Một người Mỹ gốc Đức bỏ ra nhiều năm nghiên cứu, điều tra các hoạt động của căn cứ không quân bí mật bậc nhất nước Mỹ đang có nguy cơ phải hầu tòa với cáo buộc tiết lộ bí mật quân sự.
Vào một buổi sáng yên tĩnh tháng 11/2022, các đặc vụ liên bang Mỹ đã đột kích vào nhà Joerg Arnu ở Rachel, Nevada, gần Khu vực 51. Arnu, một nhà phát triển phần mềm đã nghỉ hưu, điều hành Dreamland Resort, trang web chuyên chia sẻ thông tin công khai về căn cứ quân sự bí mật.
Cuộc đột kích do Cục Điều tra liên bang (FBI) và Không quân Mỹ thực hiện cũng nhắm vào ngôi nhà thứ hai của ông Arnu ở Las Vegas. Các đặc vụ đã tịch thu các thiết bị điện tử của ông này, với lý do Arnu có khả năng vi phạm luật pháp Mỹ liên quan đến việc chụp ảnh các cơ sở quân sự. Sự cố này đã làm dấy lên cuộc tranh luận về an ninh quốc gia, tính minh bạch của chính phủ và quyền của cá nhân trong việc chia sẻ thông tin công khai.
Khu vực 51 là nơi thử nghiệm nhiều loại máy bay bí mật của Mỹ.
Căn cứ tuyệt mật
Khu vực 51 (Area 51) là căn cứ quân sự tuyệt mật của Không quân Mỹ, nằm trong sa mạc Nevada, cách Las Vegas khoảng 135 km về phía tây bắc. Đây là một phần Khu thử nghiệm và huấn luyện Nevada, do Căn cứ Không quân Nellis quản lý.
Arnu, người gốc Đức và hiện là công dân Mỹ, hồi đầu những năm 2000 đã thu hút sự chú ý của chính phủ khi anh tìm cách “điều tra” các cảm biến đường bộ gần ranh giới của Khu vực 51, theo Pop Mech. Anh khẳng định rằng nghiên cứu của mình là hợp pháp và phục vụ lợi ích công cộng, viện dẫn Tu chính án thứ nhất đã nêu quyền của công dân Mỹ trong việc công bố thông tin về các hoạt động của chính phủ. Tuy nhiên, chính phủ Mỹ nghi ngờ trang web của Arnu có thể đã vượt qua ranh giới pháp lý khi công bố thông tin nhạy cảm, ngay cả khi thông tin đó có được từ các nguồn công khai.
Rachel là một thị trấn nhỏ, bụi bặm nằm ngay bên ngoài ranh giới của Khu vực 51, một trong những cơ sở của Không quân Mỹ được giữ bí mật cao nhất trên thế giới. Căn cứ này từ lâu đã gắn liền với các máy bay thử nghiệm, nhưng sự quan tâm của công chúng đối với địa điểm này tăng lên do các thuyết âm mưu cho rằng nơi đây ẩn chứa công nghệ ngoài Trái đất.
Khu vực 51 được cho là nơi diễn ra những phát triển quan trọng trong ngành hàng không quân sự, nơi chế tạo các phi cơ tuyệt mật như các máy bay do thám U-2, A-12 Oxcart, SR-71 Blackbird và máy bay tàng hình F-117 Nighthawk. Gần đây hơn, có nhiều đồn đoán nói rằng việc phát triển máy bay tàng hình thế hệ tiếp theo, có thể bao gồm dự án oanh tạc cơ B-21 Raider và máy bay không người lái, đang diễn ra ở Khu vực 51.
Để phát triển máy bay do thám U-2 tuyệt mật, CIA đã chọn một địa điểm thuộc sa mạc Nevada, tránh xa những cặp mắt tò mò của dân chúng.
Trang web Dreamland Resort, ra mắt vào năm 1999, đóng vai trò là “điểm hẹn” của những người đam mê phân tích dữ liệu có sẵn công khai, chẳng hạn như hình ảnh vệ tinh, truyền phát vô tuyến và mô hình bay, để ghép nối thông tin về các dự án đang diễn ra tại Khu vực 51. Trang web đã thu hút được lượng người theo dõi trung thành, bao gồm các chuyên gia hàng không và những người theo thuyết âm mưu. Arnu và những người đóng góp của anh khẳng định rằng những nỗ lực của họ vẫn nằm trong phạm vi pháp lý, vì họ dựa vào tài liệu công khai thay vì thông tin rò rỉ được xếp vào dạng “mật”. Tuy nhiên, FBI và Không quân Mỹ dường như nghi ngờ rằng trang web của anh có thể đã phát tán thông tin được coi là quá nhạy cảm.
