Hàng chục người xúm xít xem người bị nạn nhưng không ai đưa đi cấp cứu
Đó là khẳng định của nhà nghiên cứu xă hội học Trịnh Ḥa B́nh khi trao đổi với Kiến Thứcvề hiện tượng “vô cảm” có chiều hướng gia tăng ở Việt Nam trong thời gian gần đây.
Số liệu có thể không chính xác nhưng đáng báo động
Vi trí 13 thế giới về “vô cảm” mà một hăng khảo sát quốc tế Gallup vừa công bố khiến nhiều người dân Việt Nam phải giật ḿnh.
“Tôi không nghĩ rằng người Việt Nam lại vô cảm nhiều đến thế. Những câu chuyện vô cảm dư luận phản ánh trong thời gian qua như: gây tai nạn rồi bỏ trốn, người đi đường thờ ơ, hôi của của người bị nạn là có thật nhưng số người “vô cảm” trong những câu chuyện đó chỉ là một bộ phận nhỏ”, anh Nguyễn Văn Tuấn, lái xe cho một doanh nghiệp kinh doanh hàng tiêu dùng ở Hà Nội chia sẻ.
Anh Tuấn cũng cho biết, anh từng cứu giúp người gặp nạn nhưng cũng có lần anh “bỏ qua”, trong đó có cả lư do khách quan và cố t́nh.
“Chưa lần nào tôi nhận được lời cảm ơn từ phía gia đ́nh người bị nạn, thậm chí c̣n gặp phải rắc rối do chính họ gây ra. Điều này làm tôi thất vọng và vô t́nh đôi ba lần thành người vô cảm”, anh Tuấn nói.
Theo phân tích của tiến sĩ Trịnh Ḥa B́nh, Viện khoa học xă hội Việt Nam, phạm vi điều tra của hăng khảo sát quốc tế Gallup có thể chỉ ở một bộ phận dân cư nào đó, chứ không phải trong phạm vi xă hội rộng lớn. Hơn nữa, xă hội Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển giao sang hội nhập quốc tế, kéo theo sự thay đổi hàng loạt giá trị đạo đức, pháp luật…nên các chỉ số đo ở giai đoạn này có thể không chính xác. Hơn nữa, giả sử những số đo đó là đúng, th́ kết quả này lại mâu thuẫn với một tổ chức của Anh khi họ xếp chúng ta vào “Top 10” thế giới về hạnh phúc.
Mặc dù không tin vào con số 13, nhưng ông B́nh thừa nhận, những câu chuyện về sự vô cảm, thờ ở mà dư luận phản ánh trong thời gian qua là có thật, nó cho thấy sự vô cảm của con người trong xă hội chúng ta đang tăng lên. Theo đó, dù độ chính xác của chỉ số đó thế nào, ông B́nh cho rằng, chúng ta cũng phải coi đó như một sự cảnh báo, thức tỉnh về mối gắn kết giữa con người với con người trong xă hội hiện nay.
Mất niềm tin khiến con người “vô càm”?
Với góc nh́n của một nhà nghiên cứu tâm lư, ông Nguyễn Hồi Loan, giảng viên tâm lư ĐH Khoa học xă hội và Nhân văn cho rằng, dân tộc ta vốn có truyền thống lá lành đùm lá rách, tính cộng đồng làng xă rất cao. Tuy nhiên, từ khi chúng ta áp dụng nền kinh tế mở cửa, hội nhập truyền thống này có phần phai nhạt. Khi này, sự phân hóa xă hội thể hiện rơ rệt, kéo theo sự gắn kết giữa con người với con người ngày càng lỏng lẻo. Và đây chính là nguồn cơn khiến con người trở nên vô cảm.
“Những năm gần đây, đời sống vật chất của con người tăng lên nhưng tính xă hội ngày càng giảm đi. Sự gắn kết xă hội lỏng lẻo khiến con người trở nên thiếu trách nhiệm. Cùng với nó, tiêu cực trong tầng lớp lănh đạo tăng khiến quyền lợi của một bộ phận người dân không được đáp đúng nguyện vọng. Từ đó, con người mất dần niềm tin vào người khác, sống co lại, tập trung lo cho bản thân”, ông Loan phân tích.
