Mỹ và Anh đang đóng vai trò "đầu tàu" thúc đẩy, cải thiện mối quan hệ với những quốc gia có tiềm lực dầu khí mạnh nhằm cô lập Nga, nhưng chính họ cũng gặp đầy rủi ro.
Kể từ khi ông Putin tiến hành "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine, một loạt các biện pháp trừng phạt được cho là sẽ gây ra "hậu quả lớn" đối với Moscow đã được đưa ra. Một trong số các biện pháp được Mỹ và phương Tây tin là "đòn chí mạng" nhằm vào kinh tế Nga là cấm vận dầu khí.
Song song với cấm vận Nga, Mỹ và Anh đang đóng vai trò "đầu tàu" thúc đẩy, cải thiện mối quan hệ với những quốc gia có tiềm lực dầu khí mạnh nhằm cô lập Nga, trong đó không thể không nhắc tới Venezuela.
SỨC MẠNH NGÀNH DẦU KHÍ VENEZUELA
Trong thập niên 1990, Venezuela là một cường quốc dầu khí, sản lượng đạt hơn 3 triệu thùng dầu thô mỗi ngày. Tuy nhiên, sản lượng dầu bị sụt giảm một cách nghiêm trọng giai đoạn sau đó do nhà nước ban hành chính sách quốc hữu hóa các công ty khai thác dầu khí, từ đó khiến cho các công ty tư và công ty có vốn nước ngoài khó có cửa đầu tư.
Các lệnh trừng phạt của Mỹ năm 2019 đã gây thiệt hại nặng nề cho ngành dầu khí nói chung và công ty dầu khí quốc gia Venezuela nói riêng. Sản lượng trong năm 2019 chỉ đạt 300.000 thùng/ngày, và trong năm 2020 thì đã tăng lên gấp hơn 2,5 lần, đạt khoảng 760.000 thùng/ngày.
Hiện tại, các nhà ngoại giao của chính phủ Venezuela đang cố gắng tìm kiếm và mời gọi các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm cả ngành dầu khí. Chính phủ Venezuela đang đặt mục tiêu tái cơ cấu ngành ở mức tương đương 60 tỷ USD trái phiếu vay từ chính các công ty tài chính Phố Wall, bao gồm công ty Fidelity, T.Rowe Price và BlackRock.
Venezuela cũng đang thực hiện chính sách nhượng bộ đối với cơ sở hạ tầng và chính sách cá nhân hóa tài sản để tái cơ cấu các khoản nợ từ năm 2017.
Trong tháng đầu năm, hơn 20 giám đốc điều hành lĩnh vực tài chính đến từ Mỹ, châu Âu và Venezuela đã gặp gỡ trong một hội nghị truyền hình với ông Patricio Rivere, cựu bộ trưởng kinh tế của Ecuador, cố vấn riêng của tổng thống Venezuela Nicolás Maduro. Ông Patricio mong muốn sẽ vực dậy sản lượng dầu khí tại Venezuela, phục hồi nên kinh tế siêu lạm phát và biến Venezuela trở lại là một mảnh đất quyến rũ với các nhà đầu tư.
Công ty dầu khí quốc doanh của Venezuela đã giảm sản lượng xuống 300.000 thùng mỗi ngày vào năm 2019 và tăng lên 760.000 thùng mỗi ngày vào năm 2020. Ảnh: Bloomberg News.
Tập đoàn dầu khí Chevron, có chi nhánh tại Venezuela, cũng cho biết phía tập đoàn đang chuẩn bị điều hành các hoạt động khai thác và xuất khẩu dầu khí tại đất nước này nếu chính quyền Washington nới lỏng các lệnh trừng phạt (Chevron Corporation là một tập đoàn năng lượng đa quốc gia có trụ sở tại San Ramon, California và hoạt động tại hơn 180 quốc gia).
Tập đoàn dầu mỏ lớn của Mỹ đã bắt đầu thành lập một nhóm thương mại dầu khí từ Venezuela. Nếu được phía Mỹ cho phép, Chevron sẽ mở rộng thị phần của mình. Chevron cũng đã đề nghị chính phủ Mỹ cấp cho công ty này một giấy phép để công ty có thể hoạt động rộng hơn, theo chủ tịch tập đoàn Chevron tại Venezuela, đây là bước đầu tiên để tập đoàn và đất nước phục hồi sản lượng và tăng khả năng xuất khẩu dầu thô do tập đoàn đã ủy quyền cho PDVSA quyết định toàn bộ kể từ năm 2020.
Song, các quan chức Mỹ đã tuyên bố rõ ràng rằng việc được chấp thuận hay không còn phụ thuộc vào việc tổng thống Venezuela, ông Nicolas Maduro, có đồng ý thực hiện các hoạt động chính trị do phía Mỹ đề xuất hay không.
