Theo như vào ngày 04/03/2025 vừa qua, đă được tổng thống Mỹ Donald Trump có bài phát biểu đầu tiên trước Quốc Hội Mỹ đă đưa ra một loạt tuyên bố về t́nh trạng nước Mỹ dưới thời người tiền nhiệm Joe Biden cũng như những thành tựu trong những tuần đầu tiên của ông kể từ khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng trong bài phát biểu trước Quốc hội kéo dài hơn một tiếng rưỡi.
Ông Trump nhắc lại các chủ đề trọng tâm trong chiến dịch tranh cử, bao gồm vấn đề nhập cư bất hợp pháp, giá cả leo thang và điều mà ông gọi là "sự lăng phí khủng khiếp" trong chi tiêu chính phủ.
BBC Verify đă kiểm tra tính xác thực trong một số tuyên bố quan trọng của ông.
Thừa hưởng một thảm họa kinh tế?
Trump nói ông đă thừa kế một "thảm họa kinh tế" từ ông Biden
Điều này gây hiểu lầm.
Trong quư bốn của năm 2024, nền kinh tế Mỹ tăng trưởng với tỷ lệ hằng năm là 2,3%.
Theo số liệu chính thức của Mỹ, tăng trưởng GDP cả năm 2024 là 2,8%.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính rằng tốc độ tăng trưởng năm 2024 của Mỹ cao hơn bất kỳ quốc gia G7 nào khác.
Về vấn đề giá cả leo thang, ông Trump nói thêm: "Chúng ta đă phải chịu đựng mức lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử 48 năm, mà có khi là trong toàn bộ lịch sử đất nước."
Lạm phát dưới thời ông Biden đạt đỉnh 9,1% vào tháng 6/2022 – mức cao nhất kể từ năm 1981 – nhưng không đi quá xa về quá khứ như ông Trump tuyên bố.
Mức đỉnh năm 2022 diễn ra trong bối cảnh một cú sốc năng lượng toàn cầu và lạm phát cao tại phần c̣n lại của thế giới thời hậu đại dịch Covid-19. Thời điểm ông Trump nhậm chức, tỷ lệ lạm phát đă giảm c̣n 3%.
Lạm phát cũng đă vượt mốc 9% vào nhiều thời điểm khác trong lịch sử Mỹ, bao gồm vào thập niên 20 và thập niên 40.
[/url][/IMG]
Sau đó, ông Trump chỉ trích ông Biden đă "để giá trứng vượt khỏi tầm kiểm soát".
Đúng là giá trứng cao, nhưng điều này có liên quan đến một đợt bùng phát cúm gia cầm ở Mỹ.
Giá trứng tăng vào năm 2023, và vào tháng 1/2025, giá trung b́nh của một chục trứng đă vượt 5 USD, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), tức cao hơn 53% so với mức trung b́nh của cả năm 2024.
USDA cho biết đợt bùng phát cúm gia cầm nói trên đă buộc nông dân Mỹ phải tiêu hủy hàng triệu con gà, gây ra t́nh trạng khan hiếm trứng. Cơ quan này cũng đă công bố kế hoạch 1 tỷ USD để đối phó với vấn đề này.
Đợt dịch bắt đầu vào tháng 2/2022, và chính quyền Biden vào năm 2024 đă phân bổ hơn 800 triệu USD để ứng phó.
Gần đây, trong nỗ lực cắt giảm chi tiêu của Bộ Chính phủ Hiệu quả (Doge), chính quyền Trump đă sa thải một số quan chức USDA từng tham gia xử lư dịch cúm gia cầm.
Hiện tại, có thông tin cho rằng chính quyền đang t́m cách tuyển dụng lại một số người trong chính nhóm này.
Doge phát hiện ra hàng trăm tỷ đô la gian lận?
Ông Trump ca ngợi cơ quan Doge của ông Elon Musk, đồng thời tuyên bố cơ quan cố vấn này đă phát hiện ra "hàng trăm tỷ đô la gian lận" trong chi tiêu liên bang.
Không có bằng chứng nào được đưa ra để minh chứng cho con số này.
Trên trang web chính thức, Doge cho biết họ đă tiết kiệm được khoảng 105 tỷ USD thông qua việc phát hiện gian lận, hủy hợp đồng và trợ cấp, chấm dứt hợp đồng thuê bất động sản, bán tài sản, cắt giảm nhân sự, những thay đổi có hệ thống và các khoản cắt giảm chính sách.
Tuy nhiên, chưa thể độc lập xác minh những con số trên.
