Vẫn còn quá sớm để xác định liệu việc cựu Tổng thống Donald Trump bị kết tội tại phiên tòa New York có ảnh hưởng kết quả chung cuộc bầu cử Mỹ năm 2024 hay không, thế nhưng lịch sử luôn ưu ái người chiến thắng.
Trang bìa số báo phát hành ngày 31.5 đưa tin về sự kiện lịch sử liên quan đến ông Trump
Với quyết định của bồi thẩm đoàn tòa án New York, ông Donald Trump trở thành cựu Tổng thống Mỹ đầu tiên bị kết tội. Ông cũng người đầu tiên gần như nắm chắc tư cách ứng viên đại diện một chính đảng ở Mỹ tranh cử tổng thống khi đang là tội phạm.
Trong khi đoàn luật sư biện hộ chuẩn bị kháng án và chờ phán quyết dự kiến vào phiên tòa ngày 11.7 mà trên lý thuyết có thể bao gồm án tù và khoản tiền phạt lớn, giới quan sát đang tìm cách dự báo mức độ ảnh hưởng của phiên tòa đối với chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, khả năng dự báo khá khó khăn, vì trước đây chưa từng xảy ra tiền lệ trong bất kỳ cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ nào.
Các đại gia tài trợ liên tiếp chuyển tiền cho ông Trump sau ‘tội hình sự’
Dự báo khó khăn
"Chúng ta thường nhìn vào lịch sử để tìm kiếm một dạng manh mối để đoán chuyện gì có thể xảy ra trong tương lai", Đài BBC dẫn lời ông Jeffrey Engel, Giám đốc Trung tâm Lịch sử Tổng thống của Đại học Giám lý Phương Nam (bang Texas, Mỹ). Thế nhưng, lịch sử chưa từng có trường hợp tương tự, ông cho biết.
Kết quả các cuộc khảo sát cho thấy ông Trump tạm dẫn trước ứng viên đảng Dân chủ là Tổng thống đương nhiệm Joe Biden, bao gồm nhiều bang chiến địa được cho sẽ quyết định cuộc bầu cử Mỹ năm 2024. Các cuộc khảo sát cũng cung cấp chứng cứ cảnh báo quyết định của bồi thẩm đoàn có thể thay đổi toàn bộ cục diện bầu cử, BBC đưa tin.
Các cuộc khảo sát được thực hiện trong quá trình bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa cho thấy không ít cử tri nói rằng sẽ không bỏ phiếu cho cựu Tổng thống Trump nếu ông bị kết tội.
Đơn cử, cuộc khảo sát do Ipsos và Đài ABC News thực hiện và công bố tháng 4 cho thấy 16% số cử tri ủng hộ ông Trump thừa nhận có thể đổi ý trong trường hợp viễn cảnh đó xảy ra.
Hồi đầu tháng 5, cuộc khảo sát của Đại học Quinnipiac (bang Connecticut, Mỹ) cho thấy trong số những người ủng hộ ông Trump, 6% số người nói rằng có thể sẽ không bỏ phiếu cho ông nếu ứng viên Trump bị kết tội.
Báo Politico cho rằng chỉ cần 4-5% số cử tri đổi ý, điều đó cũng có thể "nhấn chìm" ông Trump.
Trong khi đó, những người ủng hộ nhiệt thành ông Trump như cử tri Billy Pierce ở thành phố Hartsville (bang Nam Carolina), cho rằng việc ông Trump bị kết tội "chỉ là hành vi lợi dụng hệ thống tư pháp Mỹ". Đài CNN dẫn lời ông Pierce nói do Tổng thống Biden và đảng Dân chủ cảm thấy không thể thắng cử năm nay, họ dùng chiêu này để tìm cách loại trừ ông Trump khỏi đường đua.
Ảnh hưởng đến mức độ nào?
