“Tôi âm thầm làm hết khả năng của ḿnh cho những số phận bất hạnh. Những ǵ tôi mang đến với họ nhiều hơn là vật chất”.
Tiến sĩ nghệ thuật, "Cải lương chi bảo", làm thơ, viết nhạc, vẽ tranh..., tất cả đều hội tụ trong Bạch Tuyết - một con người được ông trời ưu ái ban tặng cho quá nhiều tài năng. Nhưng để có được những điều đó như ngày nay, Bạch Tuyết đă phải khổ công học hỏi, t́m kiếm không chỉ ởă trường học mà ở cả trường đời. Và cuối cùng, chị hoan hỉ tiếp nhận tư tưởng thiền đạo để an nhiên một cơi đi về.
Thời vàng son
Châu Đốc là địa danh đầu tiên, nơi con sông Mê-kông hùng vĩ chảy vào đất Việt, đem phù sa vun xới cho ruộng đồng thẳng cánh c̣ bay của vựa lúa Nam bộ. Đó cũng là nơi đă sinh ra một tài năng hiếm hoi của nghệ thuật cải lương: “Cải lương chi bảo” - NSND Bạch Tuyết. Từ thuở thiếu thời, c̣n theo học trường làng Khánh B́nh (nay thuộc xă Khánh An, huyện An Phú, An Giang), cô bé Nguyễn Thị Bạch Tuyết đă là một mầm non văn nghệ đầy triển vọng, rất được thầy, cô và bà con trong vùng yêu thích.
Mỗi lần địa phương tổ chức văn nghệ, người ta lại thấy Bạch Tuyết xuất hiện trên sân khấu với giọng ca ngọt ngào và điệu bộ rất người lớn qua các ca khúc Nắng đẹp miền Nam, Làng tôi, Tiếng c̣i trong sương đêm… Ai cũng nghĩ rồi đây, cô bé Bạch Tuyết sẽ trở thành một ca sĩ lừng danh, làm rạng rỡ cho vùng quê xa xôi này. Trong trái tim Bạch Tuyết, điệu vọng cổ buồn tênh bập bềnh trên sóng nước quê nhà và nghệ thuật cải lương thực sự là tiếng ḷng của cô. Tất cả đă trở thành máu thịt, là hơi thở từ thuở mới chào đời, nằm đu đưa trên vơng, nghe lời mẹ ru tha thiết.
Bạch Tuyết mồ côi rất sớm. 8 tuổi cô đă mất mẹ. Chính nỗi đau căng đầy nhớ thương này, khiến những lời ru của mẹ những ngày thơ ấu đă theo cô suốt cả cuộc đời. Thế rồi, như là định mệnh, trong một lần t́nh cờ gặp được thần tượng của ḿnh là nghệ sĩ Thanh Nga, Bạch Tuyết đă rất sung sướng khi nghe Thanh Nga nhận xét ḿnh rất có năng khiếu hát cải lương, nếu bỏ qua th́ rất uổng. Chính những lời nhận xét này đă khích lệ Bạch Tuyết có đủ ư chí và ước mơ, xây dựng cuộc đời ca hát.
Năm 1960, khi đang theo học bậc trung học tại một trường nội trú, Bạch Tuyết t́m cách làm quen với nhiều nghệ sĩ đă thành danh. Bước ngoặt quan trọng nhất của đời chị là gặp soạn giả Điêu Huyền và may mắn được ông nhận làm con nuôi, cho gia nhập vào gánh hát Kiên Giang. Năm 1961, khi đoàn Kiên Giang diễn vở Lá thắm chỉ hồng, cô đào chính thủ vai cô lái đ̣ có việc riêng đă rời đoàn trước ngày đoàn khai trương hai tuần lễ. Bạch Tuyết được mời thay vai một cách bất ngờ. Vậy mà Bạch Tuyết đă mang lại cho đoàn thành công rực rỡ.
