MỸ5 năm trước, Jenna Gibson 39 tuổi và đang tập luyện cho cuộc đua marathon thì phải hủy bỏ kế hoạch vì một cơn đột quỵ suýt cướp đi mạng sống.
Theo một nghiên cứu gần đây của Mayo Clinic, gần 60% số ca tử vong do đột quỵ xảy ra ở phụ nữ - và hiện tại Gibson, một bà mẹ hai con ở Michigan, đang hướng đến mục tiêu giúp những người khác nhận thức rõ hơn về tình trạng này và ưu tiên sức khỏe.
Cô nói với Fox News Digital: "Khi tôi biết rằng đột quỵ đang xảy ra với những người trẻ tuổi, tôi phải chia sẻ câu chuyện của mình. Trong hầu hết các trường hợp, đột quỵ có thể phòng ngừa được nếu bạn biết mình cần chú ý điều gì".
Gibson kể vào một ngày cách đây 5 năm, cô đã hoàn thành xong bài thuyết trình tại nơi làm việc và đang tận hưởng chuyến đi dạo bên ngoài với mẹ sau bữa tối. "Chúng tôi đang nói về việc tôi đang tập luyện cho cuộc thi marathon ở Detroit nhân dịp sinh nhật lần thứ 40, và rồi đột nhiên, tôi cảm thấy như bị cả tấn gạch rơi xuống đầu. Tôi dừng bước rồi bất ngờ ngã xuống bãi cỏ", Gibson cho biết.
Ban đầu, mẹ Gibson tưởng con gái đang đùa. "Mẹ tôi đã chụp ảnh tôi đang nằm trên cỏ và nói: 'Nào, dậy đi, con đang làm gì vậy?'", Gibson kể tiếp.
Sau khi được mẹ đỡ dậy, Gibson không thể đi thẳng và cảm thấy như đang say. "Có điều gì đó không ổn", cô nói.
Gibson ngã xuống bãi cỏ khi đang đi dạo với mẹ, khiến bà tưởng cô đùa. Ảnh: Fox News
Mặc dù vậy, Gibson không có bất kỳ triệu chứng nào khác nào của đột quỵ, chẳng hạn như sụp mặt, đau đầu dữ dội hoặc rối loạn thị lực. Họ trở về nhà và Gibson cho rằng cô đang bị chứng đau nửa đầu. Cô uống một ít thuốc nhức đầu rồi đi ngủ.
Cô nhớ lại: "Vài giờ sau, tôi thức dậy và vẫn cảm thấy không ổn. Tôi không thể ra khỏi giường, không thể cử động".
Đó là lúc gia đình đưa Gibson đến phòng cấp cứu. Mẹ cô nói với đội ngũ y tế rằng con gái bà gặp khó khăn khi đi lại và có thể bị đột quỵ. "Họ đã kiểm tra, thực hiện tất cả các xét nghiệm và không thấy những dấu hiệu điển hình. Một phần do tôi còn trẻ", cô nói. "Tôi không bị xệ mặt. Tôi có thể đi lại được, mặc dù không được khỏe lắm. Tôi có thể nói vài lời".
Sau khi chụp CT, đội ngũ y tế kết luận Gibson có thể bị chứng đau nửa đầu thị giác. Sáng hôm sau, khi cô vẫn cảm thấy không khỏe, bác sĩ thần kinh yêu cầu chụp lại lần nữa, và lần này, cơn đột quỵ xuất hiện. "Họ có thể thấy tắc nghẽn ở bên não trái của tôi và tôi đang bị đột quỵ", Gibson kể.
Người phụ nữ 39 tuổi ngay lập tức được đưa đến một bệnh viện khác, nơi cô được phẫu thuật não khẩn cấp để loại bỏ cục máu đông. "Rõ ràng là có nguy cơ tử vong - nếu chúng tôi không di chuyển đủ nhanh, khung thời gian sẽ kết thúc", cô nói.
Khi được đưa đến bệnh viện, Gibson cho biết cô cảm thấy chắc chắn mình sẽ chết và sẽ không bao giờ gặp lại chồng cũng các con gái của mình, lúc đó mới 8 và 4 tuổi.
"Tôi đã nghĩ rằng tôi sẽ không bao giờ được nhìn thấy các con mình lớn lên và kết hôn, hoặc tôi sẽ phải sống trong tình trạng thực vật nào đó và sẽ không bao giờ làm việc được nữa. Tôi đã nghĩ 'Mình đã nói với các con gái đủ nhiều lần rằng mình yêu chúng chưa? Chồng tôi có biết tôi tự hào về anh ấy thế nào không?", cô chia sẻ.
