Ba Lan kích hoạt điều khoản tham vấn NATO sau vụ bắn hạ UAV Nga

[june04]

Ba Lan yêu cầu kích hoạt Điều 4 Hiến chương NATO về tham vấn đồng minh, do cảm thấy an ninh bị đe dọa vì UAV Nga xâm nhập.

Thủ tướng Donald Tusk ngày 10/9 nói trước quốc hội Ba Lan rằng máy bay không người lái (UAV) Nga đã ít nhất 19 lần xâm nhập lãnh thổ nước này, phần lớn xuất phát từ Belarus. Các lực lượng phòng không Ba Lan bắn hạ ít nhất 4 UAV, với chiếc cuối cùng bị hạ vào khoảng 6h45 cùng ngày.

"Những UAV này đe dọa an ninh của đất nước. Quân đội Ba Lan và các lực lượng NATO đã bắn hạ thành công chúng, nhưng diễn biến này cũng thay đổi tình hình chính trị. Do đó, Ba Lan đã tham vấn đồng minh dưới hình thức đề nghị kích hoạt Điều 4 trong Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương", ông Tusk tuyên bố.

Điều 4 Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương quy định các nước thành viên NATO có quyền yêu cầu tham vấn chung khi "toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh của bất kỳ bên nào bị đe dọa".


Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk chủ trì phiên họp khẩn cấp với lãnh đạo quân đội và nội các ngày 10/9. Ảnh: AFP

Thủ tướng Ba Lan cho biết đang liên lạc với nhiều lãnh đạo tại khu vực, đặc biệt là những nước có cùng nhận định "cảm thấy bị đe dọa rõ ràng từ Nga", gồm Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, Thụy Điển, Litva, Latvia và Estonia. Ông cũng thảo luận tình hình an ninh ở sườn đông NATO với Tổng thư ký liên minh Mark Rutte.

Ông Tusk gọi sự việc là "hành động khiêu khích quy mô lớn" từ Nga và lo ngại đất nước đang "ở gần với xung đột vũ trang nhất kể từ Thế chiến II", song bác bỏ mọi phỏng đoán rằng đất nước đang trong tình trạng chiến tranh vì vụ xâm nhập này.

Tổng thư ký Rutte hôm nay gọi việc UAV Nga xâm nhập không phận Ba Lan là "hành vi liều lĩnh và nguy hiểm", đồng thời ca ngợi "phản ứng rất thành công" của liên minh trong việc đối phó với vụ xâm nhập.

Sau khi các nước thành viên NATO tổ chức thảo luận khẩn cấp, ông Rutte cho biết "hệ thống phòng không của NATO đã được kích hoạt và thành công trong việc bảo đảm phòng thủ lãnh thổ NATO, đúng như chức năng được thiết kế".

"Hãy ngừng xâm phạm không phận của các nước đồng minh, và hiểu rằng chúng tôi luôn sẵn sàng, cảnh giác, và sẽ bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ NATO", ông nói về thông điệp gửi tới Nga.

Quân đội Ba Lan trước đó thông báo các vật thể bay liên tiếp xâm phạm không phận. Cơ quan này sau đó triển khai lực lượng phòng không của Ba Lan lẫn khí tài NATO để ứng phó, bắn hạ loạt UAV trên lãnh thổ và đặt quân đội "trong trạng thái sẵn sàng cao nhất".

Người phát ngôn NATO xác nhận đây là lần đầu tiên máy bay liên minh được triển khai đối phó mục tiêu trên không phận một nước thành viên. Trụ sở Chỉ huy Tối cao Liên minh châu Âu (SHAPE) cho biết NATO "đã phản ứng nhanh chóng và quyết đoán, thể hiện năng lực và quyết tâm bảo vệ lãnh thổ đồng minh".

Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về loạt cáo buộc từ chính phủ và quân đội Ba Lan.


Sau khi xung đột Ukraine bùng phát, tên lửa của Moskva và Kiev từng vài lần bay lạc vào không phận Ba Lan. Phần lớn trong số này là tên lửa hành trình Nga phóng vào miền tây Ukraine, các quả đạn thường bay qua vùng trời Ba Lan trong thời gian ngắn để hướng tới mục tiêu.

Sự việc nghiêm trọng nhất xảy ra vào tháng 11/2022, khi một tên lửa phòng không S-300 Ukraine bay qua biên giới và rơi xuống ngôi làng trên lãnh thổ Ba Lan, khiến hai người thiệt mạng. Ba Lan sau đó thường xuyên kích hoạt hệ thống phòng không và triển khai tiêm kích để ứng phó.

Một UAV nghi của Nga hôm 18/8 bay vào Ba Lan rồi lao xuống đất, phát nổ tại cánh đồng ngô cách biên giới với Ukraine khoảng 100 km. Vụ nổ không gây thương vong, song làm vỡ cửa sổ một số ngôi nhà gần đó. Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan thừa nhận phòng không nước này không phát hiện được phi cơ, dù duy trì trạng thái trực chiến.