- Ngày 22/6, Syria bắn hạ một máy bay do thám F-4 của Thổ Nhĩ Kỳ. Sự kiện này được công khai như một sự cố không mong muốn của cả hai bên. Nhưng sự thật phía sau là những toan tính bài bản của Thổ Nhĩ Kỳ cùng phương Tây, song vấp phải một điệp vụ hoàn hảo của Nga và Syria.
Bí mật người Thổ muốn lấy
Một ngày trước khi chiếc F-4 của Thổ Nhĩ Kỳ bị bắn hạ, một viên phi công mang quân hàm đại tá của Syria đã lái một chiếc MiG-21 đào tẩu sang Jordan. Đây là lần đầu tiên một sỹ quan quân đội cấp cao trong Không quân Syria lái máy bay chiến đấu bỏ chạy.
Xét trong bối cảnh chung thì sự kiện này không quá bất ngờ khi từng có cả những sỹ quan mang quân hàm tướng của Syria đào tẩu.
Tuy nhiên, việc lái cả một chiếc MiG-21, một trong những loại chiến đấu cơ có ý nghĩa chiến lược của Syria chạy ra nước ngoài lại là câu chuyện khác (dù MiG-21 chủ yếu sử dụng trong huấn luyện). Vụ đào thoát này và vụ chiếc F-4 bị bắn hạ trên thực tế có liên quan tới nhau.
Lúc 11h00 sáng, Đại tá không quân Syria Hassan Hammadeh, 44 tuổi, đã cho chiếc MiG-21 hạ cánh xuống căn cứ quân sự King Hussein của Jordan. Trước vụ đào tẩu này, Hammadeh đã kịp đưa gia đình sang Thổ Nhĩ Kỳ. Jordan ngay lập tức cho phép viên phi công này tị nạn vì "lý do nhân đạo", còn Syria tố cáo Hammadeh là kẻ phản bội và đòi trả lại chiếc MiG-21 mà họ đã mua của Nga.
Máy bay F-4 của Thổ Nhĩ Kỳ
Các chuyên gia quân sự nhận định dù Syria chỉ dùng những chiếc MiG-21 cũ do Nga chế tạo cho mục đích huấn luyện, song loại máy bay này có ưu thế chiến lược rõ ràng. MiG-21 được trang bị hệ thống nhận và phát tín hiệu, cùng các cơ chế giải mã và nhận dạng tiên tiến.
Hệ thống này có thể giúp MiG-21 dễ dàng đánh lừa hệ thống phòng không của đối phương để tiếp cận mục tiêu. Chính vì vậy, Thổ Nhĩ Kỳ và phương Tây muốn “cướp” một bộ như vậy để giải mã và sử dụng chính hệ thống này đánh lừa phòng không Syria.
Việc sở hữu và nắm chắc được tính năng kỹ chiến thuật của bộ mã nhận dạng trên MiG-21 sẽ giúp Thổ Nhĩ Kỳ (và cả NATO) đánh giá năng lực phòng không của Syria cũng như đánh lừa hệ thống phòng không của Syria trong trường hợp can thiệp quân sự.
Nhiều khả năng, Thổ Nhĩ Kỳ đã giải mã được bộ mã nhận dạng trên chiếc MiG-21 đào tẩu sang Jordan. Bằng chứng là khi xâm nhập không phận Syria, chiếc F-4 của Thổ Nhĩ Kỳ đã được nhận dạng đồng nhất với các máy bay của Syria.
Có lẽ viên phi công Thổ Nhĩ Kỳ đã rất ung dung vì tưởng chừng đã đánh lừa được phòng không Syria. Nhưng vấn đề đặt ra là tại sao phòng không Syria vẫn phân biệt được đó là chiến đấu cơ của Thổ Nhĩ Kỳ và ngay lập tức bắn tan xác.
Điệp vụ hoàn hảo
Có lẽ người Thổ cũng không thể ngờ được rằng những toan tính kỹ lưỡng của mình cùng các đồng minh phương Tây đã bị bại lộ khi vừa mới bắt đầu. Tình báo Nga đã nắm được âm mưu “cướp” MiG-21 của Thổ Nhĩ Kỳ với ý định giải mã bộ mã nhận dạng và đánh lừa phòng không Syria. Phía Nga đã thông báo cho Syria âm mưu này để vạch ra một kế hoạch đáp trả khôn khéo.
Cùng thời điểm này, các cuộc gặp gỡ của Đại tá không quân Hassan Hammadeh với các nhân vật Jordan đã bị tình báo Syria để mắt tới. Kế hoạch đào tẩu của Hammadeh cùng với “cống vật” MiG-21 bị bại lộ.