Tài ca hát của cô không những được khán giả tán thưởng nồng nhiệt bằng những tràng pháo tay liên tục mà c̣n được toàn thể nghệ sĩ trong đoàn hết sức ngợi khen. Nhưng với Bạch Tuyết, đó không phải là bất ngờ, bởi cô rất tự tin ở khả năng của ḿnh, với sự khổ công âm thầm luyện tập bất cứ ở đâu, bất cứ thời gian nào rảnh rỗi. Đó là cơ hội đầu tiên để chị được chứng tỏ ḿnh trên sân khấu. Chỉ sau vở Lá thắm chỉ hồng, Bạch Tuyết được tín nhiệm giao cho vai chính những vở tiếp theo: Kiếp chồng chung, Suối mơ rền áo cưới. Chỉ sau 6 tháng, Bạch Tuyết lập tức được danh ca Út Trà Ôn mời về hợp tác nhân dịp ông cùng nghệ sĩ Hoàng Giang lập đoàn Thống Nhất, được tin tưởng giao đảm trách vai chính trong vở Tiếng hát Muồng Tênh. Chính Bạch Tuyết đă góp phần lớn đưa vở tuồng này trở thành một trong những vở kinh điển của nghệ thuật cải lương thời đó. Tên tuổi của chị bắt đầu nổi lên như cồn.
Chỉ hơn một năm bước lên sân khấu, năm 1963, ở đoàn Thống Nhất Út Trà Ôn, cô đă được trao tặng giải Thanh Tâm cho diễn viên triển vọng, với vở Tàn một kiếp hoa của tác giả Trung Nguyên. Hơn một năm sau (1964), cô được mời về đoàn Dạ Lư Hương. Lúc bấy giờ có sự hợp tác của 2 soạn giả bậc thầy Hà Triều, Hoa Phượng, cô lại nhận thêm giải Thanh Tâm cho nghệ sĩ xuất sắc với vai cô Tần, trong vở Tần nương thất. Năm 1966 là thời điểm vàng son hơn cả của Nguyễn Thị Bạch Tuyết khi nghệ sĩ Hùng Cường cũng về đầu quân cho đoàn Dạ Lư Hương và họ đă trở thành một trong những đôi bạn diễn xuất sắc nhất của sân khấu cải lương. Xưa nay, khán giả vẫn nhắc đến hai nghệ sĩ này với cụm "cặp sóng thần".
Năm 1971, cặp nghệ sĩ lừng danh này đứng ra lập đoàn riêng cho ḿnh, dưới bảng hiệu Bạch Tuyết - Hùng Cường. Họ khai trương gánh hát tại rạp Quốc Thanh với cặp tuồng Trăng thề vườn thúy và Má hồng phận bạc của soạn giả Quy Sắc. Tiếp đến là vở Cho trọn cuộc t́nh của Yên Ba, và sau đó là Cung thương sầu nguyệt hạ của Quy Sắc - Đức Phú. Đó đều là những tuồng rất ăn khách. Nhưng vào thời điểm này, chiến tranh ngày càng khốc liệt, hơn nữa Bạch Tuyết - Hùng Cường chỉ là nghệ sĩ, không biết quản lư, nên buộc phải dẹp tiệm.
Có một chi tiết vui mà ít người biết đến là trong thời gian tập tuồng Trăng thề vườn thúy, họa sĩ biếm nổi tiếng Chóe - vốn ca vọng cổ rất mùi, có ư trở thành kép hát cải lương. Do có quan hệ quen biết từ trước nên Bạch Tuyết - Hùng Cường sắp cho họa sĩ Choé một vai. Chóe liên tục đến tập tuồng nhiều buổi, nhưng phần ca th́ được, c̣n phần diễn th́… cứng đơ như trời trồng, thế là bỏ cuộc. Chóe thừa nhận với anh em: "Diễn cải lương khó gấp trăm lần cầm cọ".
Điều đáng quư, đáng nể trọng hơn ở Bạch Tuyết là đang ở trên đỉnh cao nghệ thuật, các năm 1972 - 1979 - 1985, cô quay trở lại sống đời sinh viên, chịu khó học hỏi bằng tất cả say mê và đă hoàn tất chương tŕnh, lấy được tấm bằng cử nhân Ngữ văn. Năm 1988 là năm "bội thu" của Bạch Tuyết, bởi cô vừa được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú, vừa tốt nghiệp khoa đạo diễn của Viện hàn lâm Sân khấu và Điện ảnh Sofia-Bulgaria.
