Những câu chuyện ly kỳ có thật xung quanh giếng chợ Bà Cô tưởng rằng theo thời gian sẽ bị lăng quên. Thế nhưng vài năm gần đây, tại xóm Chùa xă Vô Tranh, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang lại có nhiều sự kiện xảy ra liên quan đến cái "giếng thần" này.
Giếng chợ Bà Cô hiện chỉ sâu hơn 1m, nước trong vắt như mắt mèo và không bao giờ cạn. Bên giếng có một ngôi đ́nh và một con chó bằng đá, người ta bảo rằng con chó đá xuất hiện cùng khi có giếng nhưng không ai biết giếng được đào tự bao giờ. Con chó đá đặt bên cạnh giếng được cho là thần giữ của bởi theo đồn đại bên dưới giếng có vàng và rất nhiều của cải từ đời xưa để lại.
Sự tích "giếng chợ Bà Cô"
Từ thị trấn Đồi Ngô xuôi về xă Vô Tranh khoảng chừng 20km, con đường đất đỏ bụi mịt mù và đầy "đèo, dốc" lên xuống khiến chúng tôi phải mất ngót nghét hơn một giờ mới vượt qua được. Đặc sản nơi đây vẫn là vải nhưng vào độ mùa này chỉ có cây và lá. Đem câu chuyện về chiếc giếng chợ Bà Cô "thắc mắc" với cụ Bùi Thị Nhỡ tại thôn Tranh, chúng tôi như gặp được nhân chứng sống tại cái làng này, cụ Nhỡ đă từng chứng kiến bao biến đổi thăng trầm và trong đó có những câu chuyện ly kỳ xung quanh cái giếng.
Cụ Nhỡ năm nay ở cái tuổi 90 nhưng c̣n khỏe và minh mẫn lắm. Hỏi những chuyện từ thời cụ sinh ra đến nay cụ đều kể vanh vách. Cụ Nhỡ kể lại rằng, bố mẹ cụ và tổ tiên thân sinh cũng ở cái làng này cho đến ngay cả cụ bây giờ. Từ khi cụ Nhỡ sinh ra đă nghe bố mẹ và các bậc cao niên trong làng nhắc nhiều về giếng chợ Bà Cô. Cụ lớn lên đă thấy cái giếng này rồi, không biết nó có từ đời nào.
Những câu chuyện ly kỳ có thật xung quanh giếng chợ Bà Cô tưởng rằng theo thời gian sẽ bị lăng quên..
Giếng chợ Bà Cô trước đây c̣n có tên gọi khác là giếng đ́nh, ngay bên giếng có một ngôi đ́nh cổ nhỏ nằm tọa lạc soi bóng xuống đáy giếng. Ngay cạnh đó có một băi đất trống rộng lớn và bằng phẳng được người dân sử dụng để làm nơi họp chợ. Chợ phiên chính là nơi thường xuyên dân làng tụ họp, diễn ra đúng ngày 15 hàng tháng, vào buổi đêm v́ thời đó chưa có điện nên cha ông ta đă lợi dụng vào ánh sáng của trăng, chợ mua bán trao đổi chủ yếu bằng nông sản hàng hóa.
Theo lời cụ Nhỡ kể lại, lớn lên ở cái thời trẻ con c̣n để tóc ba chỏm đă được nghe những câu chuyện ly kỳ quanh cái giếng. Nhưng v́ c̣n bé nên cụ Nhỡ chưa ư thức được và quan tâm đến những câu chuyện mà ngày đó được cho là tầm phào, hoang đường như ai đó nghĩ là chỉ kể cho vui miệng hay lấy câu chuyện lạ làm quà mỗi khi bạn bè lâu ngày tề tựu.
Cụ Nhỡ c̣n nhớ như in, khi c̣n chăn trâu cắt cỏ đă được nghe đồn chuyện yểm long mạch hay bùa ngải ǵ đó tại giếng chợ Bà Cô mà khi lớn lên cụ mới hiểu và tin đó là chuyện có thật. Đồn rằng nơi đây, để yểm được bùa ngải, ma thuật th́ ngày đó thầy phù thủy đă t́m chọn và bắt trong làng một cô gái có mái tóc dài, xinh đẹp nhất vùng và cô gái đó phải là người c̣n trong trắng trinh nguyên. Trước khi yểm bùa, phù thủy đă bắt cô gái đó ngậm một loại sâm củ khoảng chừng 3 tháng rồi sau đó mới nhấn ch́m xuống giếng nước trong. Sau khi cô gái bị nhấn ch́m xuống giếng nước th́ chưa thể chết ngay mà c̣n sống được một thời gian bằng khoảng thời gian được ngậm sâm. Tên gọi giếng đ́nh đổi thành giếng chợ Bà Cô cũng không phải bỗng dưng mà có. Nó xuất phát từ việc yểm bùa này.