Ông Doug Schoen, chuyên gia thăm dò ý kiến từng làm việc với cựu Tổng thống Bill Clinton và Thị trưởng thành phố New York (bang New York) Michael Bloomberg, nhận định rằng đến ngày bầu cử, các cử tri Mỹ có lẽ ít bị ảnh hưởng bởi kết quả của phiên tòa xử cáo buộc chi tiền bịt miệng.
Một phần do chuyện đó liên quan đến sự kiện đã xảy ra quá lâu, cụ thể là cáo buộc quan hệ ngoài luồng giữa ông Trump và sao khiêu dâm Stormy Daniels vào năm 2006, và đến năm 2016 thì luật sư riêng thay mặt ông Trump chi tiền cho bà Daniels để giữ kín mối quan hệ trên.
"Trong khi việc (ứng viên tổng thống) bị kết án không hay ho chút nào, điều mà giới cử tri Mỹ sẽ nghĩ đến vào tháng 11 (ngày bầu cử 5.11) là lạm phát, biên giới phía nam, tranh đua với Trung Quốc, Nga và số tiền chi cho Israel, Ukraine", BBC dẫn lời chuyên gia Schoen.
Dù vậy, chỉ cần tỷ lệ ủng hộ ông Trump giảm nhẹ cũng có lẽ đã đủ giáng đòn chí tử trong cuộc đua khốc liệt năm nay. Nếu vài ngàn cử tri ban đầu ủng hộ ông Trump nhưng do kết quả phiên tòa chuyển sang ủng hộ ông Biden ở những tiểu bang then chốt như Wisconsin hoặc Pennsylvania, kết quả cuối cùng sẽ hoàn toàn khác biệt.
"Tôi thực sự nghĩ rằng kết quả phiên tòa sẽ mang đến ảnh hưởng và gây tổn thất đối với ông Trump trên tư cách ứng viên", theo bà Ariel Hill-Davis, đồng sáng lập tổ chức Phụ nữ Tiến bộ của đảng Cộng hòa. Đây là tổ chức tìm cách nới rộng khoảng cách của đảng Cộng hòa và cựu tổng thống.
Thế nhưng, những tên tuổi đứng đầu của đảng Cộng hòa, với nhiều người đến dự tòa để bày tỏ sự ủng hộ đối với ứng viên Trump, nhanh chóng bày tỏ quan điểm trước quyết định của bồi thẩm đoàn.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson gọi ngày kết án (vào hôm 30.5 giờ Mỹ) là ngày của sự hổ thẹn trong lịch sử Mỹ. "Những gì xảy ra thuần túy chỉ là trò chính trị chứ không phải pháp lý", Đài NBC News dẫn lời ông Johnson.
Đúng sai nằm trong tay người thắng cuộc
Giám đốc Engel của Trung tâm Lịch sử Tổng thống của Đại học Giám lý Phương Nam nhận định việc kết án có thể khác biệt trong trường hợp ông Trump kháng án thất bại và đối mặt nguy cơ tù tội.
Hoặc phiên tòa chỉ là một trong các trở ngại trên con đường quay lại Nhà Trắng của ông Trump.
Giáo sư Allan Lichtman của Đại học Mỹ là người xây dựng mô hình chính trị dự đoán thành công người thắng cử trong mỗi đường đua vào ghế Tổng thống Mỹ từ năm 1984. Tuy nhiên, ông thừa nhận việc ông Trump bị kết tội hình sự có thể khiến mô hình trên không còn chính xác.
Phán quyết cuối cùng về tầm quan trọng của phiên tòa New York sẽ nằm trong tay cử tri Mỹ vào tháng 11. Nếu cựu Tổng thống Trump thua cuộc, việc bị kết tội nhiều khả năng được xem là một trong những nguyên nhân.
Nếu ứng viên đảng Cộng hòa giành chiến thắng cuối cùng, mọi chuyện lại khác. "Như chúng ta vẫn biết, lịch sử được viết nên bởi những người thắng cuộc", ông Engel kết luận.
