Tuyên bố được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 20/5 thông báo đă lựa chọn thiết kế cho hệ thống pḥng thủ mới và bổ nhiệm Tướng Michael Guetlein thuộc Lực lượng Vũ trụ làm người đứng đầu chương tŕnh. Theo ông Trump, "Ṿm Vàng" (Golden Dome) được thiết kế để chặn đứng các mối đe dọa từ Trung Quốc và Nga.

Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Kế hoạch được ông Trump khởi động từ tháng 1 năm nay nhằm xây dựng một mạng lưới hàng trăm vệ tinh trên không gian để phát hiện, theo dơi và đánh chặn tên lửa ngay từ giai đoạn đầu phóng.
Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump nhấn mạnh rằng chương tŕnh này sẽ “bảo vệ quê hương chúng ta”, đồng thời tiết lộ Canada đă bày tỏ mong muốn tham gia. Văn pḥng Thủ tướng Canada Mark Carney cũng xác nhận hai bên đang thảo luận về mối quan hệ an ninh – kinh tế mới, trong đó có việc củng cố NORAD và các sáng kiến như Ṿm Vàng.
Dự án được định giá khoảng 175 tỷ USD và dự kiến đi vào hoạt động cuối nhiệm kỳ của ông Trump vào tháng 1/2029. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tỏ ra hoài nghi về tiến độ và chi phí. Văn pḥng Ngân sách Quốc hội Mỹ mới đây ước tính tổng chi phí cho dự án có thể lên tới 831 tỷ USD trong ṿng 20 năm.
Ngoài vấn đề tài chính, "Ṿm Vàng" cũng đối mặt với sự giám sát chính trị và những tranh căi về quá tŕnh đấu thầu, đặc biệt khi các công ty có liên hệ với ông Trump như SpaceX của Elon Musk, Palantir và Anduril đang nổi lên là những ứng viên hàng đầu để thực hiện các hạng mục then chốt.
Khác với hệ thống "Ṿm Sắt" (Iron Dome) của Israel vốn hoạt động trên mặt đất, "Ṿm Vàng" của Mỹ là một hệ sinh thái pḥng thủ không gian quy mô lớn, bao gồm mạng lưới vệ tinh giám sát cùng các vệ tinh tấn công có khả năng tiêu diệt tên lửa ngay sau khi rời bệ phóng.
Các địa phương như Alaska, Florida, Georgia và Indiana được kỳ vọng sẽ là trung tâm sản xuất và triển khai các thành phần của hệ thống. Một số doanh nghiệp quốc pḥng lớn như L3Harris, Lockheed Martin và RTX Corp đă được nêu tên tại buổi công bố kế hoạch.
Tuy vậy, ngân sách khởi đầu 25 tỷ USD cho chương tŕnh vẫn đang bị treo trong gói chi tiêu quốc pḥng trị giá 150 tỷ USD, vốn đang gặp trở ngại tại Quốc hội do phụ thuộc vào một dự luật ḥa giải gây tranh căi.
Một nguồn tin trong ngành nhận định: “Mọi thứ vẫn c̣n rất bấp bênh. Nếu dự luật ḥa giải không được thông qua, toàn bộ tiến tŕnh của Ṿm Vàng có thể bị đ́nh trệ".
VietBF@ Sưu tập