Vườn quốc gia Cát Tiên - được xem như "báu vật" thiên nhiên của Việt Nam sẽ không được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới v́ không đáp ứng các tiêu chuẩn và yêu cầu về quản lư, bảo vệ.
Vườn quốc gia Cát Tiên của Việt Nam sẽ không được đưa vào danh sách đề cử "Các di sản thiên nhiên thế giới mới" được xem xét tại kỳ họp lần thứ 37 của UNESCO (tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên Hợp Quốc) tại Phnom Penh (Campuchia) trong tháng 6 này.
Theo đánh giá của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN), cơ quan có tiếng nói gần như quyết định để UNESCO ra tuyên bố cuối cùng, lư do không công nhận v́ "Khu vực đề cử không đáp ứng các tiêu chuẩn di sản thế giới" và nhất là "không đáp ứng các yêu cầu liên quan đến quản lư, bảo vệ, đảm bảo tính toàn vẹn". Một lư do khác dẫn đến việc Vườn quốc gia Cát Tiên bị từ chối là do khu Cát Tiên có phần trùng với khu dự trữ sinh quyển thế giới và khu ngập nước Ramsar mà UNESCO đă công nhận trước đó.
Vườn quốc gia Cát Tiên được xem như là "báu vật" thiên nhiên của Việt Nam với rất nhiều loài động, thực vật quư hiếm.
Dù Cát Tiên sẽ không được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, song UNESCO cũng lưu ư việc công nhận một vùng bảo vệ rộng lớn của VQG Cát Tiên là khu dự trữ sinh quyển và khu đất ngập nước Ramsar vẫn giữ nguyên giá trị.
Cơ quan này đề nghị Vườn Quốc gia Cát Tiên cần sử dụng các h́nh thức công nhận của quốc tế hiện tại để tạo các phương pháp bảo vệ và quản lư mạnh mẽ hơn cho khu vực, chống lại các mối đe doạ như thủy điện, khai thác đá, du lịch thiếu kiểm soát và đặc biệt cần có những hành động khẩn cấp chống lại nạn buôn bán và săn bắn động vật hoang dă trái phép - nguyên nhân gây hại nghiệm trọng tới những giá trị tự nhiên của vườn.
Trước đó, từ năm 2006, hồ sơ đề cử vườn quốc gia Cát Tiên là Di sản thiên nhiên thế giới đă được xây dựng. Tháng 9/2012, đoàn công tác của IUCN đă làm việc với Việt Nam để xét duyệt hồ sơ kỹ thuật đề cử Di sản thiên nhiên thế giới đối với Vườn quốc gia Cát Tiên. Dù đánh giá cao tiềm năng của Vườn quốc gia Cát Tiên, các chuyên gia của IUCN cũng tỏ ra quan ngại về sự tồn tại bền vững của khu vườn trước các tác động tiêu cực từ phát triển kinh tế như xây dựng các đập thủy điện, đặc biệt là 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A, chặt phá rừng, nạn săn bắn bừa băi...
Vườn quốc gia Cát Tiên có tổng diện tích gần 72.000 ha nằm trên địa bàn 3 tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng và B́nh Phước, là một trong 6 khu dự trữ sinh quyển của thế giới. Vườn có hệ động thực vật đa dạng, phong phú (hơn 1.400 loài), trong đó có hơn 100 loài động vật quư hiếm như tê giác Java, ḅ rừng, cá sấu nước ngọt, gơ đỏ, hạc cổ trắng, gà so cổ hung... ; hơn 1.300 loài thực vật bậc cao; trên 400 loài cây gỗ quư; hàng trăm loại cây dược liệu; 62 loài thú; 121 loài chim trong đó có những loài cực kỳ quư hiếm đă ghi tên trong sách đỏ thế giới.
Trong những năm gần đây, việc phát triển nhiều công tŕnh thủy điện trên sông Đồng Nai đă làm ảnh hưởng không nhỏ đến quần thể này. Việc khiến dư luận bức xúc nhất là dự án xây dựng công tŕnh thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Theo cảnh báo của các chuyên gia, tổ chức khoa học trong và ngoài nước, việc xây dựng hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A trong vùng lơi Vườn quốc gia Cát Tiên sẽ gây tác động xấu đến môi trường tự nhiên, đa dạng sinh học làm ảnh hưởng rất lớn đến hệ động thực vật phong phú và đa dạng của Vườn quốc gia. |
Hữu Nguyên
VnExpress