Trên khắp đất nước Chile, các cơ quan y tế đang phải chống chọi với t́nh trạng gia tăng đáng báo động về các ca bị nhiễm bệnh và tử vong.
T́nh trạng này diễn ra bất chấp quốc gia Nam Mỹ này nằm trong số những nơi triển khai chiến dịch tiêm chủng nhanh nhất thế giới với vaccine do nhà sản xuất thuốc TQ, Sinovac Biotech Ltd., sản xuất.
Nới lỏng sự pḥng dịch sớm v́ quá tin vào vaccine
Có hơn 7,6 triệu người, tương đương một nửa dân số ở độ tuổi trưởng thành của Chile, đă được chích ít nhất một liều vaccine, hầu hết do TQ sản xuất.
Đất nước này đă trở thành nơi thử nghiệm thực tế cho loại vaccine Covid-19 mà Bắc Kinh đang cung cấp cho các nước đang phát triển trên thế giới.
Các giới chức y tế công cộng cho biết vấn đề nằm ở chổ do nhiều người đă đánh giá quá cao hiệu quả của vaccine chỉ sau một trong hai liều được khuyến cáo, và nới lỏng các biện pháp pḥng dịch quá sớm.
Claudia Cortés, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại bệnh viện Santa Maria ở Santiago, cho biết:
"Chỉ với một liều vaccine, chúng tôi biết rằng khả năng bảo vệ là rất yếu". Khoảng 10% bệnh nhân Covid-19 tại bệnh viện của cô đă được tiêm một mũi vaccine.
"Họ không được giải thích rơ là cần phải tiêm hai liều, và cần phải chờ đợi".
Đây là lời cảnh cáo cho các quốc gia khác từ Brazil đến Colombia ở châu Mỹ Latinh, từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Indonesia ở các nơi khác trên thế giới đă bắt đầu triển khai tiêm vaccine của
Sinovac.
Ngày 16/4, giới chức trách Chile đă công bố kết quả nghiên cứu trên 10,5 triệu người cho thấy vaccine có khả năng pḥng bệnh đạt được 16% hiệu quả sau một liều chích đầu tiên và 67% có hiệu quả sau liều thứ hai. Nghiên cứu cũng cho thấy nó có hiệu quả 80% trong việc ngăn ngừa các ca tử vong do Covid-19 trong ṿng hai tuần sau khi tiêm liều thứ hai.
Một điểm tiêm chủng tại một sân vận động ở Santiago tháng 3/2021. Các giới chức Chile đang cân nhắc liệu có cần đến liều vaccine CoronaVac thứ ba của Trung Quốc hay không. (Ảnh: Zuma Press)
Con số này thấp hơn so với vaccine của
Pfizer Inc. và
BioNTech SE. Nghiên cứu được công bố vào tháng 2 trên Tạp chí y khoa
Lancet cho thấy một liều vaccine
Pfizer và
BioNTech đạt hiệu quả đến 85% trong việc ngăn ngừa các triệu chứng bệnh từ 15 đến 28 ngày sau khi tiêm chủng, theo một nghiên cứu quan sát khoảng 9.000 người ở Israel.
Nghiên cứu cũng cho thấy hiệu quả của vaccine là 91,3% trong ṿng sáu tháng sau khi tiêm liều thứ hai, theo
Pfizer và
BioNTech.
Trả lời yêu cầu b́nh luận,
Sinovac đă đưa ra kết quả nghiên cứu vào ngày 16/4.
Mũi tiêm đơn của
Sinovac có khả năng bảo vệ thấp có nghĩa là tác dụng của chiến dịch tiêm chủng có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn, nhưng các giới chức y tế cho rằng miễn dịch cộng đồng có thể sẽ đạt đến một mức độ nào đó vào tháng 6 hoặc tháng 7 tới đây.
Số ca nhiễm mới theo độ tuổi ở Chile từ tháng 1 đến tháng 4/2021. (Nguồn: Bộ Y tế Chile)
Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho biết virus Covid 19 này có thể sẽ tồn tại vô thời hạn, do có khả năng xuất hiện các biến thể mới. Nhiều biến thể đă lan rộng ở các nước láng giềng như Brazil. Họ cảnh cáo, có thể phải tiếp tục kéo dài các lệnh hạn chế và phong tỏa.
Bất chấp sự gia tăng các ca nhiễm mới và tử vong, các giới chức Chile vẫn ủng hộ vaccine TQ và nói rằng vaccine này có hiệu quả sau khi tiêm đủ hai liều và đă giúp bảo vệ người cao tuổi.
Các chuyên gia y tế công cộng cho biết trong khi các ca bệnh nặng và số trường hợp mới ở người cao tuổi đă giảm xuống, rất người Chile đă mất cảnh giác quá sớm.
Cảnh sát ở Santiago đă thực thi lệnh giới nghiêm trong tháng 4/2021 v́ thủ đô của Chile lại tiếp tục bị phong toả v́ số ca Covid-19 gia tăng mạnh. (Ảnh: Getty Images).
Các chuyên gia y tế công cộng độc lập cho biết những thông điệp về tiêm pḥng Covid-19 của chính phủ Chile rất dễ gây nhầm lẫn khi đang
"mải mê" lấy thành tích triển khai tiêm vaccine nhanh nhất khu vực châu Mỹ Latinh và nới lỏng các lệnh hạn chế để vực dậy nền kinh tế.