Tính hợp pháp của công việc của Arnu vẫn chưa chắc chắn. Luật pháp Mỹ cấm chụp ảnh và công bố hình ảnh các cơ sở quân sự nhất định mà không được phép. Mặc dù những luật này tồn tại, nhưng chúng hiếm khi được thực thi, khiến phản ứng mạnh của giới chức chính phủ trong vụ Arnu trở nên đặc biệt đáng chú ý. Các chuyên gia về luật an ninh quốc gia tranh luận liệu các hoạt động của anh, được thực hiện từ đất công cộng, có cấu thành hành vi vi phạm hay không. Một số người cho rằng ngay cả dữ liệu có thể truy cập công khai cũng có thể trở thành bất hợp pháp nếu được biên soạn theo cách tiết lộ thông tin mật. Những người khác tin rằng công việc của Arnu nằm trong phạm vi quyền hiến định của anh.
Trong cuộc đột kích vào nhà Arnu, cơ quan chức năng đã tịch thu nhiều thiết bị điện tử, bao gồm máy tính xách tay, máy ảnh, ổ lưu trữ và máy bay không người lái. Theo Arnu, các đặc vụ đã thẩm vấn anh và tìm kiếm bằng chứng cho thấy anh đã vi phạm luật liên quan đến các cơ sở quân sự. Lệnh khám xét, sau đó được Arnu chụp lại đăng lên mạng, cho thấy các nhà điều tra muốn tìm kiếm bằng chứng mà họ gọi là âm mưu bán trái phép hình ảnh liên quan đến quốc phòng. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có cáo buộc nào được đưa ra đối với Arnu.
Sau cuộc đột kích, Arnu đã yêu cầu trả lại dữ liệu cá nhân, chẳng hạn như hồ sơ y tế và tài chính, được lưu trữ trên các thiết bị bị tịch thu. Chính phủ đã từ chối yêu cầu bồi thường đối với thiệt hại tài sản phát sinh trong cuộc đột kích và không trả lời yêu cầu của Arnu về việc được tiếp cận dữ liệu không liên quan đến quân sự. Các quan chức FBI viện dẫn một cuộc điều tra đang diễn ra, có thể mất tới 5 năm trước khi các cáo buộc, nếu có, được chính thức đưa ra. Sự chậm trễ kéo dài đã khiến Arnu rơi vào tình trạng không chắc chắn, không chắc liệu cuối cùng anh ta có bị truy tố hay không.
Vụ án làm nổi bật sự đối nghịch giữa tính bí mật của chính phủ và tính minh bạch mà công chúng mong muốn. Trong khi Mỹ duy trì quyền bảo vệ thông tin mật, Arnu và những người ủng hộ anh ta lập luận rằng việc che giấu thông tin tình báo được thu thập công khai sẽ tạo ra tiền lệ đáng lo ngại. Những hàm ý vượt ra ngoài trang web của anh ta: một phán quyết nhằm vào Arnu có thể đồng thời hạn chế các nhà báo, nhà nghiên cứu và nhà điều tra độc lập sử dụng các nguồn công khai để đưa tin về các hoạt động của chính phủ.
Bí mật và minh bạch
Đây không phải là lần đầu tiên chính phủ Mỹ phải vật lộn để cân bằng giữa tính bí mật và sự giám sát của công chúng liên quan đến Khu vực 51. Các tài liệu giải mật tiết lộ rằng ngay cả trong giới tình báo, các quan chức cũng tranh luận về cách thức và mức độ giữ bí mật căn cứ này.
Năm 2013, Kho lưu trữ An ninh quốc gia của Đại học George Washington đã thành công trong việc thu thập các tài liệu của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), trong đó CIA thừa nhận vai trò của Khu vực 51 trong quá trình phát triển máy bay do thám thời Chiến tranh lạnh. Trước khi tài liệu được công bố, chính phủ Mỹ đã từ chối xác nhận hoặc phủ nhận sự tồn tại của căn cứ này mặc dù có nhiều bằng chứng về hoạt động của nó.
