Cựu Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Cuisia mới đây lên án Trung Quốc "tráo trở và lừa lọc" khi phá vỡ thỏa thuận song phương vào năm 2012 và chiếm quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough.
GMA News Online (Philippines) đưa tin, Đại sứ Cuisia ngày 16/5 tiết lộ rằng trong vụ căng thẳng năm 2012, Mỹ khi đó xác nhận với ông rằng Trung Quốc đã chấp nhận cùng Philippines đồng thời rút các tàu khỏi khu vực xung quanh bãi cạn Scarborough - mà Bắc Kinh gọi là Hoàng Nham, và Mỹ mong muốn đồng minh của mình tuân thủ thỏa thuận này.
"Chúng ta đã có một thỏa thuận với Trung Quốc do Mỹ đứng ra dàn xếp, đặc biệt có sự tham gia của Trợ lý Ngoại trưởng [Kurt] Campbell, rằng chúng tôi (Philippines và Trung Quốc) sẽ đồng thời rút tàu khỏi bãi cạn Scarborough," ông Cuisia nói với GMA News.
"Chính Trung Quốc phá vỡ giao kèo, Ngoại trưởng [Albert] del Rosario tuyên bố Trung Quốc phải chịu trách nhiệm cho chuyện này, bởi vì chúng ta đã hành động một cách thiện chí."
"Phía Mỹ xác nhận với tôi rằng Trung Quốc đồng ý rút tàu đồng thời vào thời gian xác định. Tuy nhiên, các tàu [Philippines] đã rút còn họ thì không," ông Cuisia nêu.
"Chúng tôi đã kỳ vọng Trung Quốc sẽ hành động thiện chí trong việc đồng loạt rút tàu thuyền - theo dự kiến vào ngày 15/6 [năm 2012]".
Trong khi đó, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cho hay ông từng được chính Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiết lộ rằng cựu Thẩm phán Tòa án tối cao Antonio Carpio và cựu Ngoại trưởng Albert del Rosario đã "tặng" Scarborough cho phía Trung Quốc.
"Ông Tập Cận Bình thực sự đã nói rằng, 'Ồ, chúng tôi hiểu. Hai người đó, Albert và Carpio, đã tặng đảo của các vị cho chúng tôi như một món quà'," Hãng thông tấn xã quốc gia Philippines (PNA) trích lời ông Duterte ngày 5/5.
Cựu Đại sứ Cuisia lý giải thỏa thuận với Bắc Kinh vào năm 2012 được thúc đẩy nhằm bảo vệ tính mạng của các binh sĩ Philippines, vốn có lực lượng mỏng hơn Trung Quốc trong cuộc đối đầu năm 2012.
"Chúng tôi muốn xoa dịu căng thẳng và tránh đối đầu giữa lực lượng của Trung Quốc với Philippines," ông nói. "Chúng ta không có cơ hội nào nếu hai nước đụng độ."
Trong các báo cáo phát song trên truyền hình, ông Duterte chỉ trích Mỹ "chỉ nói suông" và thất bại trong việc hỗ trợ các lực lượng an ninh Philippines bảo vệ lợi ích trên biển Đông. Dù vậy, Jose Cuisia tin rằng Mỹ muốn hỗ trợ Manila, song Washington đồng thời muốn tránh đối đầu nặng nề hoặc đụng độ vũ lực với người Trung Quốc.
"Nếu chúng ta bị tấn công, tôi chắc rằng Mỹ sẽ đứng ra bảo vệ," ông nói.
Vào đầu tháng 5/2021, Cố vấn an ninh quốc gia Philippines Hermogenes Esperon lên án lực lượng Hải cảnh Trung Quốc "cản trở, ngăn chặn và thách thức nguy hiểm" đối với các tàu Cảnh sát biển Philippines ở gần Scarborough hồi cuối năm ngoái.
VietBF @ Sưu tầm