Người dân bản địa gọi loại hạt này là "vàng đen" bởi có giá bán rất cao. Hạt có mùi vị thơm nồng đặc trưng đến mức quán nhậu nào ở Na Hang mà không có hạt dổi làm gia vị th́ đố mà có khách.
Đại gia mới dám mua dổi
Trong một chuyến công tác tại huyện Na Hang, anh bạn người bản địa dẫn chúng tôi vào một quán nhậu chật hẹp ở trung tâm thị trấn. Nghe đâu th́ đây là quán nhậu ngon nhất huyện Na Hang. Vài ba món nóng được đưa ra, tuy nhiên đĩa muối c̣n thiếu một thứ ǵ đó có vẻ rất quan trọng nên chủ quán cười gượng bảo: "Các anh thông cảm chờ 15 phút, trong nhà không c̣n một hạt nào nên đứa cháu đang đi vào bản săn lùng".
Tôi tỏ ra ngạc nhiên, ông chủ quán tiếp chuyện: "Dạo này hạt dổi hiếm quá, t́m không ra, trả giá cao mà người trong bản cứ lắc đầu nguầy nguậy v́ không có hàng để bán. Rơ thật khổ, mong các anh thông cảm". Nói rồi, ông chủ quán ngồi bên bàn rót rượu mời bảo tạ lỗi.
 |
| Hạt dổi được ví là "vàng đen" v́ rất hiếm, 1kg hạt dổi có giá 2 triệu đồng. |
Ông tên là Nhận, nhưng dân bản địa cứ gọi ông là Vương, ghép đủ cái tên gọi là "Vương dổi", hiểu đúng nghĩa là "vua dổi". Ông bảo, cuộc đời ông năm ch́m bảy nổi với hạt dổi. Trước là dân chuyên đi săn dổi trên núi, sau thấy khó quá mới chuyển qua nghề bếp núc. Nhưng ở Na Hang, quán nhậu nào mà không có hạt dổi làm gia vị th́ đố mà có khách.
Ông Nhận sau một ly rượu mới tŕnh bày cặn kẽ: "Hạt dổi ở đây được gọi là "vàng đen", giá bán trung b́nh 2 triệu đồng/kg. Tính ra, 1kg dổi được 1.000 hạt, mỗi hạt 2.000đ. Nhưng nếu như thời điểm này, th́ 2,5 triệu đồng/kg cũng không có mà mua, hiếm lắm rồi".
Anh bạn bản địa tiếp lời: "Hạt dổi ở Na Hang có giá nên chỉ đại gia mới dám mua về làm quà, chứ dân thường th́ lấy tiền đâu ra mà chơi sang. Hạt dổi Na Hang khác hoàn toàn với các loại hạt dổi ở Tây Bắc. Hạt nhỏ tí xíu chứ không to, nhưng mùi vị th́ cực thơm và nồng. Ai đă một lần thưởng thức th́ nhớ măi".
Theo ông "Vương dổi" th́ hạt dổi Na Hang được "giă nát như cám" để trộn với muối dùng để chấm thức ăn. Hạt tiêu hay ớt không thể thay thế được hạt dổi, thế nên ở Na Hang, quán nhậu nào phóng khoáng giă nhiều hạt dổi vào đĩa muối th́ quán ấy mới hút được khách.
 |
| Ông "Vương dổi" cho biết: Vào quán mà không có hạt dổi là khách bỏ đi. |
Ngậm sâm t́m dổi
Chính v́ hạt dổi có giá trị cao, được nâng ngang với "vàng đen" nên người dân cũng háo hức với nghề t́m dổi. Nói không ngoa, chứ thời kỳ hạt dổi c̣n dễ t́m th́ đó là một trong những nghề đem lại hiệu quả kinh tế nhất cho người dân. Tất nhiên, phải là những người có duyên và có sức khỏe.
Anh Nhữ Văn Quân ở xă Thượng Lâm từng theo nghề t́m dổi lâu năm. Anh trở thành một trong những nguồn cung cấp hạt dổi nhiều nhất huyện Na Hang. Anh Quân bảo: "Trước đây ở Thượng Lâm c̣n nhiều cây dổi cổ thụ th́ việc t́m kiếm hạt của chúng c̣n dễ, chứ bây giờ đố cậu t́m ra cây dổi có hạt nữa. Nó trên núi cao ấy, leo đến nơi cũng mệt đứt ruột".
 |
| Đi t́m hạt dổi trong rừng. |
Nói rồi, anh Quân và mấy người bạn tổ chức một chuyến lên núi t́m vận may với "vàng đen". Không đồ đạc lỉnh kỉnh, chỉ cần một bi-đông nước và một lát sâm mỏng ngậm trong miệng để lấy sức. Hành tŕnh đi t́m hạt dổi được bắt đầu với nhiều hy vọng.
