Tổng thống Trump đã áp thuế quan cao đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc với mục tiêu kép là giảm khối lượng xuất khẩu của Trung Quốc và khuyến khích đầu tư và sản xuất tại Hoa Kỳ. Ý tưởng cơ bản rất đơn giản: nếu hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trở nên quá đắt do thuế quan, các nhà sản xuất sẽ được khuyến khích chuyển sản xuất sang Hoa Kỳ và các công ty trong nước mới sẽ xuất hiện để cung cấp các sản phẩm tương tự với giá cạnh tranh—rẻ hơn giá hàng hóa Trung Quốc cộng với thuế quan bổ sung.
Đồng thời, Tổng thống Trump thừa nhận rằng các mức thuế quan này sẽ tạo ra doanh thu đáng kể cho chính phủ Hoa Kỳ. Mặc dù vậy, đảng Dân chủ và các nhà phê bình truyền thông chính thống đã chỉ trích chính sách này, tuyên bố rằng " nó sẽ không hiệu quả ".
Tuy nhiên, nhiều nhà phê bình cũng cho rằng thuế quan làm cho sản phẩm đắt hơn—về cơ bản thừa nhận rằng chính sách này có hiệu quả. Và nếu hàng hóa nhập khẩu vẫn được mua, thì theo logic, chính phủ đang kiếm được doanh thu thuế quan.
Theo chế độ thuế quan mới của Tổng thống Trump, chính phủ Hoa Kỳ có thể kiếm được khoảng 30–50 tỷ đô la hàng năm từ thuế quan nhắm vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Các mức thuế này bao gồm các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng xanh và các đầu vào sản xuất quan trọng. Trong khi tạo ra doanh thu, chúng cũng phục vụ cho một mục tiêu chiến lược rộng hơn: giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc và đưa ngành công nghiệp Hoa Kỳ trở về quê nhà. Những con số này có thể được xác minh bằng cách kiểm tra dữ liệu của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ, dự báo của Văn phòng Ngân sách Quốc hội và báo cáo doanh thu thuế quan lịch sử từ Bộ Tài chính Hoa Kỳ.
Phe cánh tả đang gửi đi những thông điệp trái chiều. Một mặt, họ tuyên bố rằng thuế quan khiến mọi thứ trở nên đắt đỏ hơn và sẽ khiến các gia đình lao động phải chết đói. Mặt khác, họ lập luận rằng thuế quan chỉ làm tăng giá thêm vài đô la—chỉ đủ để hủy hoại cuộc sống, nhưng bằng cách nào đó không đủ để tạo ra doanh thu có ý nghĩa cho chính phủ hoặc khuyến khích sản xuất trong nước. Rõ ràng, cả hai tuyên bố này đều không đúng—và trên thực tế, không có tuyên bố nào đúng.
Để hỗ trợ cho lập luận của họ, một bài đăng phổ biến đang lan truyền trên LinkedIn tuyên bố rằng thuế quan của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc có tác động nhỏ đến người tiêu dùng Hoa Kỳ. Ví dụ được sử dụng là Lululemon, được cho là chỉ trả 6 đô la cho một nhà cung cấp Trung Quốc cho một chiếc quần có giá bán lẻ là 150 đô la. Bài đăng lập luận rằng ngay cả với thuế quan, mức tăng giá sẽ không đáng kể—có lẽ chỉ 2 đô la cho một chiếc—và bất kỳ mức tăng giá lớn hơn nào cũng chỉ đơn giản là lòng tham của công ty.
Nhưng lập luận này dựa trên sự hiểu biết sai lệch về cách thức hoạt động của thuế quan. Chính phủ Hoa Kỳ không đánh giá thuế quan dựa trên số tiền Lululemon trả cho nhà máy của mình tại Trung Quốc. Thuế quan dựa trên giá trị FOB (Free on Board) được khai báo tại cảng nhập cảnh Hoa Kỳ—tức là giá trị nhập khẩu đầy đủ của sản phẩm khi đến nơi, không phải chi phí sản xuất tại Trung Quốc.
Đối với hàng may mặc và hàng tiêu dùng tương tự, giá FOB thường bao gồm cả mức tăng giá của nhà bán buôn, phí đại lý và các chi phí ẩn khác, khiến giá cao hơn nhiều so với giá xuất xưởng. Một ước tính hợp lý là giá FOB bằng khoảng 50% giá bán lẻ cuối cùng. Vì vậy, đối với một chiếc quần 150 đô la, giá trị nhập khẩu được khai báo có thể gần 75 đô la hơn chứ không phải 6 đô la. Thuế quan 25% đối với 75 đô la sẽ làm tăng thêm 18,75 đô la vào chi phí chứ không phải 2 đô la. Đây là mức tăng đáng kể, đặc biệt là đối với khối lượng lớn.