Cũng có những trường hợp chính phủ Mỹ tìm cách do thám các cơ sở bí mật của chính mình. Trong những năm 1960, các quan chức đã tính đến việc sử dụng máy bay do thám U-2 và hình ảnh vệ tinh để đánh giá những gì các cơ quan tình báo nước ngoài có thể nhìn thấy nếu họ cố gắng giám sát Khu vực 51. Trạm vũ trụ Skylab, được phóng vào năm 1974, đã vô tình chụp được hình ảnh Groom, hồ muối khô nằm trong Khu vực 51, khiến CIA vô cùng thất vọng. Cơ quan này đã cố gắng giữ bí mật các hình ảnh, lo ngại rằng chúng có thể tiết lộ quá nhiều về cách bố trí và hoạt động của cơ sở này.
Mặc dù những suy đoán về vật thể bay không xác định (UFO) vẫn tiếp tục thu hút sự tò mò của công chúng, nhưng phần lớn sự chú ý nghiêm túc xung quanh Khu vực 51 ngày nay tập trung vào các nghiên cứu hàng không, bao gồm việc thử nghiệm các máy bay quân sự tối mật, công nghệ tàng hình và hệ thống vũ khí tiên tiến của Không quân Mỹ. Những người quan sát theo dõi các cuộc trò chuyện qua radio, hình ảnh vệ tinh và các chuyến bay thử nghiệm ở độ cao lớn, cố gắng xác định các loại máy bay mới.
Một số người nghi ngờ rằng chương trình Chiếm ưu thế trên không thế hệ tiếp theo (NGAD) đang được tiến hành tại căn cứ này, phát triển một máy bay chiến đấu mới có khả năng hoạt động cùng với máy bay không người lái. Các giả thuyết khác cho rằng người ta có thể thử nghiệm máy bay siêu thanh hoặc hệ thống tác chiến điện tử bí mật.
Khu vực 51, một trong những không gian hạn chế qua lại nhất ở Mỹ.
Bất chấp những nỗ lực giữ bí mật của chính phủ Mỹ, Arnu và những người khác trong cộng đồng Dreamland Resort vẫn cam kết khám phá thông tin chi tiết về hoạt động của căn cứ. Những người này thường xuyên đến thăm các điểm quan sát như đỉnh Tikaboo, điểm quan sát công khai nhìn ra Khu vực 51. Các báo cáo từ những chuyến đi này cung cấp thông tin chi tiết về công trình xây dựng mới, những thay đổi trong các giao thức an ninh và các chuyến bay thử nghiệm có thể diễn ra. Những người thuộc cộng đồng Dreamland Resort cho rằng những quan sát như vậy phục vụ lợi ích hợp pháp của công chúng, đặc biệt là trong thời đại mà chi tiêu quân sự và những tiến bộ công nghệ có tác động sâu rộng.
Arnu vẫn tiếp tục điều hành Dreamland Resort, nhưng thận trọng hơn trước. Anh đã xóa một số hình ảnh khỏi trang web sau cuộc đột kích, vì lo ngại chúng có thể là nguyên nhân khiến chính phủ ra tay hành động. Tuy nhiên, anh vẫn tin rằng tính minh bạch là điều cần thiết. Để đáp trả cuộc đột kích, anh đã lập một trang web khác, area51fbiraid.com, nơi anh kể lại cuộc chiến pháp lý của mình và các hành động của chính phủ.
Nếu giới chức Mỹ có hành động pháp lý nhằm vào Arnu, các chuyên gia pháp lý, những người ủng hộ sự minh bạch và các nhà phân tích quân sự chắc chắn theo dõi chặt chẽ. Phán quyết của tòa án chống lại Arnu có thể xác định lại giới hạn của thông tin tình báo công khai và mức độ mà công dân Mỹ có thể điều tra các hoạt động của chính phủ. Ngược lại, nếu Arnu thắng kiện, điều đó có thể khẳng định lại quyền của cá nhân trong việc công bố thông tin nguồn mở (open-source intelligence - OSINT) là thông tin thu thập từ các nguồn công khai và hợp pháp, không bị bảo mật hay giới hạn truy cập. Đây là phương pháp thu thập dữ liệu phổ biến trong tình báo, an ninh mạng, nghiên cứu học thuật và phân tích thị trường.
Hiện tại, bất chấp cuộc đột kích, Arnu vẫn tiếp tục theo dõi các hoạt động của Khu vực 51. Anh từ chối im lặng và tin rằng công chúng xứng đáng được biết những gì xảy ra tại một trong những nơi bí mật nhất ở Mỹ.
VietBF@sưu tập
