Căn biệt thự cổ là của hồi môn của ông Nguyễn Hữu Hào cho con gái Nguyễn Hữu Thị Lan (sau lấy hiệu là Nam Phương hoàng hậu) đi lấy chồng. Trải qua gần 100 năm, căn biệt thự có lúc bị bỏ hoang nhưng giờ đây là điểm đến của rất nhiều du khách khi đến Đà Lạt.
Căn biệt thự cổ được xây từ năm 1932, ban đầu có tên là Nguyễn Hữu Hào.
Ông Nguyễn Hữu Hào đă tặng cho con gái là bà Nguyễn Hữu Thị Lan (sau lấy hiệu là Nam Phương hoàng hậu) làm của hồi môn đi lấy chồng nên dinh thự được đổi tên thành cung Nam Phương hoàng hậu.
Toàn cảnh phía trước cung Nam Phương hoàng hậu
Công tŕnh được khởi xây từ năm 1932
Dinh thự gồm 3 tầng, có màu vàng chủ đạo được xây dựng theo lối kiến trúc Pháp.
Tầng 1 gồm có pḥng chờ, pḥng tiếp khách, pḥng mời cơm với các nhóm bạn bè ít người của Nam Phương hoàng hậu. Hiện nay, các pḥng ở tầng 1 được Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng lưu giữ và trưng bày các hiện vật, đồ dùng hằng ngày được Nam Phương hoàng hậu cùng gia đ́nh sử dụng khi có thời gian lưu trú vài tháng ngắn ngủi vào năm 1946 trước khi bà sang Pháp năm 1947.
Pḥng đón khách ở tầng 1
Tầng 2 là nơi ở chính của Nam Phương hoàng hậu và gia đ́nh. Ngay phía bên tay trái khi bước lên tầng 2 là pḥng ở cho khách của Nam Phương hoàng hậu.
Đây là căn pḥng nhỏ nhất trong 4 căn pḥng tại căn biệt thự cổ. Dù nhỏ và tối giản nhưng căn pḥng này vẫn toát lên vẻ sang trọng, đậm chất quư tộc. Một số điểm nhấn như máy nghe nhạc, tranh, … vẫn được giữ nguyên.
Lối đi lên tầng 2
Pḥng ngủ cho khách tại dinh thự
Đối diện pḥng khách là pḥng của Thái tử Bảo Long được bày trí với một vài bức tranh về vị thái tử này. Trong pḥng có thêm 2 thanh bảo kiếm cùng chiếc bàn làm việc được sơn son thếp vàng đầy uy nghiêm. Từ ban công pḥng của Thái tử Bảo Long có thể ngắm nh́n toàn cảnh TP Đà Lạt.
Pḥng ngủ của Thái tử Bảo Long
Phía cuối tầng 2 là căn pḥng của Nam Phương hoàng hậu có diện tích khoảng 35 mét vuông, với thiết kế sang trọng và nhiều nội thất bên trong. Pḥng của Nam Phương hoàng hậu hiện tại vẫn c̣n lưu giữ được gần như nguyên vẹn các hiện vật như cây đàn piano, chiếc điện thoại bàn… Đặc biệt, phải kể đến Phượng bào của Nam Phương hoàng hậu được trưng bày trong tủ kính cùng nhiều ảnh chân dung của bà và gia đ́nh.
Pḥng của Nam Phương hoàng hậu
Một số bức thư của Nam Phương hoàng hậu cho vua Bảo Đại từ Pháp
Pḥng c̣n lại ở tầng 2 là pḥng ngủ của ông Nguyễn Hữu Hào và phu nhân. Pḥng được bày trí tối giản hơn nhưng vẫn tỏ ra rất uy nghi với nhiều vật dụng xa xỉ thời bấy giờ.
Pḥng của ông Nguyễn Hữu Hào và phu nhân
Tầng 3 trước đây là nơi để tổ chức yến tiệc nhưng hiện tại đă được thay đổi công năng bằng việc trưng bày tất cả vật dụng đă được gia đ́nh Nam Phương hoàng hậu sử dụng ở thế kỷ trước.
Không gian tầng 3
Một số hiện vật được trưng bày ở tầng 3
Hiện nay, du khách chỉ cần bỏ ra khoảng 20.000 đồng để mua vé vào cổng Bảo tàng Lâm Đồng để tham quan Cung Nam Phương hoàng hậu.