Hàng triệu người Chile vốn đang kiệt quệ v́ đại dịch đă tưởng rằng đó là
"đèn xanh" để đi du lịch trong nước trong kỳ nghỉ hè.
Mọi người đổ xô đến các quán bar, nhà hàng và các băi biển đông đúc, không đeo khẩu trang. Nhà hát mở cửa trở lại, và virus đă
"càn quét" trong một vở kịch, tàn khốc tới mức hầu hết diễn viên nhiễm bệnh và hai người đă bị tử vong. Những người trẻ tuổi vẩn tổ chức những bữa tiệc tại gia mặc dù những cuộc tụ tập như vậy đang bị cấm.
Jaime Mañalich, cựu Bộ trưởng Y tế Chile khi bắt đầu đại dịch, cho biết phải hoàn tất đầy đủ hai liều vaccine.
"Thông điệp căn bản là việc bắt đầu triển khai tiêm chủng là một điều rất tốt nhưng bạn không được nới lỏng các biện pháp pḥng dịch", ông nói.
Camila Moya, một bác sĩ 28 tuổi, đă phát hiện ra về vaccine có hiệu quả thấp như thế nào sau khi được tiêm liều đầu tiên. Moya vẫn bị nhiễm bệnh và ho đến tức ngực. Hiện cô đă b́nh phục, nhưng vẫn c̣n khó thở.
"Bạn không thể lơ là với loại virus này", cô nói.
"Mọi thứ đều không chắc chắn".
Rafael Araos, cố vấn của Bộ trưởng Y tế Chile hiện tại cho biết sau khi các cơ quan y tế ở TQ gần đây lên tiếng về việc thử nghiệm vaccine ở các liều lượng khác nhau và có thể sẽ thêm mũi thứ ba, các giới chức y tế Chile đă bắt đầu cân nhắc rằng, liệu có nên tiêm cho người dân Chile mũi thứ ba hay không.
"Đó luôn là một sự lựa chọn", ông Araos nói, mặc dù chi tiết về các cuộc thảo luận chưa được công khai tiết lộ.
Chile bắt đầu tiêm chích vaccine từ tháng 12/2020 nhưng cho đến đầu tháng 2/21, sau khi nhận được lô hàng vaccine CoronaVac của
Sinovac đầu tiên, chiếm khoảng 90% tổng số mũi tiêm cần thiết, chiến dịch tiêm chủng mới được đẩy mạnh.
Hơn 5 triệu người Chile, bao gồm 85% người trên 70 tuổi, đă được tiêm hai mũi. Dữ liệu của chính phủ cho số lượng bệnh nhân cao tuổi trong các đơn vị chăm sóc đặc biệt của bệnh viện giảm mạnh, tỷ lệ tử vong cũng thấp hơn.(
* không có con số chi tiết nào?)
Tiến sĩ Rodrigo Cornejo, người đứng đầu ICU tại Bệnh viện Đại học Chile, cho biết năm 2020 có hơn 10 đồng nghiệp thân thiết của ông đă chết v́ Covid-19. V́ các nhân viên y tế đă được tiêm pḥng đầy đủ nên hiện ông chưa nghe tin có thêm bác sĩ nào tử vong v́ Covid-19.
Trong pḥng chăm sóc đặc biệt của ông trước đây bệnh nhân chủ yếu là người lớn tuổi. Đến nay, chỉ có 6 người trong số 58 giường bệnh là trên 70 tuổi. Ông nói những bệnh nhân này bị bệnh sau khi tiêm một mũi vaccine hoặc trước khi được tiêm mũi thứ hai sau đó mất thêm hai tuần.
Ông nói:
"T́nh h́nh bây giờ rất khác. Bây giờ, người già là ngoại lệ trong các đơn vị chăm sóc đặc biệt".
Bác sĩ Cornejo nhớ lại gần đây đă nắm tay một bệnh nhân 29 tuổi trước khi anh ta phải thở qua máy và hứa sẽ làm những ǵ có thể được.
"Anh ấy đă khóc, nói với tôi rằng anh ấy thực sự sợ hăi và hỏi điều ǵ sẽ xảy ra", tiến sĩ Cornejo nói.
"Anh ấy không thể hiểu được ḿnh đang ở trong t́nh cảnh như thế này".
Khi các hạn chế được nới lỏng vào đầu năm, Benjamin de la Barra, 26 tuổi, đă đi ăn với những người bạn anh không được gặp trong nhiều tháng mặc dù anh chưa được tiêm pḥng.
Họ đă luôn tuân thủ các lệnh hạn chế của chính phủ về số người tụ tập. Vào cuối tháng 1, anh đột nhiên mất vị giác và không thể ngửi thấy mùi cà phê buổi sáng. Anh đă dương tính với Covid-19, cùng với cả gia đ́nh ḿnh.
"Mọi người đều cảm thấy có một tia sáng cuối đường hầm, rằng chúng ta đang thoát ra khỏi đây. Bạn cảm thấy tự do hơn và không c̣n bị giới hạn bởi virus", anh nói từ Santiago, nơi hiện nay đang bị phong toả trở lại.
"Thật ngạc nhiên khi thấy t́nh cảnh này trở lại ngay bây giờ".
* Tham khảo bản tin gốc ở đây:
https://www.wsj.com/articles/first-d...ns-11618775502
