Theo như cuộc khẩu chiến của CEO Tesla Elon Musk chào đón Tổng thống Mỹ Donald Trump chuyển sang đ̣n công kích mang tính cá nhân vào hôm 5/6, một trong những khía cạnh thú vị nhất là Musk đă chủ động lao vào cuộc đấu quyền lực tiềm tàng, không chỉ chỉ trích ông Trump hay dự luật mà các nghị sĩ Cộng ḥa đang nỗ lực thông qua.
Musk vẫn c̣n giữ được nhiều ảnh hưởng, và đó là lư do nhiều thành viên Cộng ḥa né tránh việc lựa chọn rạch ṛi giữa ông Trump và vị tỷ phú công nghệ này.
Nhiều người đang chờ xem liệu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk có thể hàn gắn sau cuộc "chia tay" ồn ào vào tuần này hay không.
Tuy nhiên, khi cuộc khẩu chiến chuyển sang đ̣n công kích mang tính cá nhân vào hôm 5/6, một trong những khía cạnh thú vị nhất là Musk đă chủ động lao vào cuộc đấu quyền lực tiềm tàng, theo CNN.
CEO Tesla không chỉ chỉ trích ông Trump hay dự luật mà các nghị sĩ Cộng ḥa đang nỗ lực thông qua. Musk c̣n nói về việc hạ bệ nghị sĩ Cộng ḥa đă bỏ phiếu cho “sự ghê tởm” đó. Ông cũng cân nhắc khả năng thành lập một đảng thứ ba.
Trên nền tảng mạng xă hội X, Musk mở cuộc thăm ḍ vào ngày 5/6, hỏi người dùng rằng liệu nước Mỹ có cần lực lượng chính trị mới đại diện cho những người ôn ḥa hay không.
“Kết quả đă rơ ràng. Một đảng chính trị mới là điều nước Mỹ cần để đại diện cho 80% dân số ôn ḥa! Và đúng 80% số người tham gia khảo sát đồng t́nh. Đây là định mệnh”, Musk viết.
Vị tỷ phú này gợi ư Tổng thống Trump “cần” đến ḿnh và tuyên bố ông Trump có thể đă thua vào năm 2024 nếu không có sự ủng hộ của ông.
Musk nhiều lần chia sẻ các bài đăng trên X gợi ư mọi người sẽ phải chọn giữa ông và ông Trump, kèm theo lời cảnh báo không hề tinh tế dành cho ai chọn sai.
“À, và một điều đáng suy ngẫm khi họ cân nhắc câu hỏi này: Ông Trump chỉ c̣n 3,5 năm nữa trong vai tṛ tổng thống, c̣n tôi th́ vẫn sẽ hiện diện trong hơn 40 năm nữa”, Musk viết trên mạng xă hội.
Nói cách khác: Hăy cân nhắc kỹ lưỡng điều bạn sắp làm, v́ bạn có thể sẽ phải hối hận.
CEO Tesla Elon Musk chào đón Tổng thống Mỹ Donald Trump khi họ tham dự giải vô địch đấu vật NCAA tại Philadelphia, Pennsylvania, Mỹ. Ảnh: Reuters.
Vậy nếu giả sử cuộc đối đầu này tiếp tục kéo dài, ai là người nắm thế thượng phong?
Không nghi ngờ ǵ, nếu buộc phải lựa chọn, phần lớn người có quyền lực trong đảng Cộng ḥa sẽ chọn ông Trump. Nhưng vấn đề không đơn giản như thế.
Phó tổng thống Mỹ JD Vance, sau nhiều giờ im lặng đáng chú ư vào hôm 5/6, cuối cùng đứng về phía ông Trump một cách rơ ràng, dù ông không chỉ trích Musk.
Các đồng minh khác của Trump, vốn không ưa ảnh hưởng của Musk, dường như cũng tận dụng cơ hội này để cố gắng “tẩy chay” ông. Điển h́nh là trường hợp của Steve Bannon, người thậm chí c̣n đề xuất trục xuất Musk, người sinh ra ở Nam Phi, hiện là công dân Mỹ.
Musk, người giàu nhất thế giới, là nhân vật khá mới trong chính trường, khi mới thật sự gia nhập phong trào bảo thủ chưa đầy một năm trước (sau vụ ông Trump bị ám sát hụt ở Butler, Pennsylvania).
Trong khi đó, Tổng thống Trump dường như gây ảnh hưởng mang tính “sùng bái” đối với phe cánh hữu, biến GOP thành đảng thiên về ḷng trung thành với ông, hơn bất cứ lư tưởng hay nguyên tắc cụ thể nào.
Dù vậy, ông Trump thường xuyên thay đổi lập trường. Hôm 5/6, Musk lưu ư ông Trump từng tự nhận là người phản đối thâm hụt ngân sách, giống ông.
