Ngôi nhà hai tầng kiên cố bằng đất sét có tuổi đời cả trăm năm là kiến trúc độc đáo trong đời sống đồng bào dân tộc Nùng nơi cực Bắc Hà Giang.
Xóm Làn Ma, thị trấn Cốc Pài (huyện Xín Mần – Hà Giang) có ba, bốn nóc nhà quay quần ấm áp. Ba, bốn nóc nhà này nguyên là một gia đình.
Theo sự gia tăng nhân khẩu, người lớn lên, nhà chật đi đã nảy sinh nhu cầu xây cất thêm những ngôi nhà mới.
Tất cả các ngôi nhà của người Nùng đều được đặt trên vị trí khá chênh vênh...
Điều đặc biệt trong kiến trúc của những ngôi nhà này, đó là những ngôi nhà hai tầng bằng đất trình, lõi phên tre. Hàng trăm năm trôi qua, bức tường dày tới 40cm đã đặc cứng và chai lại như đá. Giữa không gian yên tĩnh và khoáng đạt của núi rừng, nó là nhân chứng của thời gian…
Những ngôi nhà tường trình hai tầng bằng đất hiếm hoi ở lại Cốc Pài.
“Thủ lĩnh” của xóm nhỏ quần cư người Nùng là ông Ly Quẩy Chúng, 76 tuổi. Bằng bàn tay lao động, ông đã cùng với con cháu của mình ăn đời ở kiếp với vùng đất nghèo nơi cực Bắc tột cùng của Hà Giang.
Lạc bước vào xóm nhỏ, tưởng như đang đối diện với một cuộc sống chưa từng được biết đến… Bình yên, giản dị mà ấm áp kỳ lạ, nó như muốn phản biện lại những nhu cầu dành cho một cuộc sống quá xa hoa…
Cổng vào...
...và nhìn thẳng vào không gian ở chính.
Hai bên là hai nhà phụ để làm nhà kho và bếp...
Bà Nguyễn Thị Minh Lý – nguyên trưởng Phòng Văn hóa huyện Xín Mần cho biết: nhà đất trình là kiến trúc phổ biến hàng trăm năm của người dân tộc Nùng. Thế nhưng, theo sự biến thiên và giao thoa của các vùng văn hóa, bây giờ, người Nùng cũng đã thay đổi kiến trúc sống của mình.
Chính vì thế, những ngôi nhà tường trình hai tầng nằm ven thị trấn Cốc Pài là những hình ảnh hiếm hoi còn sót lại đến bây giờ…
* Kiên Trung__VNN