Vượt qua những con đường ṃn xuyên rừng, qua một sườn núi nhấp nhô đá tảng đă nh́n thấy những cây dổi cổ thụ trên đỉnh núi. Nhưng lên được tới đó phải mất cả tiếng đồng hồ. Mồ hôi đầm áo, Quân và những người đồng hành thất vọng khi đứng dưới gốc dổi nh́n lên không phát hiện một hạt nào.
Quân xác định: "Chắc chắn đă có nhóm đi rừng phát hiện ra khu vực này có dổi và lên "vơ" hết hạt rồi. Giờ chỉ c̣n cách lần t́m dưới đất, may ra có hạt dổi nào rơi xuống c̣n sót lại". Nói rồi, Quân ḅ lổm ngổm, tay thoăn thoắt lật những vạt lá khô t́m cho được "vàng đen".
Một người trong nhóm t́m dổi cho biết: "Trước đây, người đi t́m dổi phải căng bạt làm lều ở dưới gốc dổi để thu hoạch cho bằng được, không để sót hạt nào. Nhưng bây giờ hiếm quá nên cũng chẳng buồn đi t́m nữa".
 |
| Cây dổi cổ thụ mới có thể cho hạt. |
Ở chợ toàn bán "dổi nhái"
Ṭ ṃ về loại "vàng đen" chỉ sống trên núi cao như dổi Na Hang, chúng tôi t́m đến các chợ địa phương thu mua. Anh bạn người bản địa sau khi xem thử một ṿng mới thổ lộ: "Ở chợ, toàn bán hạt "dổi nhái", không nên mua". Theo người dân địa phương, hạt dổi "xịn" chính gốc Na Hang thường rất nhỏ, thậm chí nhỏ bằng một nửa so với hạt dổi các nơi khác. C̣n chợ Tam Cờ ở TP Tuyên Quang th́ dổi nhiều la liệt, tuy nhiên đó toàn là "dổi nhái" chuyển từ Ḥa B́nh lên. Thế mà, "dổi nhái" cũng có giá hàng triệu đồng một cân chứ không rẻ chút nào.
Đem chuyện hạt dổi tham vấn ư kiến ông Nguyễn Văn Chuyền, Phó Chủ tịch UBND huyện Na Hang, ông Chuyền cho biết: Hạt dổi thực sự trở thành đặc sản vùng miền cùng rượu ngô Na Hang. Cây dổi phải cổ thụ th́ mới có hạt nên là "của trời cho". Hiện nay, ở Na Hang chỉ c̣n một số nơi như xă Năng Khả, Thanh Tương và xă Thượng Lâm (mới tách về huyện Lâm B́nh - PV) là c̣n nhiều cây dổi.
Chuyện mà nhiều người bản địa tiếc măi là việc một số nhà dân được trời ban cho một số cây dổi trên đồi, không biết đến giá trị của hạt dổi nên chặt phăng lấy gỗ. Bây giờ, ở Na Hang giá hạt dổi đă lên tới 2 triệu đồng/kg th́ quả thực đă tạo nên một "cơn sốt" làm giàu bằng hạt dổi.
Nhưng, "vàng đen" trên núi là "của trời cho" nên đâu dễ làm giàu!
- "Có 2 loại hạt dổi: Loại hắc nhưng không thơm, loại này vô giá trị; loại hắc mà thơm th́ giá rất cao. Hạt dổi dùng để tẩm ướp thịt, pha vào gia vị để tăng mùi vị cho thức ăn. Đồng thời, theo kinh nghiệm th́ hạt dổi cũng kích thích tiêu hóa rất tốt. Khách đến ăn mà không có hạt dổi trong gia vị là họ bỏ về ngay, không bao giờ quay lại", ông "Vương dổi", chủ một quán nhậu cho biết.
- "Cây dổi lâu năm mới cho thu hoạch hạt. Khi c̣n tươi, hạt dổi có màu đỏ. Khi phơi nắng th́ chúng đen sậm lại và teo đi. Cứ 3kg hạt dổi tươi phơi khô sẽ thu được 1kg dổi khô. Mùi vị của hạt dổi rất thơm, hơi hăng nồng, rất đặc trưng nên không giống với loại gia vị nào. Hạt dổi cũng có thể ngâm rượu làm thuốc xoa bóp trị đau xương cốt. Trước khi sử dụng hạt dổi th́ phải hơ trên lửa cho chín rồi đem giă".
Ông Nhữ Ngọc Dưỡng (Phó pḥng Nông nghiệp huyện Na Hang)
Theo kienthuc
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Truy t́m loại hạt có giá 2 triệu/kg