Những người chỉ trích—nhiều người trong số họ thiên về chủ nghĩa xã hội—nhấn mạnh rằng các công ty chỉ nên hấp thụ chi phí. Tuy nhiên, hầu hết các nhà bán lẻ quần áo đều hoạt động với biên lợi nhuận mỏng, thường là khoảng 5–10%. Hấp thụ mức tăng chi phí 18 đô la cho một sản phẩm 150 đô la sẽ xóa bỏ phần lớn biên lợi nhuận đó—hoặc đẩy nó xuống mức âm. Các công ty không thể chỉ “ăn chi phí” nếu điều đó có nghĩa là hoạt động ở mức lỗ 12,5%.
Tóm lại, ví dụ này thực sự chứng minh rằng thuế quan làm tăng đáng kể giá hàng hóa Trung Quốc. Nếu mọi người tiếp tục mua những sản phẩm này, chính phủ sẽ thu được doanh thu đáng kể. Và nó cũng chứng minh một cơ hội lớn cho cả các công ty Hoa Kỳ và nước ngoài sản xuất trong nước và cung cấp các sản phẩm tương đương với mức giá thấp hơn so với hàng nhập khẩu chịu thuế.
Một lập luận khác cho rằng các nhà xuất khẩu có thể chỉ cần nói dối về giá trị hàng hóa để tránh phải trả thuế. Tuy nhiên, điều này bỏ qua cách thức hoạt động thực tế của thương mại quốc tế. Hàng hóa được vận chuyển qua đại dương hầu như luôn là một phần của các thỏa thuận tín dụng phức tạp. Các nhà nhập khẩu hiếm khi trả tiền mặt trước—thay vào đó, các giao dịch mua này thường được tài trợ thông qua các khoản vay ngân hàng hoặc hạn mức tín dụng. Vì lý do này, hàng hóa phải được bảo hiểm trong quá trình vận chuyển và cả bên cho vay và bên bảo hiểm đều yêu cầu phải có tài liệu chính xác.
Điều đó có nghĩa là giá trị khai báo của lô hàng phải khớp với số tiền được tài trợ và bảo hiểm. Nếu khai báo giá trị thấp hơn tại hải quan để trốn thuế, thì sẽ vi phạm các điều khoản của khoản vay, vô hiệu hóa phạm vi bảo hiểm hoặc cả hai. Các ngân hàng và công ty bảo hiểm sẽ không chấp nhận các con số giả, vì họ bị phơi bày về mặt tài chính. Tóm lại, hệ thống tài chính hỗ trợ thương mại toàn cầu thực thi định giá chính xác—không phải các nhân viên hải quan với bảng kẹp. Vì vậy, mặc dù có thể xảy ra tình trạng báo cáo sai sót nhỏ, nhưng nó cực kỳ rủi ro và bị hạn chế chặt chẽ bởi nhu cầu về các giao dịch hợp pháp, có thể bảo hiểm và có thể tài trợ.
Cuối cùng, việc gợi ý rằng người tiêu dùng bỏ qua các thương hiệu và mua trực tiếp từ các trang web Trung Quốc là bỏ qua những lo ngại chính đáng về kiểm soát chất lượng, bảo hành, dịch vụ khách hàng và bảo vệ pháp lý. Bán lẻ có thương hiệu liên quan đến nhiều thứ hơn là chỉ một nhãn hiệu—nó phản ánh toàn bộ chuỗi cung ứng, hệ thống đảm bảo chất lượng và cơ sở hạ tầng hỗ trợ khách hàng.
Hơn nữa, Tổng thống Trump đã có động thái đóng lỗ hổng này bằng cách thắt chặt các quy tắc nhập khẩu de minimis —đặc biệt nhắm vào các lô hàng giá trị thấp từ các nền tảng thương mại điện tử của Trung Quốc. Những hạn chế mới này hạn chế khả năng các công ty như Temu và Shein tràn ngập thị trường Hoa Kỳ bằng hàng hóa không chịu thuế, đảm bảo rằng các giao dịch mua trực tiếp từ Trung Quốc không còn được hưởng lợi thế về chi phí không công bằng.
Tóm lại, chiến lược thuế quan của Trump đang và sẽ tiếp tục mang lại hiệu quả như mong muốn: làm tăng giá hàng hóa Trung Quốc, giảm lượng hàng xuất khẩu của Trung Quốc, tăng doanh thu cho chính phủ và thúc đẩy người tiêu dùng yêu cầu các sản phẩm thay thế có giá thấp hơn được sản xuất tại Hoa Kỳ.
