Trong chiến tranh, họ được nước Mỹ tôn vinh như những anh hùng. Tuy nhiên, sau thời gian chiến đấu cho tổ quốc ḿnh, họ trở thành những người vô gia cư trên chính mảnh đất của sự tự do.
Rất nhiều cựu chiến binh Mỹ hiện phải sống vô gia cư sau khi xuất ngũ. (ABC)
Phóng viên thường trú tại Washington của Cơ quan Truyền Thông Quốc gia Australia (ABC) Jane Cowan đă thực hiện một phóng sự đặc biệt về t́nh trạng vô gia cư của những cựu chiến binh Mỹ trong thời ḱ hậu chiến.
Phụng sự đất nước, sống vô gia cư
Theo thống kê, khoảng 10% dân số Mỹ đă tham gia vào các cuộc chiến và số cựu chiến binh Mỹ vô gia cư chiếm tới 1/3 cộng đồng vô gia cư ở đất nước này.
Nước Mỹ hiện có khoảng 200.000 cựu chiến binh đang sống vô gia cư trên đường phố hoặc trong các ngôi nhà tạm trú dành cho người không có nơi nương thân.
Gần 10% dân số Mỹ đă tham gia vào các cuộc chiến và số cựu chiến binh Mỹ vô gia cư chiếm tới 1/3 cộng đồng vô gia cư ở đất nước này.
Phóng viên Jane Cowan kể lại cô t́m thấy Larry, một cựu chiến binh Mỹ 64 tuổi, dưới gầm một chiếc cầu cao tốc. Lúc đó, người đàn ông này đang nằm gọn trong một chiếc xe đẩy mua sắm hàng.
‘Nhà’ của Larry chỉ là một khu tạm bợ và bẩn thỉu được dựng lên bằng những tấm b́a cac-tông, đủ chỗ cho một người chui ra chui vào. Tất cả những vật dụng của Larry đều là đồ phế thải, c̣n nước dùng được ông lấy từ một trạm cứu hỏa gần đó.
Cho dù hàng ngày phải chịu rất nhiều tiếng ồn nhưng Larry cho biết ông không cảm thấy phiền v́ điều đó bởi “nó giống như khi bạn ở trong quân đội, nghe thấy tiếng súng đ́ đùng bên tai nhưng vẫn phải ngủ”.
Xung quanh Larry có rất nhiều người vô gia cư khác sinh sống, chủ yếu là gốc Phi. Họ gọi nơi đây là ‘Thành phố Lều’. Nó như một lát cắt của thế giới thứ ba ngay tại đất nước Mỹ thịnh vượng bậc nhất thế giới. Có những người thậm chí đă sống ở đây 20 năm và có nhiều đứa trẻ đă lớn lên trong những ‘căn nhà’ cac-tông.
“Đây là một cơn ác mộng. Chúng tôi đều trong hoàn cảnh tương tự. Giá có ai bắn vào chúng tôi ở đây”, Larry nói.
Trước đây, Larry từng cầm súng tại chiến trường Việt Nam, nơi đă biến ông thành một ‘cỗ máy giết người’ theo cách nói của ông. Sau chiến tranh, ông quay trở lại cuộc sống đời thường và lập gia đ́nh. Tuy nhiên, sau đó, vợ ông ra đi trong một tai nạn ô tô khiến ông cảm thấy rất đơn độc. Đồng thời, ông cũng bị mất việc dù ông có bằng cử nhân chuyên ngành xă hội học. Bên cạnh đó, ông bị nghiện ma túy từ thời c̣n chiến đấu ở Việt Nam. Tất cả những yếu tố đó đă đẩy ông vào t́nh trạng vô gia cư mà ông không bao giờ có thể tưởng tượng được về cuộc đời ḿnh.
“Tôi đă t́m kiếm việc làm trong suốt 7 tháng và xin làm bất cứ công việc ǵ ở Dallas, Texas. Tôi có bằng cấp, kinh nghiệm nhưng liệu có ai muốn thuê một người già làm việc?”, Lary nói rồi cười chua chát.
Theo thống kê, tỉ lệ cựu chiến binh bị thất nghiệp cao hơn 3% so với tỉ lệ chung của cả nước Mỹ.
Rượu, bia, thuốc phiện và bệnh thần kinh
Nghiện bia, rượu là một vấn nạn trong cộng đồng người vô gia cư ở Mỹ. Họ thường t́m đến những nơi bán bia, rượu rẻ để mua và uống suốt ngày nhằm quên đi những nỗi đau buồn trong quá khứ.
Ông Winnifred Cross, người đă tốn nhiều công sức để t́m kiếm từng người vô gia cư, nhận định những cựu chiến binh vô gia cư thường bị gia tăng căng thẳng và gặp những vấn đề về thần kinh sau thời ḱ đau buồn do thói quen sử dụng ma túy và uống rượu.
Ron Cowart là một cảnh sát nghỉ hưu và bản thân ông cũng là một cựu chiến binh bị thương v́ chiến tranh. Hiện ông đang điều hành một chương tŕnh pḥng chống khủng hoảng dành cho những cựu chiến binh vô gia cư. Ông cho biết ḿnh từng chứng kiến một số người trong số họ bị chết ngoài trời nắng nóng do say rượu.