Tới nay, trên trang web chính thức, Doge mới chỉ công bố các "hóa đơn" liên quan đến việc hủy hợp đồng, hủy trợ cấp và hủy các khoản thuê bất động sản, với tổng giá trị khoảng 18,6 tỷ USD.
Chúng tôi đă đề nghị Nhà Trắng cung cấp bằng chứng về khoản tiền tiết kiệm 86 tỷ USD c̣n lại.
Các hăng truyền thông Mỹ cũng chỉ ra một số sai sót trong kế toán. Ví dụ, Doge ban đầu công bố khoản tiết kiệm lớn nhất là 8 tỷ USD - tới từ việc hủy hợp đồng với một cơ quan nhập cư - nhưng sau đó đă đính chính rằng con số chỉ là 8 triệu USD.
Số vụ vượt biên tháng 2/2025 thấp nhất lịch sử?
Khi nói về các biện pháp đối phó với t́nh trạng nhập cư bất hợp pháp, ông Trump tuyên bố rằng "kết quả là, số vụ vượt biên trái phép trong tháng trước thấp nhất từ trước đến nay".
Điều này là đúng.
Vào tháng 2/2025, Lực lượng Tuần tra Biên giới Mỹ ghi nhận 8.326 trường hợp người di cư bị chặn tại biên giới phía tây nam giáp với Mexico.
Đây là mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu hằng tháng bắt đầu được ghi nhận vào năm 2000.
Để so sánh, vào tháng 2 /2024, con số này là 140.641.
Số lượt vượt biên trong tháng 12/2024 đă giảm xuống c̣n 47.316.
Có 21 triệu người di cư vào Mỹ dưới thời ông Biden?
Tiếp tục nói về vấn đề nhập cư bất hợp pháp, ông Trump tuyên bố: "Trong bốn năm qua, đă có 21 triệu người tràn vào Mỹ."
Không có bằng chứng nào cho thấy con số thực sự cao như vậy.
Số lượt người di cư bị chặn tại biên giới – một thước đo cho t́nh trạng nhập cư bất hợp pháp – đă đạt 10 triệu dưới thời ông Biden, nhưng điều này không có nghĩa là tất cả số này đều ở lại Mỹ.
Không thể xác định chính xác có bao nhiêu người nhập cư trái phép vào Mỹ, v́ nhiều người có thể đă lẩn tránh khỏi các cơ quan thực thi pháp luật. Tuy nhiên, một số ước tính cho rằng con số thực chất chỉ khoảng một nửa của con số ông Trump đưa ra.
Theo một báo cáo do Bộ An ninh nội địa Hoa Kỳ công bố vào năm 2024, số người nhập cư bất hợp pháp sống tại Mỹ tính đến tháng 1/2022 ước tính khoảng 11 triệu người.
Báo cáo này cho biết khoảng 20% số này tới Mỹ từ năm 2010 trở lại đây, nhưng phần lớn là từ trước đó, một số thậm chí đă tới Mỹ từ thập niên 80.
Ông Trump đă ra lệnh cho quân đội Hoa Kỳ tuần tra biên giới phía nam với Mexico
Về viện trợ của Mỹ cho Ukraine, ông Trump tuyên bố: "Chúng ta có lẽ đă chi 350 tỷ USD… c̣n họ [châu Âu] chỉ chi 100 tỷ USD. Quả là một sự khác biệt lớn."
BBC Verify không thể t́m thấy bằng chứng nào cho con số 350 tỷ USD mà ông Trump nêu ra. Trong khi đó, một số số liệu cho thấy nếu tính tất cả các loại viện trợ châu Âu đă cung cấp cho Ukraine th́ tổng số tiền châu Âu chi c̣n nhiều hơn Mỹ.
Xét trên phương diện quốc gia đơn lẻ, Mỹ là nước viện trợ nhiều nhất cho Ukraine. Nhưng tổng số tiền châu Âu đă chi cho Ukraine là nhiều hơn Mỹ, theo Viện Kiel.
Theo Viện Kiel, từ ngày 24/1/2022 đến cuối năm 2024, châu Âu đă chi tổng cộng 138,7 tỷ USD cho Ukraine, c̣n Mỹ chi 119,7 tỷ USD.
Bộ Quốc pḥng Mỹ đưa ra con số cao hơn là 182,8 tỷ USD – tính cả các hoạt động quân sự rộng hơn của Mỹ ở khắp châu Âu – nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với con số mà ông Trump tuyên bố.
Chúng tôi đă đề nghị Nhà Trắng làm rơ nguồn gốc của con số 350 tỷ.
