Bên trong ṭa nhà văn pḥng ở ngoại ô Zaporizhzhia, các binh sĩ Ukraine đang mài giũa thứ "vũ khí" họ tin rằng sẽ định đoạt cục diện chiến trường.
Thứ vũ khí này đang hiển thị trên hàng chục màn h́nh máy tính, liên tục cập nhật về t́nh h́nh mặt trận phía nam. Với một cú nhấp chuột, bản đồ sẽ hiển thị vô số kư hiệu h́nh thoi màu cam, cho biết các khu vực lực lượng Nga triển khai, như nơi giấu khí tài, thông tin chi tiết về các đơn vị.
Nhấp vào một tùy chọn khác, các mũi tên màu đỏ sẽ xuất hiện trên khắp vùng Zaporizhzhia, thể hiện hướng tiến công của đối phương. Khi phóng to, bản đồ sẽ hiển thị h́nh ảnh vệ tinh sắc nét trong khu vực được chọn.
Phần mềm này được gọi là "Delta", do các lập tŕnh viên Ukraine phát triển, nhằm mang lợi thế cho lực lượng vũ trang nước này trong quan sát chiến trường, dự đoán động thái đối phương.
Chiến sự Ukraine hiện nay thường được ví như Thế chiến I, khi các hoạt động tác chiến chủ yếu diễn ra với pháo binh và mạng lưới chiến hào lầy lội. Nhưng xung đột này cũng được cho là nơi thử nghiệm mô h́nh chiến tranh tương lai, nơi công nghệ có thể truyền tải thông tin gần như ngay lập tức tới các binh sĩ và đóng vai tṛ lớn trong định đoạt chiến trường.
Lập tŕnh viên Ukraine làm việc bên trong trung tâm tác chiến ở Zaporizhzhia. Ảnh: Guardian.
Lực lượng vũ trang Ukraine thành lập 6 "trung tâm nhận biết t́nh h́nh", một tại ṭa văn pḥng ở thành phố Zaporizhzhia, số c̣n lại rải rác trên các mặt trận khác nhau. Trung tâm thứ 7 đang được thiết lập ở Donbass.
Trung tâm ở Zaporizhzhia đă phải chuyển địa điểm nhiều lần v́ lư do an ninh, hậu cần và sẽ chuyển đến một nơi nằm dưới ḷng đất trong tháng này. Phần lớn nhân viên vận hành phần mềm Delta là những người điều khiển và lập tŕnh viên máy bay không người lái (UAV), đến từ tổ chức t́nh nguyện Aerorozvidka (Trinh sát trên không).
"Họ vốn không phải nhân viên Bộ Quốc pḥng, mà đến từ khu vực doanh nghiệp, được huy động để phục vụ trong quân đội", Tatiana, một nhân viên tại trung tâm, cho biết. "Họ tạo ra Delta bằng trí óc và đôi bàn tay của ḿnh".
Bên trong, trung tâm giống một khoa khoa học máy tính ở đại học hơn là một đơn vị quân đội. Người duy nhất mặc quân phục là một sĩ quan t́nh báo có mật danh Shlomo.
Phần mềm Delta hiển thị các điểm nóng chiến sự. Ảnh: Guardian.
Phần mềm Delta hiển thị các điểm nóng chiến sự ở miền nam Ukraine. Ảnh: Guardian.
Một văn pḥng khác ở cuối hành lang chính của ṭa nhà được tận dụng thành xưởng sản xuất UAV, nơi hai kỹ sư đang hoàn thiện cơ chế thả bom trên những chiếc UAV bốn động cơ được bán trên thị trường.
Đầu bên kia hành lang là bộ phận t́nh báo nguồn mở (OSINT), nơi vài thanh niên đang rà quét các bài đăng trên mạng xă hội của tân binh Nga, trích xuất thông tin ngày tháng và vị trí rồi cung cấp kết quả cho Delta.
Những nguồn thông tin chính khác của Delta đến từ ảnh vệ tinh, UAV của đồng minh NATO, hay từ mạng lưới t́nh báo bên trong những khu vực Nga kiểm soát, một phần do Shlomo điều hành.
Toàn bộ thông tin sẽ được tích hợp và lưu trữ tại các lớp trên bản đồ chiến trường của Delta, giúp các binh sĩ có thể truy cập thông qua thiết bị kết nối mạng Starlink. Trên màn h́nh, thành phố Melitopol ở miền nam đang "quy tụ" nhiều kư hiệu h́nh thoi cam và mũi tên đỏ nhất.
"Chúng tôi đă hiểu lộ tŕnh và cách đối phương thay đổi", Shlomo nói. "Họ đang sử dụng Melitopol như một trung tâm hậu cần lớn".
Đội ngũ của ông đang t́m kiếm các xe tăng và cầu phao, dấu hiệu cho những đợt tấn công trong tương lai, được đánh dấu bằng một lá cờ đỏ đặc biệt trong các pḥng chat của Delta. Gần đây, lực lượng Ukraine đă nhắm mục tiêu vào một doanh trại quân đội và một cây cầu trong khu vực.
Xe tăng Nga bốc cháy được UAV phát hiện. Ảnh: Guardian.
Xe tăng Nga bốc cháy sau khi bị UAV Ukraine phát hiện. Ảnh: Guardian.
Các "trung tâm nhận biết t́nh h́nh" này được cho là bước tiến lớn trong khả năng giám sát chiến trường của Kiev. Tuy nhiên, NATO ngày 30/11 lưu ư rằng Delta vẫn chưa được quân đội Ukraine sử dụng chính thức, do đó chưa phổ biến rộng răi, khiến thông tin t́nh báo từ NATO không được chuyển tới tất cả chỉ huy khu vực.
Những "chiến binh thông tin" tại trung tâm cho biết họ đang phá vỡ học thuyết quân sự truyền thống của Ukraine, bằng cách thiết lập các đường kết nối dẫn tới Delta giữa các đơn vị.
"Đó là điểm khác biệt lớn nhất giữa quân đội Nga và Ukraine", Vitali, chuyên gia tại trung tâm, nói, nhấn mạnh lợi thế tự nhiên của Ukraine là có nền chính trị ít phân cấp hơn.
Trung tâm cũng đang yêu cầu các nhà tài trợ vũ khí phương Tây cung cấp giao thức phần mềm cho phép các hệ thống vũ khí mới được kết nối liền mạch với Delta.
Shlomo cho biết công tác tích hợp thông tin chiến trường thông qua Delta là cuộc đua mà Ukraine buộc phải thắng. "Đây là bước tiến lớn có thể thay đổi cuộc chiến", ông nói. "Vũ khí của chúng tôi là máy tính. Viên đạn của chúng tôi là thông tin".