Nhưng có vẻ triển vọng này là không thật rõ ràng. Sau khi Mỹ "chìa cành ô liu", thái độ mà nước này nhận được là một loạt điều kiện như: Mỹ phải công nhận Chính quyền Tổng thống Maduro là hợp pháp (về mặt chính trị); dỡ bỏ những lệnh cấm vận nhắm đến lĩnh vực dầu mỏ (về mặt kinh tế). Và kể cả như vậy, thì Venezuela vẫn sẽ là "đồng minh trung thành của chính phủ Nga" - theo lời Ngoại trưởng Venezuela, ông Plascenia.
Song song với Mỹ, mới đây Thủ tướng Anh cũng có chuyến thăm Saudi Arabia và UAE, với mục tiêu tương tự, nhưng chỉ nhận được sự "hững hờ" từ các quốc gia này. Rõ ràng, chiến thuật "lôi kéo" những cường quốc dầu khí thế giới chống lại Nga gần như là một nhiệm vụ "bất khả thi".
Trong khi đó thì châu Âu không thể "thoát Nga" trong một sớm một chiều.
"CON DAO HAI LƯỠI"
Dưới đây là các biểu đồ thể hiện sự phụ thuộc của châu Âu vào nguồn năng lượng khí đốt của Nga, và thực tế đã có sự chia rẽ trong chính sách năng lượng của các quốc gia này - nổi bật trong đó chính là Đức.
Nga đang đáp ứng khoảng 40% nhu cầu khí đốt cho châu Âu, và nhiều nước trong liên minh phụ thuộc vào con số này, trong đó có Đức.
Nhà kinh tế học người Đức Veronika Grimm, trong trao đổi với tờ Bild, đã khẳng định rằng việc ngừng nhập khẩu khí đốt của Nga "dù không phải là một thảm họa, nhưng sẽ là một thách thức lớn". Bà nói thêm rằng: "Kho dự trữ của Đức hiện đang ở khoảng 30%, vậy là đủ cho những tháng tới. Nhưng vào mùa đông tiếp theo, câu chuyện sẽ khác chúng ta nên và cần phải tính toán ngay lập tức".
Thủ tướng Đức, ông Olaf Scholz, hôm 7/3 thậm chí đã tuyên bố việc nhập khẩu năng lượng hóa thạch từ Nga là "thiết yếu" đối với "cuộc sống hàng ngày của người dân" ở châu Âu, nguồn cung của lục địa này không thể được đảm bảo trong giai đoạn này.
Do các biện pháp trừng phạt đối với năng lượng của Nga để trả đũa cuộc chiến tại Ukraine được Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu đặt lên bàn cân, việc cung cấp năng lượng cho châu Âu để sản xuất nhiệt, di động, điện và công nghiệp không thể được đảm bảo vào lúc này.
Lo ngại này không phải là không có căn cứ vì lệnh cấm vận của phương Tây đối với dầu Nga rõ ràng đã khiến giá dầu tăng vọt, kéo theo các hệ lụy đến nền kinh tế toàn cầu. Cùng ngày hôm 7/3, phó thủ tướng Nga Alexander Novak thậm chí đe dọa cắt nguồn khí đốt đang cung cấp cho Đức để trả đũa việc Berlin ngưng dự án Nord Stream 2, đồng thời cảnh báo giá dầu có thể tăng lên đến 300 đô la một thùng.
Được biết, Nord Stream 2 là dự án đường ống dẫn khí đốt trị giá 11 tỉ USD do Gazprom, công ty khí đốt nhà nước Nga xây dựng và sở hữu với mục tiêu đưa khí đốt từ đất nước bạch dương này sang Đức qua biển Baltic thay vì qua trung gian là Ukraine.
Chưa dừng lại ở đó, sự phụ thuộc năng lượng của châu Âu vào Nga không chỉ đơn thuần là khí đốt. Với con số cụ thể, khí đốt của Nga đại diện cho khoảng 40% lượng khí đốt nhập khẩu của châu Âu, dầu mỏ chiếm 27% và than đá của Nga chiếm khoảng 47%.
'HÒN ĐÁ TẢNG' TRUNG QUỐC
Về phần mình, các biện pháp trừng phạt của châu Âu cũng sẽ thúc đẩy Nga chuyển dịch đầu ra khí đốt tự nhiên, dầu và cả than đá sang khu vực châu Á, sang Nhật Bản, Hàn Quốc và đặc biệt là Trung Quốc.
Đường ống dẫn khí đốt Power of Siberia vận chuyển khí đốt của Nga đến vùng đông bắc Trung Quốc là minh chứng cho chính sách xoay trục về châu Á của tổng thống Putin và cái bắt tay giữa 2 nền kinh tế lớn của thế giới.
Đối với Gazprom, đường ống này là một lối thoát có giá trị cho khí đốt được khai thác từ lòng đất phía Đông Siberia, một khu vực xa các khu vực tiêu thụ. Michael Moynihan, nhà phân tích tại Wood Mackenzie, giải thích: "Ngày nay, việc đưa khí đốt đến châu Âu là không khả thi về mặt kinh tế. Miền Bắc Trung Quốc là thị trường rõ ràng nhất ".
