Hàng loạt các “scandal” dùng phụ gia độc hại trong thực phẩm đã được phanh phui gần đây như hạt dưa dùng phẩm màu công nghiệp gây ung thư; thạch rau câu nhiễm DEHP – chất tạo đục trong công nghiệp gây rối loạn chuyển hóa, dị tật bẩm sinh.
PGS.TS Nguyễn Công Khẩn, Cục trưởng Cục ATVSTP, Bộ Y tế, khẳng định, việc sử dụng phụ gia thực phẩm đang là vấn đề khiến các nhà quản lý đau đầu trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm hiện nay.
Thu nhiều phụ gia độc hại
Cuối tháng 11 vừa qua, Thanh tra Sở Y tế Hà Nội đã kiểm tra mặt hàng ớt bột trước dịp Tết Nguyên đán. Qua kiểm tra tại chợ Nghĩa Tân, Cầu Giấy, Hà Nội, đoàn phát hiện và thu giữ 56kg ớt bột có nhuộm phẩm màu độc hại.
Mứt kẹo phơi tràn lan mất vệ sinh tại làng nghề Xuân Đỉnh, Hà Nội. Ảnh: Mai Hương.
Cũng trong thời gian này, đoàn thanh tra của Cục ATVSTP, Bộ Y tế cũng phát hiện nhiều sản phẩm phụ gia nhập khẩu, không có nhãn phụ tiếng Việt, không nguồn gốc, xuất xứ khi kiểm tra tại 18 quầy hàng kinh doanh thực phẩm, phụ gia thực phẩm tại chợ Đồng Xuân và trên phố Hàng Buồm. Hay như trong đợt kiểm tra cuối tuần trước do đích thân Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến dẫn đầu khảo sát tại một số điểm có nguy cơ cao mất ATVSTP tại TP.HCM, vị Bộ trưởng đã phải thốt lên rằng “toàn đồ bẩn”.
Tại hội nghị “Tăng cường công tác thông tin truyền thông về an toàn thực phẩm Tết dân tộc và lễ hội” do Bộ Y tế tổ chức ngày 22/12, ông Nguyễn Thanh Phong, Phó cục trưởng Cục ATVSTP cho biết, trong năm 2011, qua kiểm tra 1.938.398 cơ sở sản xuất thực phẩm, phát hiện 429.972 cơ sở vi phạm vệ sinh, chiếm 22,15%; đình chỉ 2.052 cơ sở. Tính đến nay, toàn quốc ghi nhận 142 vụ ngộ độc thực phẩm với 4.533 người mắc làm 25 người chết. Đáng lưu ý số vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể có chiều hướng gia tăng, với số mắc tăng hơn 1000 người so với năm ngoái.
Ông Nguyễn Thanh Phong, Phó cục trưởng Cục ATVSTP, cho biết từ năm 2009 đến nay, đã có gần 192.000 tấn phụ gia thực phẩm được nhập khẩu chính ngạch vào thị trường nước ta, trong đó phát hiện 1.251 tấn phụ gia thực phẩm độc hại, phải tái xuất. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là số lượng phụ gia nhập khẩu độc hại thực tế có trên thị trường qua con đường tiểu ngạch, nhập lập còn lớn hơn rất nhiều so với số được phát hiện.
Vì lợi nhuận, phớt lờ cảnh báo
Cái thời vi phạm vì thiếu hiểu biết dường như không còn nữa. Giờ đây, người kinh doanh đang cố tình phớt lờ các cảnh báo về các mối nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng động hoặc cố tình không chịu tìm hiểu, nâng cao nhận thức kinh doanh, vì chạy theo lợi nhuận. Ông Nguyễn Thanh Phong cho biết: “Một cuộc khảo sát của Cục cho thấy, 100% người sản xuất, kinh doanh giò chả biết quy định cấm sử dụng hàn the, nhưng trên thực tế, vi phạm này lại diễn ra nhan nhản. 100% người dân Bình Thuận biết cá nóc gây ngộ độc nhưng vẫn vô tư bán và vô tư ăn”. Thậm chí, nhiều hộ kinh doanh phụ gia thực phẩm còn không đọc nổi tên của hóa chất, biết thừa hóa chất không có nguồn gốc sẽ gây độc đến sức khỏe nhưng chẳng e sợ. Thực trạng này đã khiến Cục trưởng Cục ATVSTP phải thừa nhận “từ lý thuyết đến thực hành là cả một khoảng cách dài”.
Tuy nhiên, dường như việc xử phạt lại chưa thực sự nghiêm minh, công tác hậu kiểm còn gặp nhiều khó khăn. Theo ông Nguyễn Văn Nhiên, Chánh Thanh tra Cục ATVSTP, chỉ có 28.177 cơ sở bị xử lý trong gần 102.000 cơ sở vi phạm, chiếm 27%. Như vậy vẫn còn 73% số cơ sở có vi phạm về ATVSTP chỉ bị nhắc nhở, phê bình. Hầu hết các trường hợp này tập trung ở tuyến xã, phường khi mà quy định xử phạt không được thực hiện triệt để.
Để hạn chế tình trạng loạn phụ gia thực phẩm độc hại, ông Khẩn cho biết, trong năm tới ngoài các đợt thanh, kiểm tra thường quy, Bộ Y tế sẽ xây dựng kế hoạch kiểm tra theo chuyên đề, mỗi tháng sẽ tập trung kiểm tra quyết liệt một mảng nhất định như thực phẩm chức năng, phụ gia thực phẩm, quảng cáo, nhãn mác… Ngoài ra, Tháng hành động ATVSTP quốc gia năm 2012 sẽ được triển khai ngay trong tháng 1/2012, thay vì từ 15/4 - 15/5 như các năm trước.
Lại phát hiện ớt bột chứa chất gây ung thư
Theo Thanh tra Sở Y tế Hà Nội, Đoàn kiểm tra liên ngành ATVSTP gồm Đội 2, Phòng Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường và Thanh tra Sở Y tế Hà Nội vừa phát hiện hàng chục kg ớt bột chứa phẩm màu công nghiệp được bày bán tại chợ Nghĩa Tân (Cầu Giấy, Hà Nội). Theo đó, đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra một số kios bày bán ớt bột. Qua xét nghiệm nhanh mẫu ớt, kết quả đã phát hiện có phẩm màu công nghiệp, nghi vấn là rhodamine B - chất gây ung thư. Chủ kios cho biết đã mua số ớt trên của chị Phạm Thị Anh Thư (SN 1970) ở Xuân Đỉnh, Từ Liêm, có kho hàng trên đường Lạc Long Quân. Tiếp tục kiểm tra kho hàng trên đường Lạc Long Quân, lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ thêm 36kg ớt bột, qua xét nghiệm nhanh đều phát hiện có phẩm màu công nghiệp.
Các mẫu ớt bột sẽ được phân tích ở Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội để có kết quả chính xác. Hiện vụ việc đang được các ngành chức năng tiếp tục điều tra, làm rõ. (Đ.Dũng).
Xuân Trường
Loạn thực phẩm độc
