Phụ nữ không được can dự chính sự. Đó là lời cuối của Từ Hy Thái Hậu. Lư do người cai trị đế quốc Măn Thanh suốt nửa thế kỷ không đánh giá cao phụ nữ xuất phát từ sự tự phụ cũng như khả năng thấu hiểu tâm can của một người phụ nữ nắm quyền.
Từ Hy Thái hậu, người phụ nữ quyền lực trong lịch sử phong kiến Trung Quốc. Ảnh: Baidu
Trước khi chết, Từ Hy Thái hậu, người phụ nữ buông rèm nhiếp chính, nắm thực quyền điều hành Trung Hoa trong suốt những năm cuối thời nhà Thanh, trăng trối một câu khá mâu thuẫn: "Từ nay về sau, phụ nữ không được phép can dự vào triều chính. Như vậy là trái với gia pháp của bản triều, cần nghiêm khắc ngăn chặn. Đặc biệt là cần đề pḥng nghiêm ngặt, không để được các thái giám lạm quyền. Thời nhà Minh mạt vận là một bài học".
Từ Hy Thái hậu (1835-1908), nhân vật nổi tiếng trong lịch sử phong kiến Trung Quốc, là một người phụ nữ thông minh, cả cuộc đời nếm trải và lập nên nhiều thành tựu hơn người. Bà trải qua 5 đời Hoàng đế: Đạo Quang, Hàm Phong, Đồng Trị, Quang Tự, Tuyên Thống. Vào cung từ năm 16 tuổi, 26 tuổi trở thành thái hậu, Từ Hy sống trong cung cấm gần 60 năm, cai trị Trung Quốc gần nửa thế kỷ 19 và qua đời ở tuổi 74.
Cuốn "Hướng Tư kể chuyện Từ Hy" của Nhà xuất bản Công nhân Trung Quốc phát hành năm 2010, kể về nhiều chi tiết trong cuộc đời đặc biệt của người phụ nữ này.
Năm Quang Tự thứ 24 (tức năm 1908), Từ Hy Thái hậu lâm bệnh nặng và hấp hối. Ngự y bận rộn luôn chân luôn tay, kê những thuốc hồi sức để thái hậu hồi tỉnh: gạo một lượng (3,25 gram), nhân sâm năm phân (2,5 gram), đông mạch năm tiền (8/25 gram), thạch hộc tươi năm tiền, uống với nước ấm. Đây là bài thuốc cuối cùng mà Từ Hy Thái hậu được uống. Sau đó, bà cũng không vượt qua được quy luật của tự nhiên và một canh giờ sau khi uống thuốc th́ về nơi chín suối.
Lời nói lúc hấp hối của bà khiến người đời kinh ngạc và để lại những dấu hỏi cho lịch sử, Xinhua cho hay. Người ta không lư giải được lư do một người phụ nữ hét ra lửa, ngồi lên ngai vàng một cách thành công, một thái hậu cai trị nhà Măn Thanh suốt hơn nửa thế kỷ lại để lại lời trăng trối như vậy về phụ nữ.
Theo tác giả Hướng Tư, phó giám đốc thư viện Bảo tàng Cố cung và có nhiều tác phẩm nghiên cứu về lịch sử cũng như văn hóa cung đ́nh Trung Quốc, giới nghiên cứu cho rằng Từ Hy có ba suy nghĩ khi trăng trối như vậy.
Triều Thanh đă đến thời mạt vận
Từ Hy Thái hậu trong những năm tháng cuối đời. Ảnh:Bbs.voc.com .cn
Đầu tiên, Từ Hy Thái hậu chắc chắn biết rất rơ triều đ́nh Măn Thanh sẽ chấm hết dưới tay ḿnh. Là một thái hậu nắm quyền, bà biết như có một bàn tay vô h́nh của gia tộc Ái Tân Giác La lựa chọn bà làm người kết thúc thế nghiệp của họ như một định mệnh.
Bà tự phụ, kiên định và đầy trí tuệ, dưới bàn tay sắt của bà, nhiều nhân vật tinh tú của vương triều Măn Thanh đều cam tâm t́nh nguyện khuất phục, đặc biệt là ba người Tăng Quốc Phiên, Lư Hồng Chương, Viên Thế Khải.
4 người đều tuổi Mùi, trong đó ba người đàn ông mang những tham vọng, trí tuệ hơn người, như một món quà quư mà ông trời ban thưởng cho người phụ nữ cầm quyền này. Họ dùng sức thu phục của cá nhân, trí tuệ và sự dũng cảm pḥ tá Từ Hy, giúp bà cầm quyền suôn sẻ trong suốt 48 năm sóng gió của đế quốc phương Đông.