Đường ống này được xây dựng và đi vào hoạt động từ 2019, trải dài khoảng 3.000 km, từ đông Siberia đến các tỉnh đông bắc Trung Quốc với khả năng xuất khẩu tới 38 tỷ mét khối khí đốt của Nga mỗi năm sang Trung Quốc khi nó đạt công suất tối đa vào năm 2025. Hợp đồng được ký giữa lãnh đạo 2 nước trong 30 năm lên tới 400 tỷ đô la. Đây là hợp đồng lớn nhất của Gazprom, công ty nắm độc quyền xuất khẩu khí đốt bằng đường ống Nga.
Gazprom hiện đang đàm phán với Trung Quốc về một tuyến số 2 có thể được ký kết trong năm nay, cho phép hãng vận chuyển nhiên liệu từ các mỏ khí đốt của các công ty cung cấp cho châu Âu sang Trung Quốc.
Nếu Nga là nước xuất khẩu năng lượng lớn nhất thì như một cặp đôi bù trừ - Trung Quốc là nước nhập khẩu lớn nhất. Đối với đất nước tỉ dân, cơ sở hạ tầng quan trọng sẽ đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về khí đốt, một nguồn năng lượng được Bắc Kinh thúc đẩy để sưởi ấm và phục vụ sản xuất công nghiệp thay thế than, vốn đang gây nhiều ô nhiễm.
Nhu cầu của Trung Quốc đã tăng gấp ba lần trong vòng chưa đầy mười năm, nhưng khí đốt vẫn chỉ chiếm 8% mức tiêu thụ năng lượng của cả nước, so với mức trung bình 23% trên toàn thế giới. Tiềm năng rõ ràng là rất lớn. Trung Quốc nhập khẩu hơn 40% khí đốt để phục vụ nhu cầu trong nước và tỷ trọng này tiếp tục tăng trong tương lai.
Trong chín tháng đầu năm 2021, Trung Quốc và Nga đã cam kết tăng cường hợp tác năng lượng song phương đạt mức cao mới, đặc biệt trong các lĩnh vực như dầu khí, hạt nhân, hóa dầu và năng lượng tái tạo.
Theo số liệu của Cơ quan Quản lý Năng lượng Quốc gia Trung Quốc, thương mại song phương giữa Trung Quốc và Nga trong lĩnh vực năng lượng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9/ 2021 đạt 34,9 tỷ USD, chiếm 34,3% tổng kim ngạch thương mại song phương giữa hai bên. Thương mại điện và than giữa Trung Quốc và Nga cũng tăng lên, thương mại song phương về khí đốt tự nhiên và than đã tăng hơn 60% so với cùng kỳ năm 2020.
Cũng theo cơ quan này, tổng thương mại điện giữa hai bên trong năm 2021 đạt khoảng 4 tỷ kWh, tăng khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2020.
Liu Changxin, Phó tổng giám đốc bộ phận phát triển kinh doanh và hợp tác quốc tế của Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc, cho biết Trung Quốc và Nga có chung triển vọng hợp tác hạt nhân. Hợp tác chính giữa hai nước bao gồm tổ máy 7 và 8 của nhà máy điện hạt nhân Tianwan ở Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc và tổ máy 3 và 4 của nhà máy điện hạt nhân Xudapu ở Hồ Lô Đảo, tỉnh Liêu Ninh (Đông Bắc Trung Quốc), đây là dự án nhà máy hạt nhân hợp tác Trung-Nga lớn nhất từ trước đến nay.
Theo hãng tin Bloomberg, dẫn các nguồn thạo tin, Bắc Kinh đang đàm phán với các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc, bao gồm Công ty Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC), Hóa dầu Trung Quốc, Tập đoàn Nhôm Trung Quốc Minmetals, để liên kết với các công ty trong lĩnh vực năng lượng và nguyên liệu Nga, nổi bật là tập đoàn khí đốt khổng lồ Gazprom và nhà sản xuất nhôm Rusal.
Cũng theo Bloomberg, một số cuộc thảo luận giữa các công ty năng lượng của Trung Quốc và Nga thậm chí đã bắt đầu. Thêm vào đó xin nhắc lại rằng, Chủ tịch Tập Cận Bình và Vladimir Putin đã ký một loạt thỏa thuận vào tháng trước, trước thềm Thế vận hội Mùa đông, nhằm thúc đẩy nguồn cung cấp khí đốt và dầu mỏ cũng như lúa mì của Nga. Gazprom và Rosneft là một trong những tập đoàn năng lượng khổng lồ của Nga đã ký kết các thỏa thuận hợp tác lớn khi hai nhà lãnh đạo gặp nhau tại Bắc Kinh. Trung Quốc hứa sẽ duy trì quan hệ thương mại bình thường với Nga bất chấp sự di cư ồ ạt của các công ty châu Âu và Mỹ.
VietBF @ Sưu tầm
