Từng là biểu tượng tối thượng của sức mạnh hải quân trong những thập niên đầu thế kỷ XX nhưng dần bị lu mờ trước hiệu quả của tên lửa, thiết giáp hạm nay được Tổng thống Donald Trump tuyên bố hồi sinh trong một diện mạo hoàn toàn mới – “Hạm đội Vàng”, với sức mạnh được cho là “gấp 100 lần” so với trước đây.
Tổng thống Donald Trump đầu tuần này đã công bố một kế hoạch đầy tham vọng, theo đó Hải quân Mỹ sẽ chế tạo lớp tàu chiến cỡ lớn mới mà ông gọi là “thiết giáp hạm”, như một phần trong tầm nhìn rộng hơn nhằm xây dựng cái gọi là “Hạm đội Vàng”.
“Chúng ta đang rất cần tàu chiến và tôi đã phê duyệt kế hoạch để Hải quân bắt đầu đóng hai thiết giáp hạm cỡ lớn. Trước đây, chúng ta từng có các tàu như Iowa, Missouri, Alabama. Những con tàu mới này sẽ mạnh và uy lực gấp 100 lần. Mỗi chiếc sẽ là thiết giáp hạm lớn nhất từng được chế tạo trong lịch sử nước Mỹ”, nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố tại buổi công bố diễn ra ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông tại bang Florida.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và mô hình tàu USS Deifant tại dinh thự Mar-a-lago ở Palm Beach, Florida, Mỹ. Ảnh: Reuters
Sức mạnh của Hạm đội Vàng
Theo thông tin trên một trang web mới được lập cho “Hạm đội Vàng”, loại “thiết giáp hạm mới sẽ có kích thước tương đương lớp Iowa thời Thế chiến II nhưng chỉ nặng bằng khoảng một nửa, với lượng giãn nước chừng 35.000 tấn. Quy mô thủy thủ đoàn dự kiến cũng sẽ bị thu gọn đáng kể, chỉ còn từ 650 đến 850 người. Con tàu sẽ không còn được trang bị các khẩu pháo hải quân cỡ lớn theo kiểu truyền thống, mà thay vào đó là các hệ thống tên lửa hiện đại. Theo ông Trump, kế hoạch hiện nay là chế tạo từ 20 đến 25 tàu chiến thuộc “lớp Trump”.
Mũi tàu sẽ bố trí một khẩu pháo điện từ công suất 32 megajoule, có khả năng bắn các viên đạn siêu tốc dựa thuần túy vào động năng để tiêu diệt mục tiêu, thay vì sử dụng đầu đạn nổ truyền thống. Bên cạnh đó, con tàu còn được dự kiến trang bị thêm hai khẩu pháo 5 inch (12,7 cm), cũng sử dụng đạn tốc độ cao nhằm tăng cường hỏa lực tấn công.
Hải quân Mỹ cho biết, chiến hạm này sẽ sở hữu một bệ phóng gồm 12 ống dành cho tên lửa tấn công nhanh thông thường (Conventional Prompt Strike – CPS). Đây là loại tên lửa siêu vượt âm sử dụng công nghệ lướt tăng tốc, cho phép tấn công các mục tiêu ở khoảng cách rất xa với vận tốc cực lớn. Những vũ khí như vậy được đánh giá là đặc biệt khó đánh chặn, bởi khả năng cơ động linh hoạt ở tốc độ vượt quá năm lần vận tốc âm thanh. Chính công nghệ này từng khiến giới chức Mỹ lo ngại khi Trung Quốc tiến hành các cuộc thử nghiệm gây chú ý vào năm 2017.
Một hạng mục vũ khí then chốt khác dành cho con tàu mới là tên lửa hành trình hạt nhân phóng từ biển (SLCM-N). Đây là chương trình đã được Quốc hội Mỹ phê chuẩn và hiện vẫn trong quá trình phát triển, nhằm cung cấp cho Washington một phương thức hiện đại để triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật từ môi trường biển. So với các vũ khí hạt nhân chiến lược, vốn có sức hủy diệt đủ để san phẳng cả một thành phố khi được phóng từ tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm, vũ khí hạt nhân chiến thuật có mức công phá nhỏ hơn, song vẫn mang sức mạnh cực lớn và ý nghĩa răn đe đáng kể.
Ngoài ra, con tàu mới được cho là sẽ được trang bị 2 dòng vũ khí laser. Loại thứ nhất gồm các hệ thống laser công suất 600 kilowatt hoặc 300 kilowatt, sử dụng năng lượng nhiệt lớn để phá hủy mục tiêu, hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm theo xác nhận của Hải quân Mỹ. Loại thứ hai là ODIN – một hệ thống laser công suất thấp, được thiết kế nhằm làm gián đoạn hoặc gây nhiễu, thậm chí làm mù các hệ thống định vị và chỉ thị mục tiêu của mối đe dọa đang tiếp cận. Tổng cộng bốn hệ thống laser như vậy dự kiến sẽ được lắp đặt trên con tàu.
Bên cạnh các vũ khí công nghệ cao nói trên, thiết kế của chiến hạm còn bao gồm hệ thống phóng thẳng đứng với 32 ô, hai hệ thống chống máy bay không người lái, 4 khẩu pháo tự động cỡ 30 mm, cùng 2 bệ phóng tên lửa di động gắn trên thân tàu nhằm tăng cường năng lực phòng không và tự vệ tầm gần.
