Tòa án Tối cao đang ra tín hiệu rằng họ có thể sẵn sàng chấm dứt gần một thế kỷ độc lập của bộ máy quan liêu, trong động thái có thể trở thành sự tái khẳng định quyền lực của tổng thống quan trọng nhất kể từ thời New Deal.
Trong cuộc tranh luận miệng đầy căng thẳng trong vụ Trump kiện Slaughter , một vụ kiện thách thức liệu Tổng thống Donald Trump có thể cách chức một thành viên của Ủy ban Thương mại Liên bang hay không, Thẩm phán Brett Kavanaugh đã đưa ra lời khiển trách mạnh mẽ đối với Thẩm phán Ketanji Brown Jackson — một cuộc trao đổi gay gắt đã nắm bắt được sự chia rẽ sâu sắc về hiến pháp ở trung tâm của vụ kiện.
Tranh chấp tập trung vào tiền lệ năm 1935 Humphrey's Executor v. United States , tiền lệ này đã tạo ra khuôn khổ “cơ quan độc lập” hiện đại và hạn chế khả năng cách chức các quan chức liên bang của tổng thống.
Trong nhiều thập kỷ, phán quyết đó đã cho phép các ủy ban như Cục Dự trữ Liên bang, FTC, SEC và NLRB hoạt động như những cơ quan bán tự chủ, thường theo đuổi các chương trình nghị sự quản lý trái ngược với chính quyền được bầu.
Nhưng đa số thành viên bảo thủ của Tòa án hiện nay dường như sẵn sàng tuyên bố hệ thống đó là vi hiến.
Thẩm phán Jackson đã đặt câu hỏi gay gắt với nhóm luật sư của chính quyền Trump: "Tôi không hiểu tại sao tổng thống lại có thể kiểm soát mọi thứ và lấn át quyền hạn cũng như nghĩa vụ bảo vệ người dân của Quốc hội!"
Kavanaugh ngay lập tức cắt ngang cuộc tranh luận bằng một lời đáp trả sắc bén, làm rõ vấn đề hiến pháp. "Khi cả hai viện của Quốc hội và Tổng thống đều do cùng một đảng kiểm soát", ông nói, "họ tạo ra rất nhiều cái gọi là cơ quan 'độc lập' này — hoặc mở rộng các cơ quan hiện tại — chính xác là để ngăn chặn các tổng thống tương lai của đảng đối lập."
Cuộc trao đổi này nhấn mạnh hai quan điểm hoàn toàn trái ngược nhau về quyền hành pháp. Jackson mô tả mối lo ngại của bà là sự giám sát của Quốc hội, trong khi Kavanaugh cảnh báo rằng những thỏa thuận như vậy chẳng khác nào sự cố thủ chính trị - một cách để đảng cầm quyền trói buộc các chính quyền tương lai.
Các nhà quan sát pháp lý mô tả phát biểu của Kavanaugh là một "sự công kích trí tuệ" vào lập luận của thẩm phán do DEI bổ nhiệm , vạch trần những gì mà phe bảo thủ coi là một cuộc tấn công mang tính cấu trúc vào Điều II của Hiến pháp.
Thẩm phán Neil Gorsuch ra hiệu rằng sự kiên nhẫn của Tòa án đối với thỏa thuận đó đã cạn kiệt.
Gorsuch cho biết: "Có lẽ đó là sự thừa nhận rằng Người thi hành di chúc của Humphrey đã lập luận kém và không có thứ gì như vậy trong trật tự hiến pháp của chúng ta như một nhánh thứ tư của chính quyền", đồng tình với quan điểm của một số thẩm phán bảo thủ của Tòa án.
Các nhà phân tích pháp lý cho rằng giọng điệu của Tòa án cho thấy họ có thể sẵn sàng lật ngược hoàn toàn tiền lệ đã tồn tại 90 năm này.
Làm như vậy sẽ khôi phục lại quyền kiểm soát trực tiếp của tổng thống đối với quyền lãnh đạo cơ quan và phá bỏ sự hư cấu pháp lý về quyền lực “bán lập pháp” và “bán tư pháp” vốn cho phép các quan chức hoạt động bên ngoài chuỗi chỉ huy hành pháp.
Xung đột ý thức hệ diễn ra hôm thứ Hai phản ánh những lo ngại chính trị sâu rộng hơn ở Washington. Đảng Dân chủ và các nhà bình luận cấp tiến đã cảnh báo rằng việc lật đổ Đạo luật Người thi hành án của Humphrey có thể dẫn đến một "tổng thống đế quốc".
Nhưng phe bảo thủ lập luận rằng những lời lẽ hoa mỹ như vậy che giấu mối lo ngại thực sự - mất đi quyền lực không được bầu. "Các cơ quan độc lập đã cho phép Quốc hội ủy thác các quyết định gây tranh cãi và sau đó đổ lỗi cho Tổng thống về kết quả", một luật sư hiến pháp nói với các phóng viên. "Việc lật ngược phán quyết của Humphrey sẽ chấm dứt trò chơi đó."
Các lập luận trong vụ Trump kiện Slaughter cho thấy rõ ràng rằng đa số phe bảo thủ coi tiền lệ này không phù hợp với nền quản trị hiện đại. Ngay cả những thẩm phán thận trọng nhất cũng tỏ ra ngần ngại bảo vệ quan điểm cho rằng các quan chức hành pháp có thể thực thi quyền lực mà Tổng thống không thể giám sát.
"Hiến pháp trao toàn bộ quyền hành pháp cho Tổng thống", Kavanaugh nói trong một cuộc trao đổi. "Đó không phải là nguyên tắc đảng phái - đó là cấu trúc của nền Cộng hòa."
Tác động tiềm tàng của phán quyết của Tòa án có thể rất lớn. Việc hủy bỏ Đạo luật Thi hành của Humphrey sẽ cho phép tổng thống tùy ý cách chức các ủy viên và người đứng đầu cơ quan, trên thực tế là đặt các cơ quan quản lý từng độc lập dưới sự kiểm soát trực tiếp của hành pháp.
Sự kiện này sẽ đánh dấu sự kết thúc của “nhánh thứ tư” quan liêu đã chi phối quá trình hoạch định chính sách của Washington kể từ thời Roosevelt.
Đối với những người bảo thủ về mặt pháp lý, thời điểm này đã được hình thành trong nhiều thập kỷ - một cuộc đối đầu cuối cùng về việc liệu bộ máy quan liêu liên bang có phục vụ Hiến pháp hay ngược lại.
Các lập luận bằng miệng cho thấy rõ rằng phần lớn các thẩm phán, đứng đầu là Kavanaugh và Gorsuch, coi vấn đề không phải là chính trị mà là cấu trúc: ai thực sự điều hành nhánh hành pháp - Tổng thống được bầu hay các cơ quan quản lý không được bầu?