Chuyện ly kỳ quanh cái giếng
Giếng chợ Bà Cô nằm bên cạnh một cánh đồng lúa chiêm trũng quanh năm màu mỡ ph́ nhiêu. Cụ Nhỡ khẳng định với chúng tôi là chưa bao giờ nước trong giếng bị cạn. Nước giếng trong và mát lắm, máy bơm nước công suốt lớn bơm cả ngày cũng không cạn được. Cả làng tôi từ bao đời đến mùa hạn hán lại thi nhau ra đó gánh nước về ăn uống và sinh hoạt.
V́ giếng nước rất trong và mát ngọt nên những khi khát nước dân làng đi ngang thường hay ghé vào giếng để uống nước. Những lời đồn thổi về cái "giếng thần" này cứ thế loan rộng ra. Nào là khi khát nước th́ đến bên giếng mà xin rồi lẳng lặng mà uống chứ đừng nói thêm lời nào. Giếng chỉ được uống nước, không được rửa mặt hay tay chân. Khi uống nước th́ chỉ biết uống rồi đi chứ đừng khen ngon hay chê bất cứ một lời nào.
Theo lời cụ Nhỡ th́ giếng thiêng lắm, nếu ai vô t́nh hay cố ư vi phạm một trong những điều nói trên th́ đều bị đau bụng quằn quại đến 3 ngày mới khỏi, uống thuốc ǵ cũng không lành được. Nặng hơn nữa là nhiều người ở các làng khác không biết đến những "lời nguyền" đó nên sau khi uống nước giếng chợ Bà Cô về nhà bị ốm liệt giường nằm đến đúng 3 tháng sau mới khỏi, đi bệnh viện cũng không phát hiện ra được căn bệnh ǵ.
Qua câu chuyện với ông Hoàng Văn Triệu nguyên là Chủ tịch Hội nông dân của xă Vô Tranh và là chủ nhân có ngôi nhà cách giếng chợ Bà Cô độ chừng 100m. Ông Triệu cho biết, khi về đây đă thấy cái giếng, bên giếng có một con chó đá ngồi với tư thế như để "canh" giữ giếng vậy.
Chó đá có chiều cao khoảng hơn 60cm, chiều dài khoảng 80cm và có trọng lượng độ ngót 3 tạ. Chó đá được tạc trong tư thế có 2 cái tai chóc ngược vểnh về phía trước, lưỡi thè ra như đang chăm chú theo dơi, pḥng vệ hay sẵn sàng tấn công bất cứ lúc nào khi đă xác định người lạ. Hai chân trước con chó đá quỳ xuống như để lấy đà trước khi chạy xồm lên, dưới bụng nó có một cái bát hương cũng được đúc liền khối từ tảng đá xanh ấy. Dưới cổ chó đá được đeo một tràng hạt cườm h́nh tṛn bằng đá xanh ngắt và óng ánh trông rất đẹp mắt.
Năm 1972, dân làng nơi đây bàn nhau "khai quật", dọn vệ sinh cho giếng chợ Bà Cô để nước giếng được trong và sạch hơn nhằm phục vụ cho sinh hoạt cho người dân trong thôn. Trước khi dọn giếng, các bậc cao niên, các thầy địa lí trong làng đều chuẩn bị một số lễ vật như mâm xôi con gà để cúng bái rồi mới tiến hành.
Anh Triệu là một trong những người tham gia tu bổ, sửa sang giếng cho biết, trước khi khai quật th́ trên miệng giếng chợ Bà Cô có một tảng đá bằng phẳng, xanh bóng và to bằng chiếc chiếu một dùng để đậy kín miệng giếng lại. Dưới tảng đá xanh ấy là 4 thanh gỗ vuông vức được xếp theo h́nh vuông để làm giá đỡ cho tảng đá ấy. Những ai có mặt tại hôm đó đều không khỏi bất ngờ, khi tảng đá được nhấc ra khỏi miệng giếng th́ xuất hiện một luồng khí lạ dễ chịu bốc lên từ miệng giếng có mùi thơm rất đặc biệt giống như mùi sâm lẫn với mùi thảo dược đun lên dùng để xông, tắm. 4 thanh gỗ có màu đỏ sẫm cũng có mùi thơm tương tự, không biết trải qua bao nhiêu thời gian nhưng những thanh gỗ ấy vẫn c̣n nguyên vẹn và không hề bị mối mục. Nhiều người cho rằng đó là gỗ sưa đỏ mà người xưa vẫn thường hay dùng để đóng quan tài và ướp xác người chết.
