Cô gái bị giết hại vào năm 2006 ở bang Texas, Mỹ được được cư dân mạng đặt tên là Lavender Doe. Kẻ giếy cô sau đó bị kết án 50 năm tù. Tuy nhiên, danh tính thật của cô chỉ được xác định khi các nhà phả hệ vào cuộc…

Đối tượng Joseph Wayne Burnett
Dự án ADN Doe
Ngày 29-10-2006, trong khu rừng tại thành phố Kilgore, bang Texas, Mỹ, người dân phát hiện thi thể cô gái có dấu hiệu bị sát hại rồi đốt xác phi tang. Đặc điểm nhận dạng của nạn nhân sau đó được xác định: khoảng từ 17 đến 25 tuổi, tóc vàng, mặc áo màu tím hoa oải hương (Lavender) và quần jean, trong túi quần áo có 40 USD và logo One Tuff Babe.
Việc so sánh mẫu ADN của nạn nhân với các mẫu ADN trên cơ sở dữ liệu về người mất tích khi đó không mang lại kết quả. Cảnh sát không thể t́m được thân nhân của cô gái. Ở Mỹ, những nữ nạn nhân không rơ danh tính thường được đặt tên là Jane Doe. Nhưng do màu sắc đặc biệt của chiếc áo nạn nhân mặc, cô gái này đă được đặt tên là Lavender Doe.
Kết quả giám định ADN vào năm 2007 đă cho thấy rằng, tinh dịch thu được trên thi thể nạn nhân là của Joseph Wayne Burnett (36 tuổi), kẻ khi đó đang ngồi tù v́ phạm tội t́nh dục. Burnett phủ nhận việc giết Lavender. Sau khi ra tù, hắn ra tay giết người phụ nữ sống chung vào năm 2018 và lúc đó mới thú nhận đă giết cả Lavender.
Theo lời khai của Burnett, Lavender đă mời hắn mua tạp chí du lịch tại băi đỗ xe, sau đó lên ô tô của hắn và đồng ư quan hệ t́nh dục. Burnett đă trả cho cô 40 USD. Do Lavender mưu toan lấy trộm tài sản, hắn đă giết cô, chở xác vào rừng rồi phóng hỏa đốt khi nhận thấy có người đi đến gần. Burnett bị kết án 50 năm tù vào tháng 12-2020.
Để xác định được danh tính nạn nhân, bà Margaret Press, nhà nghiên cứu gia phả, tiểu thuyết gia trinh thám cùng chuyên gia phả hệ pháp y Collin Fitzpatrick lập dự án ADN Doe và thu hút được sự tham gia của thám tử tư Kevin Lord, các thám tử nghiệp dư trên Reddit - trang web giải trí, tin tức xă hội và nhiều t́nh nguyện viên khác. Họ muốn làm sáng tỏ những vụ án cũ có nạn nhân chưa nhận dạng được bằng cách sử dụng xét nghiệm ADN phả hệ.

Nạn nhân Dana Lynn Dodd
Nạn nhân là người gốc Cộng ḥa Czech
Các thành viên của dự án thuyết phục được các cơ quan bảo vệ pháp luật cho xét nghiệm các mẫu ADN của những thi thể không nhận dạng được bằng công nghệ mô phỏng các xét nghiệm phổ biến của 2 Công ty 23andMe và AncestryDNA. Vào tháng 8-2018, dự án DNA Doe quyên góp được một số tiền để xét nghiệm lại ADN của Lavender với mục đích thu được 600.000 điểm đánh dấu trong bộ gene của cô gái.
Khi xác định được Lavender là người gốc Cộng ḥa Czech, các thành viên dự án đăng tải ADN của Lavender lên cơ sở dữ liệu phả hệ có tên GEDmatch và nhận được hơn 1.000 trường hợp trùng nhau. Khi xây dựng phả hệ của những người thân nhất của nạn nhân, họ t́m thấy hồ sơ về lễ rửa tội cho trẻ sơ sinh bằng tiếng Czech và liên lạc được với người phụ nữ 50 tuổi ở bang Texas. Kết quả phân tích ADN cho thấy, Lavender là con người chị họ của bà này.
Theo các t́nh nguyện viên, mẹ của Lavender tên là Robin, đă qua đời vào tháng 9-2006 ở độ tuổi 50. Người chồng thứ 3 của bà là Johnny Dodd. Thám tử K.Lord đă xác định được con gái của ông này - Dana Lynn Dodd chính là Lavender. Khi bị sát hại, Dana tṛn 21 tuổi. Theo Amanda - người chị cùng cha khác mẹ của Dana, mẹ của Dana đă bỏ nhà đi khi cô c̣n rất nhỏ. Dana sống với mẹ kế ở Arizona đến năm 14 tuổi, sau đó đến sống với người anh cùng cha khác mẹ. Sau khi bỏ học, Dana rời khỏi gia đ́nh và tham gia vào nhóm bán tạp chí du lịch. Người thân cũng đă t́m kiếm Dana nhiều năm, nhưng không thấy. Năm 2019, tại nghĩa trang nhỏ ở thành phố Longview của Mỹ, cái tên Jane Doe trên tấm bia mộ đă được thay thế bằng tên thật thuộc về Dana Lynn Dodd.
VietBF@ sưu tập