Trong thông báo đưa ra hôm 22/12, Tổng thống Donald Trump thừa nhận rằng SLCM-N hiện vẫn “đang trong giai đoạn phát triển”. Tuy vậy, ông khẳng định các tên lửa hành trình này sẽ được “đưa vào sử dụng trong thời gian khá sớm”, dù không nêu mốc thời gian cụ thể.
Bước tiến mới trong lịch sử hải quân Mỹ
Thông báo trên được đưa ra chỉ một tháng sau khi Hải quân Mỹ quyết định hủy bỏ kế hoạch đóng một loại tàu chiến cỡ nhỏ mới, với lý do tiến độ ngày càng chậm trễ và chi phí vượt xa dự toán ban đầu. Thay vào đó, Hải quân lựa chọn sử dụng phiên bản cải tiến của các tàu tuần tra bờ biển vốn đã được sản xuất trong thời gian gần đây. Trước đó, Hải quân Mỹ cũng gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn thành đúng hạn và kiểm soát chi phí đối với các chương trình tàu chiến thiết kế mới khác, như tàu sân bay lớp Ford hay tàu ngầm chiến lược lớp Columbia.
Hải quân Mỹ từng chi hàng trăm triệu USD và mất hơn 15 năm theo đuổi nỗ lực trang bị pháo điện từ trên tàu chiến, trước khi chính thức từ bỏ chương trình này vào năm 2021, do những trở ngại kỹ thuật và chi phí kéo dài.
Trong khi đó, công nghệ laser đạt được một số kết quả khả quan hơn trong những năm gần đây, song việc triển khai trên thực tế vẫn còn khá hạn chế. Một hệ thống laser công suất thấp, được thiết kế để làm mù hoặc vô hiệu hóa các cảm biến của máy bay không người lái, hiện mới chỉ được lắp đặt trên 8 tàu khu trục, sau 8 năm nghiên cứu và phát triển.
Việc theo đuổi các năng lực tên lửa hành trình hạt nhân, hoặc triển khai chúng trên tàu chiến mặt nước, cũng đặt ra nguy cơ va chạm với các hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân mà Mỹ từng ký kết với Nga. Một quan chức Mỹ, yêu cầu giấu tên khi trao đổi với hãng tin AP về các kế hoạch đang được xúc tiến, cho biết công tác thiết kế con tàu mới hiện đã bắt đầu, song việc đóng tàu nhiều khả năng chỉ có thể khởi động vào đầu những năm 2030.
Cả Tổng thống Donald Trump và Bộ trưởng Hải quân John Phelan đều mô tả tàu chiến lớp Trump như sự tiếp nối tinh thần của các thiết giáp hạm thế kỷ XX. Tuy nhiên, trong lịch sử hải quân, “thiết giáp hạm” là một khái niệm dùng để chỉ những con tàu cỡ lớn, được bọc giáp dày, trang bị các khẩu pháo khổng lồ nhằm đối đầu trực tiếp với tàu chiến đối phương hoặc bắn phá mục tiêu trên bờ.
Loại tàu này đạt đỉnh cao vai trò trong Thế chiến II. Những thiết giáp hạm lớn nhất của Mỹ, lớp Iowa, có lượng giãn nước khoảng 60.000 tấn. Tuy nhiên, sau chiến tranh, vai trò của thiết giáp hạm suy giảm nhanh chóng khi tàu sân bay và tên lửa tầm xa trở thành trụ cột của sức mạnh hải quân hiện đại. Dù Hải quân Mỹ từng hiện đại hóa bốn tàu lớp Iowa vào thập niên 1980 bằng cách bổ sung tên lửa hành trình, tên lửa chống hạm và radar tiên tiến, đến những năm 1990, cả 4 chiếc đều lần lượt rút khỏi biên chế.
Tổng thống Trump từ lâu đã bộc lộ lập trường cứng rắn trong việc định hình hướng phát triển của hạm đội Hải quân Mỹ, đôi khi thiên về việc duy trì hoặc quay lại các công nghệ cũ thay vì hoàn toàn chuyển sang giải pháp mới. Ông cũng nhiều lần phàn nàn về diện mạo của các tàu khu trục Hải quân, chỉ trích tình trạng tàu bị rỉ sét và xuống cấp.
Trong chuyến thăm một xưởng đóng tàu đang chế tạo tàu khu trục lớp Constellation vào năm 2020 (dự án này sau đó đã bị hủy bỏ), ông Trump từng tuyên bố ông đã trực tiếp thay đổi thiết kế.
“Tôi nhìn nó và nói: ‘Con tàu này trông thật kinh khủng, hãy làm cho nó đẹp hơn đi”, ông kể lại vào thời điểm đó.
Hôm 22/12, ông Trump tiếp tục khẳng định sẽ trực tiếp tham gia vào việc thiết kế chiến hạm mới.
“Hải quân Mỹ sẽ dẫn dắt quá trình thiết kế những con tàu này cùng với tôi”, ông Trump nói.
Bộ trưởng Hải quân Mỹ John Phelancũng nhấn mạnh rằng tàu USS Defiant mới “sẽ khơi dậy sự kính trọng và ngưỡng mộ đối với lá cờ Mỹ mỗi khi nó cập cảng nước ngoài”.
VietBF@ sưu tập