Nhưng sau khi Từ Hy chết, đế quốc rộng lớn này gặp thù trong giặc ngoài, chịu đựng trăm ngh́n vết thương lớn nhỏ, được giao vào tay một đứa trẻ ba tuổi, đế quốc này sẽ trụ được bao lâu? Từ Hy biết rằng nhiều lắm cũng chỉ 5 năm.
Phụ nữ cuồng vọng không đáng tin
Từ Hy là một người phụ nữ cá tính, việc bà muốn làm nhất định sẽ làm được, bà luôn đạt được những điều ḿnh mong muốn. Tính cách lạnh lùng, trí tuệ, b́nh tĩnh và không ǵ lay chuyển được khiến chồng bà, Hoàng đế Hàm Phong vừa nể phục vừa khiếp sợ.
Trước khi qua đời, Hoàng đế Hàm Phong đă rất lo lắng cho vương triều nhà Thanh, cũng đầy lo lắng cho Hoàng hậu Từ An, người mà ông hết mực yêu quư. Sau nhiều ngày suy nghĩ, Hàm Phong ra một mật chỉ cho hoàng hậu, đại ư viết rằng nếu Hoàng tử Tái Thuần kế vị ngai vàng th́ Lan Nhi (tức Từ Hy), mẹ đẻ của Tái Thuần, nếu không thể an phận thủ thường th́ hăy thủ tiêu Lan Nhi. "Trẫm không tin tưởng người này, sau này nếu biết an phận th́ thôi, c̣n nếu không th́ theo chiếu chỉ này, lệnh cho quần thần diệt trừ người đó đi", Hàm Phong nói.
Hàm Phong là một hoàng đế phóng đăng, nhưng ông không dám sơ suất đối với giang sơn xă tắc mà tổ tiên để lại. Ông sắp xếp, dự tính cái kết xấu nhất cho Lan Nhi, người mà ông cũng yêu mến và luôn luôn kính sợ.
Lời nói cuối cùng của Từ Hy cũng chứng minh cho suy nghĩ của Hàm Phong: Không thể tin tưởng phụ nữ, phụ nữ mất đi lư trí và cuồng vọng trên chính trường lại càng không thể tin. Người phụ nữ cai trị một đế quốc rộng lớn và làm cho đế quốc đó phát triển không ngừng, lại càng không đáng tin.
Phụ nữ kiệt xuất ngh́n năm mới có một
Bức họa Từ Hy Thái hậu và pḥng ngủ cùng tư trang của bà. Ảnh:Cntmedia
Xét về tổng thể, Từ Hy thái hậu là một phụ nữ siêu phàm nhưng kiêu căng. Trong mắt bà, không có nhiều người được coi trọng. Từ Hy biết rằng những người phụ nữ như bà cả ngh́n năm mới có một. Từ thời Vơ Tắc Thiên đến thời Từ Hy cũng là 1.000 năm. Khổng Tử từng nói, 500 năm mới xuất hiện một thánh nhân cũng c̣n khó.
Tuy nhiên, dù rằng Từ Hy có trí tuệ, khôn ngoan, đầu óc rộng mở, dù là bà hoàng cai trị vương triều to lớn này dễ như trở bàn tay, khiến những người đàn ông phải khúm núm, bà cũng không tránh khỏi những khuyết điểm bẩm sinh của phụ nữ: tầm nh́n ngắn, bị t́nh cảm chi phối, bất chấp hậu quả. Lời cuối của Từ Hy thể hiện sự thất vọng với phụ nữ và cũng là điều mà bà muốn nhắn nhủ với đời sau.
Ngày Từ Hy qua đời, 21.10 năm Quang Tự thứ 34 (tức 14.11.1908) cũng là một ngày đặc biệt. Trước đó chỉ 10 giờ đồng hồ, Hoàng đế Quang Tự cũng qua đời ở tuổi 38. Chỉ trong 24 giờ, Hoàng thái hậu và Hoàng đế qua đời, triều đ́nh rối loạn, thiên hạ rối ren. Lời trăng trối của Từ Hy không được ghi trong sử sách đời Thanh, cuốn "Lịch sử nhà Thanh: truyện Hậu, Phi". Người đầu tiên tiết lộ câu chuyện này là Edmund Burke, một người Anh, được cho là người t́nh cuối cùng của Từ Hy, công bố trong cuốn "Từ Hy ngoại truyện" xuất bản tháng 9.1910, hai năm sau khi Từ Hy qua đời.