Chưa dừng lại đó, từ năm 1990 - 1995, Bạch Tuyết tiếp tục bảo vệ thành công luận án Thạc sĩ rồi Tiến sĩ (với đề tài Sự thích nghi của nghệ thuật sân khấu dân tộc cổ truyền của các quốc gia Đông Nam Á với điều kiện sinh hoạt hiện đại của khán giả thế kỷ 21) tại Viện Hàn lâm Kịch nghệ Hoàng gia Anh quốc, Viện Hàn Lâm Sân khấu Phim ảnh Bulgaria, trở thành nghệ sĩ cải lương đầu tiên và duy nhất của Việt Nam có học vị Tiến sĩ (tính đến thời điểm này). Năm 2012, cô xứng đáng được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân. Như thế, Bạch Tuyết đă thành đạt mỹ măn trong suốt cuộc đời ca hát của ḿnh.
T́m thấy hạnh phúc trong sự “tâm đầu ư hợp”
Không chỉ là người có nhiều thuận lợi trong nghề nghiệp, mà ngay cả t́nh yêu và cuộc sống gia đ́nh, Bạch Tuyết cũng gặp nhiều may mắn. Cho dù đă trải qua hai cuộc hôn nhân "đứt gánh giữa đường" và nay th́ lặng lẽ một ḿnh, nhưng Bạch Tuyết vẫn luôn mỉm cười với hạnh phúc.
Cô kể: "Năm 1967, đoàn cải lương Dạ Lư Hương của tôi biểu diễn phục vụ đội tuyển bóng đá miền Nam trước khi lên đường tranh giải Merdeca Đông Nam Á tại Malaysia. Tôi được cử lên gắn huy hiệu và tặng hoa cho đội trưởng Phạm Huỳnh Tam Lang, danh thủ bóng đá thời đó và là huấn luyện viên đội cảng Sài G̣n sau này. Từ đó, chúng tôi quen nhau. Sau khi đội tuyển đoạt chức vô địch trở về, Tam Lang thường đến đoàn hát thăm hỏi tôi rồi hẹn ḥ đi chơi. Sau đó, chúng tôi cưới nhau và chung sống rất hạnh phúc. Nhưng v́ mỗi người mỗi công việc khác nhau, đi công tác liên miên nên thời gian gần gũi rất ít. Điều quan trọng hơn cả là chúng tôi rất mong có được một đứa con, nhưng chờ hoài vẫn không thấy. Thế là đành phải chia tay. Tuy nhiên chúng tôi quư nhau như bạn thân và giữ măi t́nh cảm đó cho đến bây giờ.
NSND Bạch Tuyết giữa đời thường
Tôi nghĩ, cuộc chia tay nào mà không đọng lại nỗi buồn, cho dù đó là sự đồng thuận trong vui vẻ của cả hai. Thế nhưng nó cũng có mặt thuận lợi là nhờ đó mà mỗi chúng tôi có thời gian để phát triển nghề nghiệp của ḿnh. Một thời gian sau, tôi may mắn gặp người chồng thứ hai. Đó là anh Ba Đức - một tiến sĩ kinh tế nhân dịp anh từ Pháp về Việt Nam thăm quê nhà. Anh quyết định ở lại Việt Nam để chung sống với tôi. Hai chúng tôi thành vợ, thành chồng và rất tâm đầu ư hợp. Chính nhờ anh Ba Đức mà tôi có nhiều cơ hội nâng cao kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp của ḿnh. Đặc biệt, Tam Lang và Ba Đức có điểm rất giống nhau là hiền lành, ít nói, dù mỗi người đều rất thành công ở một lĩnh vực khác nhau.
Đ.K.Tường
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Thời vàng son của "Cải lương Chi Bảo" Bạch Tuyết