Vụ hôi của "vô cảm" xảy ra tại đường phố ở TP HCM chiều 16/6/2011 khiến dư luận bức xúc. Ảnh: Dân Trí
Đồng quan điểm, nhà nghiên cứu xă hội học Trịnh Ḥa B́nh cũng thừa nhận, khẩu hiệu “ḿnh v́ mọi người” dường như đang bị đẩy lùi, hành vi vị kỷ có trong một bộ phận người dân đáng kể. Nguyên nhân là do xă hội chúng ta chưa thực sự là xă hội tôn trọng nghiêm luật pháp, ngay cả khi hành vi “vô cảm” đă có trong điều luật với những khung h́nh phạt cụ thể.
“Hành vi “vô cảm” bị truy tố pháp luật, có khung h́nh phạt hẳn hoi nhưng tội danh đó nó rất trừu tượng. Người ta có thể chứng minh ḿnh không biết, chứ không phải là biết, ranh giới khả năng truy tố trách nhiệm h́nh sự với vô tội rất gần nhau. Tức là ở đây có những điểm mờ nhất định trong ứng xử”, ông B́nh cho biết thêm.
Theo kết quả của hăng khảo sát quốc tế Gallup công bố cuối tháng 11, chỉ có 40% số người Việt Nam được hỏi cho biết, họ trải qua nhiều cảm xúc trong một ngày. Với tỷ lệ này, Việt Nam xếp thứ 13 trong số những nước ít cảm xúc nhất, sau các quốc gia và vùng lănh thổ như Nga, Madagascar, Belarus, Nepal...
Cũng theo ông B́nh, cái giả đang tồn tại nhiều quá khiến con người ngày càng mất niềm tin, đa nghi hơn. Từ đó mới có những câu chuyện, người ta không dám tin vào người ăn mày và người ta sẵn sàng bị khuất phục bởi những người có hành vi bạo lực ở ngoài đuờng v́ người ta nghĩ rằng hành vi đen tôi, hắc ám đầ rẫy, lúc nào cũng can thiệp được.
Ngăn chặn “vô cảm” là vấn đề cấp bách
Từ những phân tích trên, nhà nghiên cứu xă hội học Trịnh Ḥa B́nh cho rằng, trong thời đại hiện nay, con người Việt Nam đang đứng trước thách thức hơn bao giờ hết bởi những ḍng chảy rất phức tạp của sự phát triển xă hội. Thời gian qua, ít nhiều guồng máy xây dựng đất nước hoạt động tŕ trệ nên mới để xảy ra những hiện tượng tiêu cực như trên. Nếu chúng ta không kịp thời ngăn chặn, chúng sẽ trở thành những cản trở lớn cho sự phát triển của đất nước, làm tăm tối bầu không khí xă hội.
“Nếu chúng ta không chung tay gây dựng v́ cộng đồng, con người không có trách nhiệm với nhau, cứ thờ ơTtrong công cuộc hội nhập quốc tế, mọi người cần chung tay xây dựng một xă hội tốt đẹp, phải biết tiếp thu những tinh hoa thế giới, phát huy bản lĩnh truyền thống dân tộc”, ông B́nh nêu quan điểm.
Tuy nhiên, để thực hiện được “khẩu hiệu” đó, ông B́nh cho rằng, luật pháp phải được coi trọng, phải trở thành bản năng văn hóa, ăn vào máu thịt của mỗi người. Đất nước phải xây dựng được h́nh ảnh trung tâm, h́nh tượng chủ chốt để trở thành chuẩn mực, tạo niềm tin cho toàn dân tộc.
“Nhà nước pháp quyền phả lành mạnh, phải công khai, phải do dân v́ dân. Đó là mục tiêu hành động của chúng ta”, ông B́nh nhấn mạnh.
Nguồn: Thuần Lương/ Kienthuc
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
'Mổ xẻ' con số 13 và sự vô cảm của người Việt
