Cuộc chạy đua vào tòa án tối cao Wisconsin đang được cả nước Mỹ theo dõi khi nó có thể trở thành phép thử giữa quyền lực của tỷ phú Elon Musk và làn sóng phản đối từ phe tự do.
Vài tháng trước, đảng Dân chủ ở Wisconsin đã huy động được khoản tiền đáng kể cho cuộc bầu cử quan trọng vào Tòa án Tối cao bang năm nay, nhưng họ gặp khó khăn trong việc thu hút sự quan tâm của cử tri.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa Wisconsin tận dụng động lực từ chiến thắng của Tổng thống Mỹ Donald Trump tại bang này vào tháng 11/2024. Tuy nhiên, họ trên đà bị đảng Dân chủ, với bộ máy gây quỹ tổ chức bài bản hơn, vượt mặt về chi tiêu.
Thế rồi, Elon Musk - người đàn ông giàu nhất thế giới - xuất hiện.
Chỉ vài tháng sau khi chi hơn 250 triệu USD để giúp ông Trump tái đắc cử, Musk lại tiếp tục rót nhiều tiền hơn bất cứ ai vào cuộc đua giành quyền kiểm soát tòa án tối cao bang Wisconsin.
Cơ quan này sắp đưa ra các quyết định quan trọng về quyền phá thai, phân chia lại khu vực bầu cử và quyền lợi lao động tại một trong những bang chiến trường hàng đầu nước Mỹ.
Ông Musk đã liên tục đăng tải các bài viết về cuộc bầu cử này trên mạng xã hội, tổ chức livestream với ứng viên mà ông ủng hộ và có kế hoạch đến thăm Wisconsin vào tối 30/3 (theo giờ địa phương).
Theo New York Times, Elon Musk đã tự biến mình thành gương mặt đại diện cho một cuộc bầu cử có ảnh hưởng lớn đến thực tế chính trị. Đồng thời, nó cũng trở thành phép thử xem sự phẫn nộ ngày càng tăng từ phe Dân chủ có thể lu mờ cỗ máy chính trị của một tỷ phú hay không.
Elon Musk và các nhóm liên minh đã chi hơn 20 triệu USD để ủng hộ ứng cử viên bảo thủ trong cuộc đua vào Tòa án Tối cao bang Wisconsin. Ảnh: New York Times.
Nếu Susan Crawford, ứng viên theo đường lối tự do, giành chiến thắng, nó sẽ là tín hiệu cho thấy phản ứng dữ dội đối với sự kết hợp giữa ông Trump và Musk trong việc điều hành đất nước, đồng thời thắp lên hy vọng cho phe Dân chủ.
Ngược lại, nếu Brad Schimel - ứng viên bảo thủ - giành thắng lợi với sự hậu thuẫn từ hơn 20 triệu USD của Musk và nhóm liên minh, nó sẽ cho thấy Musk đã tìm ra công thức thành công mới cho những chính trị gia theo đường lối Trump trên toàn quốc.
Đặc biệt, điều này sẽ biến vị tỷ phú, thay vì các ứng cử viên, trở thành tâm điểm chú ý.
“Ông ấy đang là chủ đề của mọi cuộc thảo luận”, Rohn Bishop, thị trưởng Cộng hòa của Waupun, Wisconsin, cho biết.
Musk còn mang theo ưu đãi tài chính đến với cuộc bầu cử. Ông đang đề nghị tặng 100 USD cho các cử tri Wisconsin ký vào bản kiến nghị “phản đối thẩm phán có khuynh hướng hoạt động tư pháp chủ động”.
Động thái này khiến nhiều người nhớ đến chiến thuật mà ông từng sử dụng ở Pennsylvania trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
Musk cũng tổ chức chương trình bốc thăm may mắn, trong đó hai người ký vào bản kiến nghị và bỏ phiếu nhận được séc trị giá 1 triệu USD. Sau đó, ông đã đính chính rằng khoản tiền thưởng này không ràng buộc với việc đi bầu.
Các chuyên gia tài chính trong chiến dịch tranh cử cảnh báo việc trả tiền cho phiếu bầu sẽ vi phạm luật tiểu bang.