Nhưng khi xét đến mức độ ảnh hưởng của mối bất ḥa này, vấn đề không đơn giản là chọn phe nào. Musk vẫn c̣n giữ được nhiều ảnh hưởng, và đó là lư do nhiều thành viên Cộng ḥa né tránh lựa chọn rạch ṛi.
Một sự rạn nứt kéo dài với Musk sẽ buộc đảng Cộng ḥa phải đối mặt với thực tế khó chịu.
Mức độ ưa chuộng của Musk rơ ràng đă sụt giảm khi Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mất đi sự ủng hộ. Và ông chắc chắn không được yêu thích bằng ông Trump trong đảng.
Quan điểm chính trị cá nhân và xuất thân từ giới công nghệ của Musk vốn dĩ khiến mối quan hệ với ông Trump trở nên gượng ép, và dự luật chương tŕnh nghị sự của tổng thống càng làm bộc lộ căng thẳng đó.
Tuy vậy, Musk vẫn giữ được sự ủng hộ đáng kể từ phe Cộng ḥa, ngay cả khi nỗ lực với DOGE gặp khó khăn. Thực tế, tầm ảnh hưởng của ông có thể chỉ thua kém ông Trump và Vance.
Cuộc thăm ḍ của Reuters/Ipsos vào tháng 4 cho thấy 54% người theo đảng Cộng ḥa có cái nh́n “rất tích cực” về ông Trump, và 50% cũng nói vậy về phó tổng thống Mỹ. Musk không kém xa, ở mức 43%.
Ông bỏ xa các nhân vật khác trong chính quyền Trump như Bộ trưởng Quốc pḥng Pete Hegseth (33%) và Cố vấn An ninh Quốc gia thời điểm đó Michael Waltz (18%).
Công việc của Musk tại DOGE cũng vẫn được ḷng thành viên đảng Cộng ḥa. Một cuộc khảo sát của New York Times/Siena College hồi tháng 4 cho thấy 63% người theo đảng Cộng ḥa và 70% người ủng hộ ông Trump “ủng hộ mạnh mẽ” khoản cắt giảm được thực hiện bởi Musk và DOGE.
Không phải chuyện nhỏ
Mặt trái là ngay cả khi cử tri Cộng ḥa thực sự thích Musk, ở mức không thua kém quá xa so với ông Trump, điều đó không đồng nghĩa ḷng trung thành của họ tương đương
Người ta có thể yêu thích hai người, nhưng rơ ràng là yêu một người hơn.
Đă có dấu hiệu cho thấy đảng Cộng ḥa không nhất thiết muốn Musk có thêm quyền lực.
Cuộc khảo sát của Đại học Quinnipiac hồi đầu tháng 4 cho thấy 71% đảng viên Cộng ḥa nghĩ Musk đă có đủ quyền lực để đưa ra quyết định trong chính quyền Trump. Chỉ 8% cho rằng ông có “quá ít quyền lực”.
Tất cả dữ liệu trên c̣n được đưa ra trước cuộc khẩu chiến. Nếu vài ngày hoặc vài tuần tới tổng thống Mỹ liên tục công kích, rất có thể mức độ ủng hộ Musk trong nội bộ đảng sẽ giảm mạnh.
Dù vậy, điều đó không đồng nghĩa rạn nứt này là chuyện nhỏ.
Musk không chỉ c̣n giành được nhiều thiện cảm từ phía đảng Cộng ḥa, ông nắm trong tay sức ảnh hưởng to lớn nhờ khối tài sản khổng lồ và quyền sở hữu nền tảng truyền thông xă hội chính trị nổi bật X.
Chúng ta từng thấy Musk thúc đẩy sự ủng hộ dành cho sáng kiến mà ông thích và phá hỏng những điều ông không thích.
Ông đă dùng quyền kiểm soát chính sách kiểm duyệt và thuật toán của X để đẩy mạnh bài đăng của ḿnh và đôi khi làm im lặng người chỉ trích, như tờ Washington Post viết.
Ông cũng không ngần ngại tung ra thuyết âm mưu về đối thủ chính trị, như cách ông ám chỉ mối liên hệ giữa Tổng thống Trump và Jeffrey Epstein hôm 5/6.
Cộng thêm việc Musk ngày càng sẵn sàng chi cho chính trị (như tài trợ ứng viên đối đầu trong ṿng sơ bộ), và lời hứa trở thành thế lực trong nhiều thập kỷ tới, việc “ruồng bỏ” ông không phải quyết định dễ dàng.
Chúng ta sẽ sớm biết liệu Tổng thống Trump và Musk có thực sự muốn buộc đảng Cộng ḥa phải chọn phe hay không.