“Chúng tôi t́m thấy xác họ trong các bụi cây. Ai nh́n thấy những cảnh tượng thương tâm như vậy cũng phải trào nước mắt”, ông Cowart kể lại.
Trong số những cựu chiến binh vô gia cư, số lượng phụ nữ ngày càng gia tăng.
Kimberley Armstrong là một trong số đó. Trước đây, bà phục vụ cho Hải quân Mỹ trong thời ḱ xảy ra cuộc Chiến tranh Vùng Vịnh. Trong thời gian này, bà bị một sĩ quan hiếp dâm.
Bà xuất ngũ vào năm 1991 và đến năm 2001, bà phải vào bệnh viện tâm thần. Vào năm 2004, bà bắt đầu dùng thuốc methamphetamine để điều trị bệnh. Hiện bà đang sống trong một căn lều của người vô gia cư và cắt đứt liên lạc với con cái ḿnh trong suốt 5 năm nay v́ bệnh tật.
Không ngừng hy vọng
Nhóm phóng viên của Jane Cowan cũng t́m thấy Ernest, một cựu chiến binh Mỹ khác từng tham chiến trong cuộc chiến tranh Việt Nam, đang ngồi ăn xin vào một ngày nắng. Ernest cho biết chất độc màu da cam đă phá hủy đôi mắt của ông khi ông ở độ tuổi 30.
Tuy nhiên, người đàn ông này không hề ca thán và nói rằng nếu biết trước cuộc đời ḿnh sẽ có một kết cục bi thảm như hiện nay th́ ông vẫn lên đường chiến đấu mà không cần suy nghĩ bởi “đây là quê hương tôi, tôi là một phần của đất nước Mỹ”.
Ernest cũng không hoàn toàn cảm thấy thất vọng với chính sách của chính phủ và chừng nào c̣n sống th́ ông vẫn không ngừng hy vọng rằng một ngày nào đó ông sẽ có thể tái ḥa nhập vào cộng đồng chính mạch.
Mặt trận mới của nước Mỹ
Ông Mike Mullen, cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ - người từng giữ chức vụ cao nhất trong quân đội Mỹ nhận định nước Mỹ đang tạo ra một thế hệ người vô gia cư.
“Nếu chúng ta không cẩn trọng th́ chúng ta sẽ đi lại ‘vết xe đổ’ của cuộc chiến tranh Việt Nam”, ông Mullen nhấn mạnh.
Mối quan ngại của ông Mullen là hoàn toàn có cơ sở, nhất là trong bối cảnh sẽ có khoảng sẽ có khoảng 1 triệu binh sĩ Mỹ trong cuộc chiến tranh Iraq và Afghanistan hồi hương trong ṿng 5 năm tới. Điều này có thể khiến cho t́nh trạng cựu chiến binh vô gia cư ở Mỹ ngày càng trở nên trầm trọng hơn.
Cựu chiến binh Ernest cũng có ư kiến tương tự và cho rằng những người sắp trở về từ cuộc chiến Iraq cũng sẽ rơi vào hoàn cảnh tương tự những người đi trước bởi họ hầu như sẽ không được chính quyền trợ giúp.
Ông Cowart nhấn mạnh chính phủ Mỹ cần quan tâm hơn nữa tới những cựu chiến binh, đặc biệt là những người sống trong những khu da đen ổ chuột trong thành phố bởi đó là nơi duy nhất mà họ có thể tồn tại.
“Khi họ đi chiến đấu, chúng ta dạy họ cách chiến đấu và phán đoán các mối nguy hiểm tiềm tàng nhưng sau khi họ xuất ngũ th́ chúng ta đă sẵn sàng giúp đỡ họ chưa?”, ông Cowart bày tỏ.
Trên thực tế, Tổng thống Barack Obama đă đưa ra một số giải pháp mới nhằm giúp các cựu chiến binh t́m việc làm và ông nhận được sự ủng hộ từ phía lưỡng đảng.
Bên cạnh đó, Mỹ cũng đề ra một mục tiêu đầy tham vọng trọng việc chấm dứt t́nh trạng cựu chiến binh vô gia cư trong ṿng 5 năm. Tuy nhiên, kế hoạch này không đủ thuyết phục những người thường xuyên chứng kiến những cảnh thương tâm đang diễn ra hàng ngày.
“Khi mà vẫn c̣n những con người buộc phải sống chui rúc trong các thùng cac-tông, khi mà quy tŕnh t́m kiếm vẫn c̣n đầy quan liêu, lộn xộn th́ sự việc sẽ vẫn c̣n tái diễn”, ông Cowart nói.
Điều này đồng nghĩa với việc những cựu chiến binh vô gia cư sẽ vẫn tiếp tục bị cô lập với xă hội và không có tương lai.
Phóng viên Jane Cowan nhận định Mỹ đang kết thúc các cuộc chiến tranh trên thế giới, tuy nhiên, một mặt trận mới lại đang diễn ra ở ngay chính đất nước này.
Theo bayvut