Tản mạn trước trận Siêu cúp Italia: 3-4-3 TRÓI CALCIO!

Inter đang phải gò mình vào cách chơi 3-4-3 của tân HLV Gasperini. Vấn đề đặt ra: vì sao Calcio lại tôn sùng sơ đồ 3-4-3 như vậy?

Hà Lan có bóng đá “tổng hợp” (hay “tổng lực” – cách gọi không chính xác, nhưng phổ biến hơn). Anh có “4-4-2”. TBN, chính xác hơn thì phải nói là Barcelona, có “Tiqui-taca”. Bỗng dưng người viết tự hỏi trong lúc chờ xem trận tranh Siêu cúp Italia: Calcio có gì, khi Catenaccio giờ đã trở thành khái niệm cũ kỹ?

Một trong những “đặc sản” hay nhất của bóng đá Italia là cách chơi theo sơ đồ 3-4-3. Mùa rồi, Napoli trở lại đỉnh cao, lấy vé dự vòng loại Champions League nhờ phát huy tốt “đặc sản” này. Lạ ở chỗ: trong bóng đá hiện đại, nơi tuyệt đại đa số các nhà cầm quân đều chỉ ưu tiên nghĩ cách phòng thủ thật chắc trước khi tính chuyện tấn công, và nơi mà cả thế giới đều thống nhất rằng phải có hàng hậu vệ 4 người thì mới phòng thủ an toàn, khá nhiều đội bóng ở Serie A vẫn cứ chơi 3-4-3. Napoli, Genoa, Palermo… đều chơi như thế, trong phần lớn các trận đấu của họ.

Đấy cũng chính là vấn đề của Inter Milan trước trận gặp AC Milan tại Bắc Kinh. HLV Gasperini đem theo “bài tủ” 3-4-3 từ Genoa đến Inter. Nhà vô địch Champions League 2010 chưa thể gọi là nhuần nhuyễn trong cách chơi mà Gasperini áp dụng ở các trận giao hữu trước mùa bóng mới. Nhưng nhiều khả năng, Inter vẫn phải gò mình vào cách chơi 3-4-3 của Gasperini, thay vì ngược lại. Vấn đề đặt ra: vì sao Calcio lại tôn sùng sơ đồ 3-4-3 như vậy?

“Thủ phạm” là HLV nổi tiếng Alberto Zaccheroni, nay đang dẫn dắt đội tuyển Nhật Bản. Hồi còn chưa có tên tuổi, Zaccheroni huấn luyện Udinese. Đội bóng của ông (chơi 4-4-2) gặp gã khổng lồ Juventus và có hậu vệ bị đuổi ngay phút thứ 3. Trên lý thuyết, người ta sẽ rút bớt 1 tiền đạo để đưa hậu vệ khác vào trám chỗ cầu thủ bị đuổi, sơ đồ thi đấu trở thành 4-4-1. Nhưng Zaccheroni không làm như vậy. Tóm lại, ông… chẳng cần làm gì. Udinese vẫn cứ chơi theo sơ đồ đã có cầu thủ bị đuổi là 3-4-2, và bất ngờ thắng đậm 3-0!

Bài học rút ra: cần gì phải có đủ 4 hậu vệ? Từ đó, khi có đủ người, Zaccheroni vẫn chơi với 3 hậu vệ và tăng cường 1 cầu thủ cho hàng công. Sơ đồ 3-4-3 xuất hiện, và Zaccheroni trở thành người hùng khi Udinese càng đá càng hay. Từ Udinese, ông được rước sang AC Milan.

Thời kỳ hoàng kim của Calcio trong giai đoạn hiện đại không phải là lúc Squadra Azzurri vô địch World Cup 2006, mà chính là lúc Zaccheroni gây tiếng vang ở Serie A. Các đội khác rập khuôn, chơi 3-4-3, kể cả ĐTQG. Hãy nhớ lại bộ 3 tuyệt vời Paolo Maldini – Alessandro Nesta – Fabio Cannavaro cách đây khoảng chục năm. Đáng lẽ họ phải vô địch EURO 2000. Và nếu không bị gã trọng tài sau này lộ diện “quỷ dữ” Byron Moreno xử ép, cũng khó nói Azzurri sẽ thành công hay thất bại tại World Cup 2002.

Nhưng 3-4-3 vẫn cứ là một đội hình có nhiều hạn chế rõ rệt về mặt chuyên môn. Wesley Sneijder khó mà phát huy tài nghệ nếu bị cột chặt vào vị trí tiền vệ trụ trong so đồ này (giống như một thời, Francesco Totti bị “trói chân” khi phải chơi ở một vị trí cố định trong sơ đồ 4-4-2 của Dino Zoff). Đấy sẽ là vấn đề đáng xem, liên quan đến Inter của Gasperini trong trận tranh Siêu cúp Italia.

Suốt 40 năm (kể từ World Cup 1966), dân Anh không có cách gì thoát khỏi sơ đồ 4-4-2 mà họ tự dùng để trói mình, vì thành công của sơ đồ 4-4-2 đối với đội tuyển Anh tại World Cup 1966 là quá vĩ đại. Mặt trái của thành công là ở chỗ ấy. Sơ đồ 3-4-3 đối với Calcio cũng vậy, khi mà sơ đồ ấy giúp cho làng bóng Italia giải quyết được cuộc “khủng hoảng thừa” (có quá nhiều trung vệ giỏi) hồi thập niên 1990?

Theo Bongdaplus