Xe hơi: Người mua kẻ bán

Chuyện xa chuyện gần

Ký giả Chandler Phillips của Edmunds, một tờ báo chuyên về xe hơi đã nhập vai salesman trong thời gian ba tháng, để viết một loạt bài về nghề bán xe với những gì xẩy ra sau các dealer và bí quyết để thành công trong nghề bán xe hơi chuyên nghiệp ở Mỹ, nhan đề là “Tự thú của người bán xe.”

Loạt bài này trái lại nhắm mục đích phục vụ cộng đồng, dựa trên kinh nghiệm và lời khuyên của những salesman Việt Nam đã làm nghề này, không phải “tài tử” ngắn hạn như Chandler Phillips nói trên, mà đã suốt từ 20 đến 30 năm trong nghề xe, có thể giúp đỡ cho độc giả để chọn xe, trả giá và yên tâm khi mang một chiếc xe mới hay cũ về.

Những loại xe cũ khá đắt tiền. (Hình: Huy Phương)

Mỗi người Mỹ đều có hơn một chiếc xe và nếu tính suốt cuộc đời, chúng ta thường có cơ hội, mua bán để đổi xe ít nhất là 10 lần, nên hiểu một chút ít về mua, bán xe cũng là điều hữu ích.

Nên mua xe cũ hay mới? Nên mua xe hay “lease” xe? Những gì tin được và những gì đừng nghe salesman hay người làm hồ sơ “finance” mời mọc? Khi mua xe nên gặp salesman người Việt hay người Mỹ? Salesman Việt có muốn tiếp khách đồng hương không? Người Việt thích loại xe nào? Nên mua xe vào thời điểm nào trong ngày? Và những chuyện bạn đọc cần biết về nghề bán xe hơi cũng như khi đi mua xe.

Giữa xe cũ và mới, nên mua xe nào?

Câu hỏi thoạt đầu ai cũng cho là ngô nghê, vì đương nhiên ai cũng muốn mua xe mới, bất đắc dĩ ít tiền mới phải mang về một cái xe cũ (used car) người ta đã dùng rồi (pre-owner.) Nhưng nếu thực sự cân nhắc lợi hại, dù là một salesman bán xe cũ, nếu ở chỗ thân tình, không phải vì lợi lộc, những người này cũng khuyên chúng ta nên mua một chiếc xe mới.

Trước hết chúng ta cần biết, trong khi xe mới từ hãng sản xuất đưa về cho dealer, chưa hề lăn bánh trên đường, số dặm trên “odometer” chỉ khoảng từ số 3 đến 5, còn những xe cũ, tuy số “mileage” đã cao nhưng vẫn bóng loáng trong bãi đậu xe này từ đâu đến?

1-Xe cũ của người mua xe “trade-in” vào, bán lại cho “dealer” để dùng số tiền đó trả tiền “down” cho một chiếc xe mới mình sắp mua.

2-Xe từ các hãng cho thuê xe như Budget, Avis, Hertz... đã cao mile, khách thuê không chuộng, hãng phải bán đi để mua xe mới về.

3-Xe của khách đã thuê dài hạn (lease), sau ba năm, nếu người khách thuê không muốn mua lại, chiếc này được đưa vào bãi bán xe cũ.

4-Xe cũ không có máy lạnh ở các tiểu bang nóng như Texas, được mang về các tiểu bang miền Ðông hay Cali để bán được giá cao hơn.

5-Những bãi xe cũ bị nước lụt làm hư hỏng, được sửa sang đem về bán ở các tiểu bang khác.

6-Xe bị tai nạn được sửa sang, sơn mới cho vào bãi xe cũ.

7-Xe mua từ các cuộc đấu giá (aution) như xe bị chính phủ tịch thu, xe cũ từ các cơ quan chính phủ không dùng hay có thể loại xe để tại “dealer” quá lâu, không bán được.

Lẽ cố nhiên những chiếc xe cũ là những chiếc xe bị trầy trụa, lốp xe mòn, nước sơn không còn bóng, ghế xe rách hay phai màu, máy móc trục trặc... trước khi ra bãi bán xe cũ đều được, sơn sửa, tân trang như thiếu phụ hết thời qua bàn tay ảo thuật của ông bác sĩ thẩm mỹ. Vào bãi đậu xe cũ, người mua xe nhiều khi bị hớp hồn vì những lớp sơn bóng loáng, lốp xe hoàn toàn mới. Người mua khó có thể biết hết “gan ruột” của chiếc xe, nên phải nói, một phần, người mua xe cũ cũng có cái rủi may của nó.

Nói chung là khi tìm đến một cái xe cũ, thật sự bạn không biết nó là con cái nhà ai, có mấy đời chồng, sinh mấy lứa, vào ra bệnh viện mấy lần, nghĩ là không biết “chuyện đời tôi.”

Tốt nhất khi, mua một cái xe cũ bạn có quyền đòi hỏi có trong tay một “carfax history” đó là lịch sử của chiếc xe từ khi ra đời cho đến khi nằm dưới mắt bạn mà bạn đang muốn “rước nàng về dinh.”