“Cả nước đang theo dõi”
Dù cuộc bầu cử tư pháp tại Wisconsin vốn mang tính phi đảng phái, nhưng có những sự thật ngầm hiểu. Đảng Dân chủ mong muốn thẩm phán Crawford - nhà luật học tự do tại Quận Dane - giành chiến thắng để duy trì thế đa số tự do 4-3 của tòa án.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa muốn thẩm phán Schimel - hiện làm việc tại tòa án Quận Waukesha - giành lại quyền kiểm soát cho phe bảo thủ sau khi họ mất ưu thế vào năm 2023.
Quan chức cấp cao của cả hai đảng đều dành sự chú ý đến cuộc đua này.
Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Mỹ Hakeem Jeffries phát biểu trong buổi livestream rằng chiến thắng của thẩm phán Crawford có thể giúp đảng Dân chủ giành lại 2 ghế tại Hạ viện từ tay đảng Cộng hòa ở Wisconsin.
“Có những ranh giới khu vực bầu cử quốc hội được phân chia theo ý đồ gian lận ở Wisconsin”, ông Jeffries nói. “Chúng ta cần có cơ hội xem xét lại điều đó và đảm bảo sự công bằng. Cách duy nhất để tăng khả năng làm điều nó là có Tòa án Tối cao sáng suốt”.
Về phía đảng Cộng hòa, ông Trump đã tổ chức cuộc gọi hội nghị với những người ủng hộ thẩm phán Schimel vào tối 27/3, nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc đua này. Tổng thống Mỹ cho rằng chương trình nghị sự của ông có thể bị cản trở nếu Tòa án Tối cao Wisconsin do phe tự do kiểm soát phân chia lại các khu vực quốc hội có lợi cho đảng Dân chủ.
“Đây thực sự là cuộc đua rất quan trọng”, ông Trump nhấn mạnh. “Tôi biết các bạn có thể cảm thấy nó chỉ mang tính địa phương, nhưng thực tế thì không. Nó có ý nghĩa vượt xa phạm vi của một bang. Cả nước đang theo dõi”.
Cơn bão tiền và quảng cáo
Cuộc bầu cử Tòa án Tối cao Wisconsin năm nay đã biến thành cơn bão tiền bạc và quảng cáo chính trị. Theo trang tin chính trị WisPolitics, tổng số tiền đổ vào cuộc đua đã lên tới 90 triệu USD và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
New York Times ví von chiến dịch tranh cử trở thành “tiếng ồn trắng”, ám chỉ những thông điệp chính trị xuất hiện quá nhiều và liên tục, đến mức người dân không còn để ý. Họ liên tục bị bủa vây bởi các quảng cáo trên truyền hình, điện thoại di động, thư từ và các cuộc gõ cửa vận động.
Dù vậy, điều này đã thúc đẩy cử tri đi bầu sớm với tốc độ vượt xa cuộc bầu cử Tòa án Tối cao năm 2023 - vốn là cuộc đua tư pháp đắt đỏ nhất trong lịch sử nước Mỹ thời điểm đó.
Nếu xu hướng này tiếp tục, cuộc đua năm nay có thể tốn kém gấp đôi.
Nhiều cử tri phàn nàn về sự tràn lan của quảng cáo chính trị nhưng phân tích nội bộ từ America Votes - một trong những nhóm vận động cử tri lớn nhất của đảng Dân chủ - cho thấy số cử tri đi bầu sớm đang tăng đột biến.
Trong tuần đầu tiên của đợt bỏ phiếu trực tiếp sớm, số lượng người tham gia cao gấp đôi so với 2 năm trước.
Bản ghi nhớ America Votes, được những người trong đảng Dân chủ Wisconsin trao đổi trong tuần này, ước tính thẩm phán Crawford có thể dẫn trước khoảng 8 điểm phần trăm trong số 500.000 phiếu bầu đã được bỏ.
Tuy nhiên, tài liệu này cũng cảnh báo thẩm phán Schimel có khả năng giành chiến thắng trong nhóm cử tri đi bầu trực tiếp vào Ngày Bầu cử.
VietBF@ sưu tập