Điều tiếp theo mà Gibson biết là cô tỉnh dậy sau ca phẫu thuật trong phòng ICU - và phải đối mặt với một chặng đường dài để hồi phục.
"Lúc đầu, tôi không thể nói được gì cả. Tôi không thể cử động phần bên phải của mình. Tôi có thể thấy chuyện gì đang xảy ra và nghe thấy mọi người đặt câu hỏi cho tôi, nhưng tôi không thể trả lời", cô nói.
Trong vài ngày tiếp theo, Gibson cho biết cô dần phục hồi các kỹ năng. Cô được trị liệu ngôn ngữ, trị liệu nghề nghiệp và vật lý trị liệu. Theo thời gian, cô bắt đầu cử động được ở bên phải. Sau một vài tuần, Gibson trở về nhà và tiếp tục điều trị ngoại trú ba giờ một ngày, ba ngày một tuần trong thời gian bốn tháng.
Cô nói: "Trong sáu tuần đầu tiên, chúng tôi thấy sự cải thiện nhanh nhất, và sau đó, nó ngày càng chậm hơn. Tôi đã phải học lại mọi thứ. Và bây giờ, nhờ Chúa phù hộ, tôi có thể làm được mọi việc".
Hiện tại, Gibson vẫn bị tê toàn bộ bên phải cơ thể. Cô cho biết, đôi khi cô vẫn gặp khó khăn trong việc tìm từ thích hợp để nói, đặc biệt là khi cô mệt mỏi hoặc căng thẳng.
"Nhưng nếu bạn nhìn thấy tôi, tôi trông giống như một người bình thường", cô nói.
Tiến sĩ Annie Tsui, trưởng khoa thần kinh tại Access TeleCare, có trụ sở tại Texas (Mỹ), nhấn mạnh tỷ lệ đột quỵ ở phụ nữ và kêu gọi nhận thức của mọi người với tình trạng y tế này.
"Đột quỵ có thể xảy ra vì nhiều lý do ở các nhóm tuổi và giới tính", Tsui nói với Fox News Digital. "Mặc dù vậy, phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 39 có nguy cơ mắc bệnh cao gấp đôi so với nam giới".
Tsui lưu ý rằng trong khi các yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ là huyết áp cao, cholesterol cao, bệnh tim, béo phì và tiểu đường, thì nguyên nhân gây đột quỵ ở các nhóm trẻ tuổi khác với những nguyên nhân thường liên quan đến người lớn tuổi. Chúng có thể bao gồm các vấn đề về tim, rối loạn đông máu, khuynh hướng di truyền, bất thường về mạch máu hoặc chấn thương.
Tsui khuyên: "Mặc dù không ai hoàn toàn miễn nhiễm với nguy cơ đột quỵ, những người có nguy cơ cao hơn nên làm việc với bác sĩ để xây dựng kế hoạch phòng ngừa. Nói chung, việc duy trì một lối sống lành mạnh rất quan trọng vì có thể ngăn ngừa tới 80% số ca đột quỵ".
Theo Tsui, điều quan trọng là phải nhận biết được các triệu chứng để được điều trị càng nhanh càng tốt.
Cô sử dụng từ viết tắt FAST như một công cụ thuận tiện để xác định các chỉ số của đột quỵ, trong đó:
- F là mặt (xệ hoặc tê)
- A là cánh tay (yếu hoặc tê)
- S là lời nói (nói ngọng hoặc khó nói)
- T chỉ thời gian gọi 911
Tsui nói với Fox News Digital: "Cơ hội sống sót và kết quả tích cực là cao nhất khi bệnh nhân được chăm sóc y tế kịp thời".
Cô cảnh báo, một số phương pháp điều trị đột quỵ chỉ có hiệu quả nếu được thực hiện trong vòng ba giờ kể từ khi các triệu chứng bắt đầu, với nguy cơ tổn thương não vĩnh viễn hoặc tử vong tăng lên sau mỗi phút trôi qua.
"Điều quan trọng là phải cảnh giác trong việc nhận biết các triệu chứng đột quỵ và tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay khi có dấu hiệu đầu tiên. Mỗi giây đều có giá trị trong việc giảm nguy cơ chấn thương sọ não, tàn tật vĩnh viễn hoặc thậm chí tử vong", Tsui nói.