Carfax sẽ cho chúng ta biết xe đã bị đụng như thế nào, đã bị ngâm nước vì lụt chưa, đã qua bao nhiêu đời chủ, số mileage, xe cho thuê hay từ dealer, các lần túi khí bung ra, (phải được thay thế đúng cách), thiệt hại về khung xe (body). Phân tích ra thì, một chiếc xe đã bị hư hỏng nặng trong một tai nạn có thể được báo cáo là mua đấu giá của chính phủ. Xe bị hư hỏng vì lụt có thể gây nguy hiểm cho người lái và thường được chuyển đến các tiểu bang khác và bán cho người mua không nghi ngờ. Mặt khác xe mua từ các hãng cho thuê xe thường được bảo trì tốt nhưng lại được điều khiển bởi nhiều người trong điều kiện lái xe khác nhau.

Muốn có một “carfax history” bạn chỉ tốn có $2.99, nhưng mấy ai biết đòi hỏi cho có trong “carfax” về chiếc xe cũ mình đang ưng ý, sắp mua về và thường salesman không mấy sốt sắng về chuyện này. Hãy tự tin, nắm quyền lợi của người mua và đừng bao giờ nghe salesman nói: “Chiếc xe này mới một đời chủ và của một bà già Mỹ ở Riverside!”

Phân lời và bảo đảm sửa chữa cho xe cũ

Năm nay là 2013, bạn nghĩ là tiết kiệm tiền nên muốn mua một chiếc xe đời 2000, thật sự giá cả của một chiếc xe cũ sau ba năm không rẻ nhiều nếu so với xe mới. Mặt khác một chiếc mới đi ba năm mà chủ đã muốn đẩy đi, tất phải có vấn đề.

Mua xe mới, người mua có thể được “rebate” từ hãng xe. Xe mới có bảo đảm hư hỏng sửa khỏi mất tiền kéo dài 5 năm hay 60,000 miles, như chiếc Hundai thời gian có thể kéo dài đến 10 năm và 100,0000 miles.

Mua một chiếc xe cũ dù có “certified used” hay “certified pre-owned,” dealer cũng chỉ có thể bảo đảm hư hỏng máy móc cho bạn 6 tháng, sau 6 tháng coi như may rủi, tiền bỏ ra để lo sửa xe bây giờ là vô hạn.

Tiền lời nhà băng khi bạn phải làm “fianance” để mua xe mới bao giờ cũng rẻ hơn khi mua xe cũ. Phân lời xe mới nhiều khi chỉ có 1.9 % trở lên, nhưng tiền lời vay nhà băng để mua một cái xe cũ thường 9 hay 10% là chuyện thường. Những người có kinh nghiệm với những chiếc xe cũ cho chúng ta lời khuyên là nên làm một bài toán, tính lợi hại, so sánh hai chiếc xe cũ mới, từ khi chúng ta đem về, cho đến 10 năm sau, tốn phí chúng ta dùng cho chiếc xe này là bao nhiêu?

Mua xe cũ từ bạn bè, lối xóm, cũng là một cách giải quyết tốt, tuy trông bề ngoài xe không lịch sự, đẹp đẽ như mua xe cũ ở dealer, nhưng có lẽ sẽ yên tâm hơn.

Salesman xe cũ

Theo tiết lộ của một salesman lâu năm trong nghề, ông chủ không bao giờ để cho người mới vào nghề bán xe cũ, mà phải điêu luyện, rành nghề, có kinh nghiệm. Nói chung xe cũ không có giá, dù căn cứ giá trên “blue book” nhưng giá được thả nổi, tùy sự thương lượng của đôi bên, mua hớ thì phải chịu. Câu nói “người mua lầm, người bán không bao giờ lầm” rất đúng trong trường hợp khi bạn đi mua một cái xe cũ.

Mua xe cũ: Bài học để đời

Lý B. mới đến Mỹ năm 2006, chưa có “credit,” không có phương tiện, cũng không người chỉ dẫn, đi tìm mua một cái xe cũ. Anh đến một một tiệm bán xe cũ trên đường Harbor, Costa Mesa mang tên “Harbor Motors” do ông Hứa G. và ba người Mễ làm chủ. Sau khi mặc cả, ông Lý B. thỏa thuận mua một chiếc Lexus EX 300 đời 2001, với giá $12,000 trả hết một lần bằng tiền mặt. Hứa G. chỉ viết một cái giấy tay nhận đủ số tiền và hẹn trong một tuần sẽ gửi “pink slip” (giấy chủ quyền xe) và giấy tờ đến nhà.

Sau một tuần không thấy tin tức, Lý B. đến chỗ bán xe thì nơi này cho biết ông chủ Hứa G. không còn làm ở đây nữa. Chỉ với một cái giấy viết tay, vợ chồng Lý B. không có phương tiện, đành phải lái cái xe “bất hợp lệ” này đi làm, và lên xuống DMV văn phòng luật sư trong vòng 4 năm mới được DMV cứu xét, sau khi cơ quan tìm được người chủ cũ đang có trong tay tờ giấy chủ quyền.

Nạn nhân nhờ chúng tôi chuyển lời với những người có thể sắp gặp hoàn cảnh tương tự là:

- Ðừng bao giờ mua gì mà trả bằng tiền mặt (vô tang chứng),
- Mua xe cũ phải đòi hỏi có “pink slip” đúng tên tuổi của người bán,
- Ðừng ham rẻ đi mua xe ở những tiệm bán xe cũ, không có licence.

(Kỳ sau: Nên mua hay “lease” xe, lợi và hại)

Huy Phương/Người Việt