Vietbf.com - Số phận viên ngọc quư mang nỗi hàm oan của Biện Ḥa trở thành ngọc tỷ của nhiều triều đại, qua tay nhiều chủ và từ thời Tống Thái Tổ về sau, người ta không t́m thấy nó nữa. Dù vậy, đó là một trong những con dấu nổi tiếng bậc nhất trong lịch sử Trung Hoa chính là ngọc tỷ truyền quốc của Tần Thủy Hoàng.
Báu vật mà rất nhiều vua chúa trong lịch sử Trung Quốc muốn chiếm được, thực chất là một con dấu hay ấn chương được tạo nên từ viên ngọc quư Ḥa thị bích (hay c̣n gọi là Ngọc bích họ Ḥa) có vẻ ngoài hoàn hảo.
Bí ẩn Ḥa thị bích và nỗi oan của Biện Ḥa
Sử cũ kể lại rằng vào thời Xuân Thu, một người đàn ông nước Sở tên là Biện Ḥa đă t́nh cờ nhặt được một viên đá ngọc ở trên núi. Biết đây là vật báu hiếm thấy trên đời nên Biện Ḥa đă dâng tặng cho Sở Lệ Vương (trị v́ 757-741 TCN).
Không biết là vật ǵ nên Sở Lệ Vương liền mời chuyên gia về ngọc tới để phân biệt. Tuy nhiên, đáng tiếc do viên đá ngọc này là loại quư hiếm không lộ nên người này chỉ cho rằng là đá thường mà không nhận ra đặc điểm của báu vật.
Tranh vẽ 3 lần dâng ngọc quư của Biện Ḥa. Ảnh: Pinterest
Kết cục bi đát là Biện Ḥa mắc tội khi quân và bị nhà vua ra lệnh chặt đứt chân trái. Sau đó, Sở Vơ Vương lên ngôi và Biện Ḥa lúc này lại tiếp tục dâng tặng đá ngọc quư lên, nhưng nhà vua trẻ cũng cho rằng đó thực chất chỉ là một ḥn đá và thế là thêm một lần nữa người đàn ông bị hàm oan và mất tiếp cái chân phải.
Thời gian cứ thể trôi đi cho đến khi Sở Văn Vương lên ngôi, Biện Ḥa bấy giờ đă tuổi già sức yếu lại c̣n bị tàn phế v́ mất hai chân, ông ngồi ôm ḥn đá quư ngồi dưới chân ngọn Sở Sơn mà gào khóc vô cùng thảm thiết, đến nỗi sau ba ngày ba đêm chảy cả máu mắt ra.
Nghe tin lạ này, Văn Vương đă phái người tới để hỏi nguyên nhân, Biện Ḥa thưa rằng: "Tôi khóc không phải là thương cho hai chân tôi bị chặt, chỉ thương là ngọc thật mà cho là đá thường và bị xem là kẻ nói đối. Đó là lư do tại sao tôi lại than thở".
Nhà vua nghe xong liền cho ngọc công kiểm tra lại thật kỹ th́ quả nhiên đây là viên ngọc bích tinh khiết hoàn hảo, xác thực lời của Biện Ḥa là thật. Kể từ đó, viên ngọc quư có tên gọi là Ḥa thị bích (hay Ngọc bích họ Ḥa) và được coi là quốc bảo của nước Sở.
Câu chuyện về nguồn gốc của Ḥa thị bích có lẽ c̣n được pha trộn giữa sự thật và truyền thuyết. Quốc bảo này bắt đầu "lưu lạc" khi Sở Thành Vương quyết định ban thưởng cho quan Lệnh doăn Chiêu Dương, người lập công to với nước Sở. Tuy nhiên, không may sau đó Chiêu Dương đă làm mất Ḥa thị bích và không t́m ra thủ phạm.
