Chiều ngày 22/02/2013, tôi nhận được tin Đại tá Dương Tự Trọng - Nguyên Phó Giám đốc Công an Hải Pḥng, nguyên Cục phó Cục Cảnh sát quản lư hành chính và trật tự trị an bị khởi tố, bắt tạm giam mà trong ḷng thấy buồn vô hạn.
Với tôi, Dương Tự Trọng là một cảnh sát h́nh sự tài năng và đă nhiều năm chúng tôi hợp tác viết bài với nhau.

Đại tá Dương Tự Trọng
Khi nhắc đến tên Dương Tự Trọng, tôi nhớ đến một người, đó là Thiếu tướng Dương Khắc Thụ, nguyên Giám đốc Công an TP Hải Pḥng vào những năm đầu thập kỉ 80 của thế kỉ trước.
Ông có gương mặt đôn hậu, bản tính khá hiền lành. Ông là người có tài hùng biện. Tôi nhớ năm 1984, ông được Thành ủy Hải Pḥng giao đi đôn đốc dân nộp thuế nông nghiệp và thóc nghĩa vụ ở huyện Vĩnh Bảo. Lúc ấy, tôi là phóng viên báo Công an nhân dân được đi theo ông. Tôi rất khâm phục khi thấy ông có thể ngồi xếp bằng tṛn ở giữa sân nói chuyện với bà con nông dân. Ông đến những gia đ́nh mà theo như cán bộ xă nói là họ chây ́ không chịu nộp thóc nghĩa vụ để thuyết phục.
Rồi từ những cuộc gặp gỡ ấy, ông đă rút ra kết luận rằng người dân không chịu nộp thuế, không chịu thực hiện các nghĩa vụ về thóc, thực phẩm là do cán bộ quan liêu, không làm tốt công tác vận động quần chúng, mà đặc biệt là không giải thích cho bà con hiểu rơ rằng tại sao năm nay phải thu cao hơn năm trước. Người nông dân vốn lao động vất vả, nhặt nhạnh từng hạt lúa, củ khoai để sống. Muốn để người ta nộp sản lượng th́ phải nói cho rơ ràng.
Cũng vào những năm ấy, Hải Pḥng nổi lên là một thành phố giàu có bậc nhất ở phía Bắc bởi hàng hóa do cánh thủy thủ tàu viễn dương mang về. Hồi đó, mua được một chiếc xe đạp Nhật hàng second-hand, một chiếc quạt máy Nhật là cả một ước mơ đối với rất nhiều gia đ́nh. Trong bối cảnh nhộm nhoạm như vậy nên cũng có không ít cán bộ công an lợi dụng để làm giàu.
Mỗi lần phải xét kỉ luật những cán bộ, chiến sĩ công an vi phạm là ông Thụ đớn đau lắm. Ông bắt cấp dưới phải lật đi lật lại hồ sơ, t́m hiểu kĩ hoàn cảnh gia đ́nh người vi phạm. Tôi nhớ có lần ông bảo với tôi rằng: “Ḿnh làm cán bộ, tiêu chuẩn tháng được cả gần 2kg thịt. C̣n anh em có ǵ đâu. Đói th́ đầu gối phải ḅ… Phạt anh em th́ dễ, nhưng để cứu anh em mới là khó”.
Có thể nói thời ông Dương Khắc Thụ làm Giám đốc, Công an TP Hải Pḥng luôn được đánh giá là đơn vị mạnh của công an toàn quốc. Và thật tự hào, trong gia đ́nh có một người đă theo được nghiệp của ông - đó là Dương Tự Trọng.
Có một điều mà không mấy người biết, đó là Dương Tự Trọng sinh ra trong một gia đ́nh công an ṇi, nhưng bản thân anh lại không phải theo nghiệp công an từ đầu. Trọng là sinh viên Đại học Bách Khoa và chữa tivi, đồ điện tử rất giỏi. Tôi đă chứng kiến khi Trọng làm Trưởng pḥng Cảnh sát h́nh sự, nhiều lần đến làm việc với Trọng ở văn pḥng, tôi vẫn thấy tivi, casset chất thành đống. Trọng có một thú vui rất đáng yêu là chữa tivi, casset hộ bạn.
Đă có lần tôi hỏi Trọng rằng: “Ông lo đánh án suốt ngày như thế này, th́ thời gian đâu mà đi chữa tivi?”. Trọng cười mà rằng: “Em coi đây là một thú vui”.
Trong khoảng hơn chục năm trước, về đánh án h́nh sự ở phía Bắc này, có những cán bộ công an được coi là có biệt tài đánh án là Phan Văn Vĩnh (GĐ Công an tỉnh Nam Định - nay anh Vĩnh là Trung tướng, Tổng Cục trưởng Tổng cục Cảnh sát điều tra pḥng chống tội phạm), Nguyễn Đức Nhanh (Trưởng pḥng Cảnh sát điều tra, Công an TP Hà Nội, rồi sau là Phó Tổng cục trưởng Tổng cục An ninh 2, Giám đốc Công an TP Hà Nội - Trung tướng Nguyễn Đức Nhanh vừa mới nghỉ hưu năm ngoái) và Dương Tự Trọng.
Đất Hải Pḥng vốn là đất “dữ” và là nơi sản sinh ra nhiều băng nhóm tội phạm và với nhiều tên tội phạm h́nh sự khét tiếng. Nói về chất giang hồ th́ giang hồ Hải Pḥng là dữ nhất, mưu mẹo nhất và cũng lạnh lùng nhất. Nhiều năm làm Trưởng pḥng Cảnh sát h́nh sự, rồi sau được đề bạt làm Phó giám đốc Công an thành phố, cánh báo chí chúng tôi rất quư trọng Dương Tự Trọng…
Cuộc đời dâu bể khôn lường, không ai có thể nghĩ rằng một gia đ́nh danh giá, với ông bố là Thiếu tướng Công an, nay có 2 người con trai lại đều mắc ṿng lao lư. Nỗi đau này rất may là ông Dương Khắc Thụ không gánh chịu, bởi lẽ ông đă rất yếu, tai không nghe được ǵ và hầu như chỉ ở một chỗ. Gia đ́nh giấu biệt ông tin tức không hay về những người con, nhưng có một người đă phải gánh nỗi đau cho ông. Đó là người mẹ và những người thân trong gia đ́nh.
Thế mới biết để con cái không làm phiền lụy đến cha mẹ và để cho cha mẹ thanh thản nhắm mắt xuôi tay, thật là khó làm sao.
Nguyễn Như Phong
(Petrotimes)