Dân làng tiến hành vệ sinh giếng, người múc nước, người vét bùn. Giếng chợ Bà Cô chỉ sâu hơn 1m, người dân thay phiên nhau múc nước nhưng phải đến quá một buổi nước trong giếng mới ngót được một nửa bởi nguồn nước mạch chảy ra từ đáy giếng rất mạnh không thể múc cạn. Dưới giếng có một tảng đá h́nh chữ nhật, tảng đá có chiều dài hơn 80cm, chiều rộng khoảng 60cm nhưng khi đó phải huy động 7 thanh niên lực lưỡng trong làng khiêng mới nhấc được ra khỏi giếng. Khi tảng đá được khiêng lên th́ đột nhiên một cột nước trong miệng giếng phun lên trời với chiều cao tầm 7-8m khiến ai nấy cũng bất thần hốt hoảng.
Nhắc chuyện con chó đá, ông Hoàng Văn Triệu kể lại, khi dọn giếng có rất nhiều người. Thấy con chó đá đẹp quá ai cũng muốn xin về đặt làm cảnh, xin không được có người muốn mua nhưng những người chủ tŕ hôm đó đều thống nhất không cho mà cũng không bán cho bất cứ ai bởi họ cứ nghĩ đó là "báu vật" của làng, hơn nữa trước đó đă có rất nhiều câu chuyện xảy ra khiến ai cũng phải sợ. Hôm đó có ông B́nh, ông Thứ, ông Ngoạn… người trong làng đều có ư muốn sở hữu con chó đá. Bẵng đi thời gian, từ đó đến nay gần 40 năm, con chó đá nơi giếng chợ Bà Cô vẫn nằm nhất cử nhất động nguyên h́nh như từ khi nào vậy.
Khoảng cuối tháng 12/2008 (âm lịch), con chó đá hằng ngày vẫn ngồi cạnh bên giếng bị người lạ đánh cắp. Rồi bất ngờ hơn, sau đúng một năm kể từ ngày chó đá bị mất th́ chủ nhân trộm cắp đă phải trả lại con chó đá về đúng về vị trí cũ. Ông Triệu kể lại rành mạch chuyện có sự trùng lặp đến từng chi tiết: "Tôi nhớ chính xác hôm đó cũng đúng vào ngày 27/12/2009, tỉnh dậy đứng trên sân nhà nh́n xuống giếng lại thấy con chó đá ngồi ở chỗ cũ. Chạy xuống gần xem th́ thấy xung quanh giếng có một bát hương đang cháy dở và có rất nhiều hoa quả, tiền, vàng mă đốt quanh giếng".
Lấy làm lạ, đang khi có nhiều tin đồn th́ sau đó vài hôm lại hay tin ông Nhi Hải ở xóm Trại Găng gần đó bị chết không rơ lí do. Xác định thông tin, người dân mới biết chính ông Nhi Hải là người đánh cắp con chó đá mang về nhà ḿnh để cách đây đúng một năm. Ông Nhi Hải bị chết, ít ngày kế cận sau đó th́ con trai của ông lại bị tai nạn giao thông rất may là qua cơn nguy kịch.
Chưa ai hiểu đâu là nguyên nhân và thực hư mọi việc, nhưng lời đồn thổi về giếng "thần", chuyện yểm bùa, yểm long mạch hay thứ ma thuật ǵ ǵ đó từ trước đến giờ th́ đă có. Những câu chuyện quanh giếng chợ Bà Cô thêm một lần nữa được thêu dệt, thêm bớt và không ngớt lời truyền miệng. Nhiều người đặt câu hỏi có hay không những lời nguyền truyền kiếp từ cái giếng thiêng ấy.
Nhiều thầy địa lí, thầy cúng trong vùng cho rằng sự xuất hiện con chó đá bên giếng là để canh giữ của cải. Họ đồn rằng sau khi bọn giặc Tàu thua trận và bỏ về nước, chúng có rất nhiều của cải nhưng không mang đi hết được. V́ thế chúng chôn tất cả những thứ của cải vàng bạc châu báu ấy dưới ḷng giếng và yểm phép thuật để ḥng không một ai có thể chiếm đoạt được. Tin đồn dưới ḷng đất sâu nơi giếng chợ Bà Cô có rất nhiều vàng, v́ vậy vào năm 2006, nơi đây đă xuất hiện một nhóm người đến đây thăm ḍ vàng.
Qua bao đời, thực hư những câu chuyện quanh giếng chợ Bà Cô chưa có ai kiểm chứng. Nhưng góp nhặt những câu chuyện xung quanh cái giếng ẩn chứa, hiện hữu thần linh càng làm cho nét văn hóa tâm linh bản địa nơi đây thêm phần phong phú.
Theo Cảnh sát toàn cầu