Tờ Japan Time của Nhật Bản ngày 19/9 cho hay, trong khi căng thẳng về tranh chấp lănh thổ giữa Trung Quốc và Nhật Bản ngày càng gia tăng, chính quyền Trung Quốc đă chơi tṛ hai mặt khi vừa âm thầm khuyến khích người dân biểu t́nh chống Nhật Bản, rồi sau đó lại công khai chỉ trích và kiểm soát họ.
Giới phân tích Nhật Bản chỉ ra các dấu hiệu cho thấy nhà cầm quyền Trung Quốc đă dọn đường và trong một số trường hợp c̣n kích động những cuộc biểu t́nh nổ ra trong những ngày gần đây. Đồng thời, các quan chức lại rất thận trọng kiểm soát đám đông với sự e ngại rằng việc những người bất măn tụ tập có thể dễ dàng quay lại công kích chính chính phủ Trung Quốc.
|
Người biểu t́nh mặc sức ném chai lọ, trứng thối vào đại sứ quán Nhật Bản tại Bắc Kinh
|
Japan Times dẫn lời một số nhà phân tích Trung Quốc cho rằng tṛ chơi hai mặt này đang được giới chức Trung Quốc tiến hành một cách thận trọng để gia tăng áp lực lên Nhật Bản. Mặt khác nó cũng được thúc đẩy bởi bối cảnh chính trị trong nước khi các quan chức đang t́m mọi cách để giữ ghế trong cuộc chuyển giao quyền lực sắp diễn ra tới đây.
Nhà phân tích chính trị độc lập Lưu Quân Minh cho rằng: “Giới lănh đạo Trung Quốc rất thành thạo khi lôi kéo dư luận kiểu này… và có nhiều dấu hiệu cho thấy chính phủ đă đứng ra tổ chức các cuộc biểu t́nh này. Biểu t́nh nổ ra khi lănh đạo muốn nó nổ ra, và nó sẽ chấm dứt khi họ muốn dừng lại.”
Hôm thứ Hai, giới chức Trung Quốc đă ra tín hiệu cho thấy họ đang t́m cách hạ nhiệt các cuộc biểu t́nh chống Nhật Bản, đặc biệt là trước nguy cơ ảnh hưởng đến quan hệ thương mại Trung - Nhật, sau khi một số công ty Nhật Bản phải tạm thời đóng cửa các nhà máy ở Trung Quốc và vé máy bay từ Trung Quốc tới Nhật Bản bị hủy ồ ạt.
Chính phủ Trung Quốc đă tỏ ra thận trọng sau khi người biểu t́nh quá khích có các hành vi bạo lực hồi cuối tuần qua. Họ đă ném chai lọ và trứng thối vào Đại sứ quán Nhật Bản ở Bắc Kinh, đập phá cửa sổ các công ty và lật ô-tô Nhật trên đường phố. Ở các tỉnh miền nam, người biểu t́nh c̣n đụng độ với cảnh sát chống bạo động.
|
Người biểu t́nh c̣n tấn công cả cảnh sát Trung Quốc
|
Truyền thông nhà nước Trung Quốc kêu gọi người biểu t́nh kiềm chế, thể hiện “ḷng yêu nước một cách tỉnh táo”. Nhà cầm quyền Trung Quốc cũng tăng đáng kể sự hiện diện của cảnh sát ở Bắc Kinh và đe dọa bắt giữ những người biểu t́nh “vi phạm pháp luật” ở một số vùng trong dịp kỉ niệm 81 năm ngày Nhật Bản xâm lược Trung Quốc.
Các chuyên gia cho rằng nỗi giận dữ của người dân bắt nguồn từ sự bất măn âm ỉ hàng thập kỉ nay. Giới lănh đạo Trung Quốc đang lợi dụng sự giận dữ này không chỉ v́ mục đích chống Nhật Bản.
Ngay từ ngày 11/9, khi một nhóm nhỏ người biểu t́nh bắt đầu tụ tập trước đại sứ quán Nhật Bản, chính phủ Trung Quốc đă có dấu hiệu khuyến khích biểu t́nh. Khi hai phóng viên đi ngang qua, cảnh sát mặc thường phục nghĩ họ là người biểu t́nh và đă hướng dẫn họ phải tới chỗ nào để biểu t́nh có hiệu quả hơn.
|
Cảnh sát Trung Quốc làm công tác "dân vận" với người biểu t́nh
|
Hiện có nhiều giả thuyết đưa ra về các nhân vật trong chính phủ đứng đằng sau khuyến khích các cuộc biểu t́nh chống Nhật và lư do của hành động đó.
Một số nhà phân tích cho rằng các thế lực như Bộ An ninh hoặc quân đội đang lợi dụng các cuộc biểu t́nh này để gia tăng quyền lực trước cuộc chuyển giao thế hệ lănh đạo sắp tới.
Tuy nhiên đa số các chuyên gia đều cho rằng giới chức cấp cao Trung Quốc đang sử dụng chiêu bài biểu t́nh để xả bớt áp lực đè nén và nỗi giận dữ của người dân, đồng thời hướng sự chú ư của họ ra khỏi những vấn đề nội tại như nạn tham nhũng, lạm quyền của các quan chức.
|
Bà Susan Shirk
|
Cựu Phó trợ lư Ngoại trưởng Mỹ phụ trách châu Á Susan Shirk cho rằng: “Những mối đe dọa từ bên ngoài là cách hữu hiệu để chuyển hướng chú ư của dư luận trong một thời kỳ nào đó khỏi các vấn đề trong nước và giới lănh đạo chính quyền. Điều này cũng xảy ra trong thời kỳ chuyển giao quyền lực, khi người ta tranh giành vị trí trong hệ thống.”