Sau những phân tích sâu sắc ở phần 1, phần 2, nhà văn, sử gia, nhà báo Bá Dương tiếp tục có những mổ xẻ hết sức bất ngờ về thói đấu đá của nhiều người Trung Quốc.

Ảnh minh hoạ
Chỗ nào có người Trung Quốc là có đấu đá, người Trung Quốc vĩnh viễn không đoàn kết được, tựa hồ trên thân thể họ có những tế bào thiếu đoàn kết.
V́ vậy khi người nước ngoài phê phán người Trung Quốc không biết đoàn kết th́ tôi chỉ xin thưa: "Anh có biết người Trung Quốc v́ sao không đoàn kết không? V́ Thượng đế muốn thế. Bởi v́ nếu một tỷ người Hoa đoàn kết lại, vạn người một ḷng, anh có chịu nổi không? Chính ra Thượng Đế thương các anh nên mới dạy cho người Hoa mất đoàn kết !". Tôi tuy nói thế nhưng rất đau ḷng.
Người Trung Quốc không chỉ không đoàn kết, mà mỗi người lại c̣n có đầy đủ lư do để có thể viết một quyển sách nói tại sao họ lại không đoàn kết. Cái điều này thấy rơ nhất tại nước Mỹ với những h́nh mẫu ngay trước mắt. Bất cứ một xă hội người Hoa nào ít nhất cũng phải có 365 phe phái t́m cách tiêu diệt lẫn nhau.
Ở Trung Quốc có câu: "Một ḥa thượng gánh nước uống, hai ḥa thượng khiêng nước uống, ba ḥa thượng không có nước uống".
Người đông th́ dùng để làm ǵ? Người Trung Quốc trong thâm tâm căn bản chưa biết được tầm quan trọng của sự hợp tác. Nhưng nếu anh bảo họ chưa biết, họ lại có thể viết ngay cho anh xem một quyển sách nói tại sao cần phải đoàn kết.
Lần trước (năm 1981) tôi sang Mỹ ở tại nhà một người bạn làm giáo sư đại học - anh này nói chuyện th́ đâu ra đấy; thiên văn, địa lư; nào là làm sao để cứu nước...
Ngày hôm sau tôi bảo: "Tôi phải đi đến đằng anh A một tư!". Vừa nghe đến tên anh A kia, anh bạn tôi trừng mắt giận dữ. Tôi lại bảo : "Anh đưa tôi đi một lát nhé!". Anh ta bảo: "Tôi không đưa, anh tự đi cũng được rồi!".
Họ cùng dạy học tại Mỹ, lại cùng quê với nhau mà tại sao không thể cùng đội trời chung? Có thể nào nói như vậy là hợp lư được? Bởi vậy việc người Hoa cắn xé nhau là một đặc trưng nghiêm trọng.
Những người sống tại Mỹ đều thấy rơ điều này: Đối xử với người Trung Quốc tệ hại nhất không phải là người nước ngoài, mà chính lại là người Trung Quốc với nhau.
Bán rẻ người Trung Quốc, hăm dọa người Trung Quốc lại cũng không phải là người Mỹ mà là người Hoa.
Tại Malaysia có một chuyện thế này. Một ông bạn tôi làm nghề khai thác mỏ khoáng sản. Anh ta bỗng nhiên bị tố cáo một chuyện rất nghiêm trọng. Sau khi t́m hiểu mới biết rằng người tố cáo ḿnh lại là một bạn thân của anh ta, một người cùng quê, cùng đến Malaysia tha phương cầu thực với nhau.
Người bạn tôi chất vấn anh kia : "Tại sao anh lại đi làm cái việc đê tiện đó?". Người kia bảo: "Cùng đi xây dựng cơ đồ, bây giờ anh giàu có, tôi vẫn hai tay trắng. Tôi không tố cáo anh th́ tố ai bây giờ?".
Cho nên kẻ thù của người Trung Quốc lại là người Trung Quốc.
Bá Dương (Nguyễn Hồi Thủ dịch)
Trí Thức Trẻ