đẩy bởi chương trình Hợp nhất Quân sự-Dân sự, chương trình này tích hợp các tiến bộ dân sự, thương mại và quân sự trong khi tích cực tiếp thu các công nghệ nước ngoài thông qua cả các biện pháp hợp pháp và bất hợp pháp.
Cách tiếp cận này đẩy nhanh tiến độ trong các lĩnh vực như không gian, không gian mạng, trí tuệ nhân tạo và năng lượng, thường tận dụng các công nghệ sử dụng kép và các sáng kiến tuyển dụng như chương trình Ngàn tài năng.
Trong khi đó, các mối đe dọa như vũ khí chống vệ tinh (ASAT) từ Trung Quốc và vũ khí vệ tinh từ Nga nhấn mạnh nhu cầu Hoa Kỳ phải ưu tiên đầu tư vào công nghệ và chiến lược vũ trụ để duy trì vị trí lãnh đạo và đảm bảo sự ổn định toàn cầu.
Chính quyền Trump nhận thấy tính cấp thiết của việc khôi phục năng lực vũ trụ của Hoa Kỳ, dẫn đến các sáng kiến mang tính chuyển đổi củng cố vị thế lãnh đạo của Hoa Kỳ trong lĩnh vực quan trọng này.
Năm 2017, Tổng thống Trump đã tái lập Hội đồng Không gian Quốc gia sau 25 năm gián đoạn, bổ nhiệm Phó Tổng thống Mike Pence làm chủ tịch.
Hội đồng đã trở thành nền tảng cho chính sách không gian của chính quyền, tư vấn cho tổng thống và điều phối các nỗ lực giữa các khu vực chính phủ, quân đội và tư nhân.
Các chỉ thị chính bao gồm việc đưa các phi hành gia trở lại Mặt Trăng, cải cách các quy định về thương mại không gian, quản lý giao thông không gian và thành lập Lực lượng Không gian Hoa Kỳ.
Năm 2019, việc thành lập Lực lượng Không gian Hoa Kỳ - lực lượng quân sự mới đầu tiên kể từ năm 1947, đã nhấn mạnh cam kết của Trump trong việc giải quyết các mối đe dọa mới nổi từ các đối thủ như Trung Quốc và Nga.
Chính quyền tập trung vào việc hiện đại hóa cơ sở hạ tầng vệ tinh, hệ thống GPS và phòng thủ tên lửa đồng thời thực hiện các sáng kiến nhằm bảo vệ vệ tinh của Mỹ khỏi các cuộc tấn công mạng, gây nhiễu và phá hủy vật lý.
Hiệp định Artemis , được NASA đưa ra vào năm 2020 dưới thời chính quyền Trump, đã thiết lập các nguyên tắc nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế và đặt ra các chuẩn mực cho hoạt động thám hiểm không gian hòa bình và có trách nhiệm.
Là một phần của chương trình Artemis rộng lớn hơn, nhằm mục đích đưa con người trở lại Mặt Trăng và chuẩn bị cho các sứ mệnh lên sao Hỏa trong tương lai, Hiệp định này vạch ra các hướng dẫn cho các hoạt động không gian bền vững.
Các cam kết chính bao gồm tính minh bạch, khả năng tương tác của hệ thống, sử dụng không gian vì mục đích hòa bình, bảo vệ các di tích lịch sử và chia sẻ dữ liệu khoa học.
Bằng cách khuyến khích các quốc gia áp dụng các nguyên tắc này, Hiệp định Artemis mong muốn tạo ra một liên minh các quốc gia có cùng chí hướng trong lĩnh vực du hành vũ trụ, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Hiệp ước Không gian vũ trụ năm 1967.
Họ cũng giải quyết các thách thức quản trị mới nổi, chẳng hạn như việc sử dụng tài nguyên không gian, đảm bảo các hoạt động có lợi cho toàn thể nhân loại. Hơn 20 quốc gia, bao gồm các đồng minh của Hoa Kỳ như Nhật Bản, Canada và các thành viên của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, đã ký Hiệp định.
Khung này hỗ trợ tham vọng khám phá Mặt Trăng của NASA đồng thời phản đối các mô hình quản lý không gian thay thế do Trung Quốc và Nga thúc đẩy.
Công nghệ vũ trụ có ứng dụng vượt xa phạm vi quốc phòng, hỗ trợ các sáng kiến như giám sát môi trường, ứng phó thảm họa và truyền thông băng thông rộng toàn cầu, thách thức sự kiểm soát thông tin của các chế độ độc tài.
Các công ty như Planet Labs , với mục tiêu chụp ảnh Trái Đất hàng ngày, nhấn mạnh tiềm năng biến đổi của các công nghệ này trong việc giải quyết các thách thức như nạn phá rừng và giám sát hoạt động tên lửa.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này cần có sự hợp tác giữa các chính phủ, nhà khoa học và các công ty tư nhân khi sự đổi mới ngày càng chuyển từ các chương trình do nhà nước thúc đẩy sang khu vực tư nhân.
Bằng cách thúc đẩy các mối quan hệ đối tác này, chính quyền Trump đã đảm bảo rằng Hoa Kỳ vẫn đi đầu trong đổi mới không gian.
Tương lai của chiến tranh đang ngày càng chuyển dịch về phía không gian, với các công nghệ như vũ khí laser, hệ thống phòng thủ tên lửa trên không gian và giám sát không gian bằng AI đang trở thành trọng tâm.
Những tiến bộ này mang lại cả cơ hội và thách thức khi các quốc gia như Trung Quốc và Nga tăng cường đầu tư vào năng lực quân sự trên không gian.
Nhận thấy tầm quan trọng chiến lược của biên giới này, Tổng thống Trump, thông qua sự hợp tác với Elon Musk và SpaceX, đã đặt nền tảng quan trọng để giải quyết những thách thức mới nổi này.
Dưới sự lãnh đạo của Trump, chính quyền ưu tiên đổi mới phù hợp với an ninh quốc gia, thúc đẩy hợp tác công tư và quan hệ đối tác quốc tế thông qua Hội đồng Không gian Quốc gia.
Chiến lược này đã nâng cao năng lực không gian của Hoa Kỳ bằng cách tích hợp công nghệ tiên tiến của SpaceX và tạo điều kiện cho các dự án như phóng vệ tinh quân sự của Hàn Quốc.
Bằng cách tăng cường tài sản vũ trụ của Hoa Kỳ và chống lại các mối đe dọa đối nghịch, những nỗ lực này đảm bảo Hoa Kỳ duy trì ưu thế công nghệ trong thăm dò và phòng thủ vũ trụ.
Quan hệ đối tác Trump-Musk đã đưa Hoa Kỳ vào vị thế sẵn sàng đối mặt trực diện với những thách thức của các cuộc xung đột ngoài không gian.
Bằng cách tận dụng sự đổi mới của khu vực tư nhân và xây dựng khuôn khổ vững chắc cho phòng thủ không gian, chính quyền đã bảo đảm cơ sở hạ tầng quan trọng và củng cố khả năng chống lại kẻ thù của Hoa Kỳ.
Khi kỷ nguyên chiến tranh không gian đang đến gần, sự hợp tác này sẽ được ghi nhớ như một bước đi quyết định trong việc bảo vệ lợi ích của Hoa Kỳ ở biên giới cuối cùng.