Syria đã tương kế tựu kế, sắp xếp một chuyến bay huấn luyện MiG-21 cho Hammadeh vào ngày 21/6. Nhiều khả năng, các chuyên gia Syria (và Nga) đã “phù phép” đối với bộ mã nhận dạng trên chiếc MiG-21 này. Chắc chắn, họ không muốn tiết lộ bí mật mang tầm chiến lược như vậy.
Chiếc MiG-21 của Syria tại căn cứ King Hussein của Jordan ngày 21/6
Ngay sau vụ đào tẩu này, tình báo Nga tiếp tục thông báo cho phía Syria về khả năng một chiến đấu cơ Thổ Nhĩ Kỳ với bộ mã nhận dạng của MiG-21 sẽ xâm nhập Syria và có thể ném bom xuống lãnh thổ nước này.
Đúng như dự đoán, chỉ một ngày sau chiếc F-4 của Thổ Nhĩ Kỳ với nhận dạng giống với các máy bay của Syria đã xuất kích. Tuy nhiên, ngay khi xâm nhập không phận Syria “trong vài giây” (Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ xác nhận thông tin này), chiếc F-4 đã bị bắn hạ ngay lập tức.
Thông điệp cứng rắn
Sau sự kiện này, các cuộc khẩu chiến, lúc nảy lửa lúc hòa dịu, đã nổ ra giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Thổ Nhĩ Kỳ coi đây là “hành động thù địch” và tuyên bố sẵn sàng đáp trả trong khuôn khổ luật pháp quốc tế. Ankara thậm chí còn kêu gọi NATO họp khẩn khiến không ít người nghĩ đến một kịch bản can thiệp quân sự ngay lập tức vào Syria.
Việc Thổ Nhĩ Kỳ cử một máy bay quân sự (không còn mới) xâm nhập không phận Syria được đánh giá là hành động khiêu khích. Có thể, Thổ Nhĩ Kỳ nhân đây muốn làm 2 việc: Một là thử năng lực phòng không của Syria; Hai là tạo cớ để cùng NATO phát động một cuộc tấn công ồ ạt chống Syria như đã làm với Libya. Tuy nhiên, thực tế không đơn giản như toan tính của Thổ Nhĩ Kỳ và Syria cũng không phải miếng mồi ngon như NATO nghĩ.
Người Thổ đã không thể đánh lừa được hệ thống phòng không Syria
Chiếc F-4 của Thổ Nhĩ Kỳ bị bắn hạ đã làm sáng tỏ nhiều điều. Trước hết, đó là sự ủng hộ của Nga đối với Syria. Có lẽ người Nga không muốn mất chỗ đứng (có thể coi là cuối cùng với quân cảng Tartus) tại khu vực chiến lược Trung Đông.
Người Nga sẽ không khoanh tay đứng nhìn Thổ Nhĩ Kỳ hay bất cứ quốc gia phương Tây nào hành động mà phớt lờ họ. Chính vì vậy, nếu một cuộc chiến nổ ra, Syria sẽ không đơn độc như trong trường hợp Libya.
Sự kiện này cũng cho thấy sức mạnh quân sự của Syria hiện vẫn là một bài toán khó giải. Ngay giữa lúc kế hoạch hòa bình của đặc phái viên quốc tế Kofi Annan đứng trước nguy cơ thất bại, các cuộc thảo luận về khả năng can thiệp quân sự vào Syria không ngừng gia tăng.
Bắn rơi máy bay Thổ Nhĩ Kỳ chính là thông điệp cứng rắn mà Syria muốn chứng tỏ với phương Tây rằng mọi hành động can thiệp quân sự từ bên ngoài sẽ bị đáp trả. Trong khi đó, sự kiện này cũng khiến các phe nhóm đối lập trong nước hiểu rằng chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad vẫn còn rất vững mạnh.
hệ thống phòng không OSA 9K33 của Syria
Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, chiếc F-4 bị bắn rơi giống như một nhát kiếm đâm vào tham vọng bá chủ khu vực của họ. Dù đã thể hiện vai trò đi đầu trong khu vực, song năng lực và khả năng triển khai của Thổ Nhĩ Kỳ thực tế vẫn còn hạn chế.
Điều này cũng khiến Mỹ không khỏi thất vọng vì mưu đồ “mượn tay” Thổ Nhĩ Kỳ giải quyết ván bài Syria khó có khả năng thành công. Trạng mạng Telos của Pháp mới đây dẫn lời một quan chức Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ thừa nhận Washington đã không che giấu thái độ thất vọng trước sự bất lực của Ankara.
Đông Triều
theo PN
Bắn hạ F-4: Điệp vụ hoàn hảo của Nga và Syria