Sức hấp dẫn của Ngọc bích họ Ḥa, khiến quân vương đánh đổi tới 15 ṭa thành
Vào năm 283 TCN, không rơ tại sao viên ngọc quư hiếm này lại tái xuất và trở thành quốc bảo của nước Triệu dưới giai đoạn trị v́ của Triệu Huệ Văn Vương. Sau đó, câu chuyện về ngọc quư xuất hiện ở nước Triệu truyền đến tai của Tần Chiêu Tương Vương (cụ nội của Tần Thủy Hoàng).
Sức hấp dẫn của Ngọc bích họ Ḥa khiến Tần Chiêu Tương Vương quyết định dùng 15 ṭa thành để đánh đổi.
Tần Vương lúc đó là viết thư cho Triệu vương và đề nghị dùng tới 15 ṭa thành để đổi lấy Ḥa thị bích. Kết quả là Triệu vương đồng ư và Lan Tương Như được cử đi sứ sang nước Tần để đổi ngọc lấy thành.
Tuy nhiên, sau khi biết được Tần vương có ư định cướp ngọc mà không muốn đổi thành, Lan Tương Như đă dùng kế dọa đập vỡ Ḥa thị bích, nhờ vậy mới đưa được báu vật trở về nước Triệu.
Măi tới năm 228 TCN, khi nước Tần đánh bại nước Triệu th́ mới có được Ḥa thị bích. Sau khi đánh bại 6 nước chư hầu, hoàn thành đại nghiệp thống nhất Trung Hoa, Tần Thủy Hoàng đă ra lệnh cho đẽo viên ngọc quư này thành ngọc tỷ truyền quốc vào năm 221 TCN.
Sử kư ghi chép rằng trên ngọc tỷ có khắc 8 chữ Triện "Thụ mạng ư thiên, kư thọ vĩnh xương" (nghĩa là "Nhận lệnh trời ban, tồn tại măi măi") do chính thừa tướng Lư Tư viết dựa theo ư chỉ của hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa.
Ngọc tỷ truyền quốc xuất hiện thời nhà Thanh.
Kể từ đó, Ḥa thị bích trở thành Ngọc tỷ truyền quốc của nhà Tần, mang ư nghĩa tượng trưng cho vương triều chính thống, ngôi vị và quyền lực tối thượng của hoàng đế.
Ḍng chữ trên ngọc tỷ Ḥa thị bích thể hiện mong muốn bảo vật này có thể được truyền lại từ đời này sang đời khác, nhưng thật không ngờ, nhà Tần chỉ tồn tại ngắn ngủi và đến đời Tần Nhị Thế th́ sụp đổ.
Sau khi Lưu Bang vào tới Hàm Dương, Tần Tử Anh - vị hoàng đế cuối cùng của nhà Tần, đă giao lại ngọc bích họ Ḥa cho vị hoàng đế sáng lập ra nhà Hán. Viên ngọc quư lại trở thành ngọc tỷ truyền quốc của triều đại này.
Kể từ năm 221 TCN trở đi, Ngọc tỷ quyền lực của vị hoàng đế nổi tiếng Tần Thủy Hoàng được lưu truyền cho các vị đế vương đời sau, nhưng sau đó đột nhiên biến mất một cách đầy bí ẩn vào thời Ngũ Đại (khoảng giữa năm 907-960).
Số phận của viên ngọc quư mang nỗi hàm oan của Biện Ḥa trở thành ngọc tỷ của nhiều triều đại, qua tay nhiều chủ và từ thời Tống Thái Tổ về sau, người ta không t́m thấy nó nữa. Dù vậy, có không ít lời đồn và ghi chép về ngọc tỷ truyền quốc của Tần Thủy Hoàng xuất hiện trong các thư tịch.
Cụ thể, vào thời nhà Minh, nhà Thanh, người ta cũng từng phát hiện ra ngọc bích họ Ḥa nhưng đa số đều cho đó là đồ giả. Từ đó đến nay, tung tích của ngọc tỷ truyền quốc "hàng thật" vẫn c̣n là bí ẩn chưa có lời giải.