Tổng thống Nga Vladimir Putin đă đồng ư ngừng bắn một phần trong 30 ngày đối với các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng với Ukraine vào thứ Ba, nhượng bộ ít với Tổng thống Donald Trump nhưng vẫn giữ nguyên các cuộc đàm phán để đạt được một thỏa thuận rộng hơn nhằm chấm dứt xung đột.
Nhà Trắng đă ăn mừng tin tức này mặc dù không đạt được lệnh ngừng bắn hoàn toàn trong 30 ngày mà Ukraine đă đồng ư.
Nga “sẽ bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn về năng lượng và cơ sở hạ tầng”, và các cuộc đàm phán bổ sung đang được lên kế hoạch về việc thực hiện “lệnh ngừng bắn trên biển ở Biển Đen, lệnh ngừng bắn hoàn toàn và ḥa b́nh vĩnh viễn”, Nhà Trắng cho biết trong một bản thông cáo.
Trong một bài đăng trên mạng xă hội, Trump mô tả cuộc gọi với Putin là “một cuộc gọi rất tốt và hiệu quả”, và cho biết cả hai chia sẻ “một sự hiểu biết rằng chúng tôi sẽ nhanh chóng hành động để có một lệnh ngừng bắn hoàn toàn và cuối cùng là KẾT THÚC cuộc chiến vô cùng khủng khiếp này”.
Bản thông cáo dài của Điện Kremlin về cuộc tṛ chuyện được cân nhắc và đ̣i hỏi nhiều hơn, nêu rơ rằng “điều kiện then chốt” để chấm dứt vĩnh viễn cuộc chiến, theo quan điểm của Putin, là dừng mọi viện trợ quân sự nước ngoài cho Ukraine và đ́nh chỉ chia sẻ thông tin t́nh báo của phương Tây với Kyiv.
Nhưng Điện Kremlin cho biết Putin “đă phản ứng tích cực” với đề xuất của Trump về việc tạm dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng trong 30 ngày và “ngay lập tức ra lệnh tương ứng cho quân đội Nga”.
Nhưng Điện Kremlin đă để lại cho ḿnh một lỗ hổng tiềm ẩn có thể chứng minh là rất quan trọng. Trong khi tuyên bố của chính quyền Trump cho rằng mọi loại cơ sở hạ tầng sẽ nằm ngoài giới hạn trong thời gian ngừng bắn, Nga không đề cập đến việc dừng các cuộc tấn công vào cảng, cầu và các cơ sở hạ tầng khác của Ukraine.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, phát biểu với các phóng viên trên Zoom vào tối thứ Ba khi Nga tấn công Kyiv và một số thành phố khác bằng máy bay không người lái và bom, đă bày tỏ sự lạc quan thận trọng, gọi đây là "một bước tiến tới ḥa b́nh, chứ không phải là làm phức tạp thêm t́nh h́nh chiến đấu quân sự".
"Tất nhiên, chúng tôi rất vui v́ đă có bước đầu tiên, và đây là những ǵ chúng tôi đề xuất: im lặng trên bầu trời và trên biển. Người Mỹ đề xuất nhiều hơn, một lệnh ngừng bắn hoàn toàn. Trên thực tế, người Nga đă từ chối".
Một người hiểu rơ suy nghĩ ở Kyiv cho biết Ukraine sẽ phân tích các chi tiết khi chúng xuất hiện. Nhưng vẫn có hy vọng rằng các tài khoản chính thức về cuộc gọi có thể được coi là lời của họ v́ về cơ bản chúng phù hợp với những ǵ các nhà đàm phán Ukraine đă đề xuất. Người đó được cấp quyền ẩn danh để thảo luận về các vấn đề ngoại giao nhạy cảm.
Tuy nhiên, có một số sự thất vọng rằng Ukraine sẽ không thể tấn công Nga ở nơi mà họ bị tổn thương nhiều nhất: mạng lưới các nhà máy lọc dầu rộng lớn của nước này. "Về bản chất, Putin đă lặng lẽ xác nhận với Trump rằng các cuộc tấn công sâu của Ukraine đang gây tổn hại đến ngành năng lượng của Nga như thế nào. Đây là lá bài Át của chúng tôi", thành viên quốc hội Ukraine và là một người lính Roman Lozinskyj cho biết trong một bài đăng trên Facebook.
Putin cũng đă nói với Trump về một cuộc trao đổi 175 tù nhân Nga để lấy 175 tù nhân Ukraine dự kiến sẽ diễn ra vào thứ Tư, Điện Kremlin cho biết.
Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Ba Lan Daniel Fried cho biết các điều khoản mà Putin đưa ra để chấm dứt chiến tranh sẽ tương đương với "sự đầu hàng" đối với Ukraine.
"Putin không nói về việc rút quân của chính ḿnh, v́ vậy chúng ta không nên tham gia vào điều đó", ông nói. "Đối với tôi, vấn đề không phải là lệnh ngừng bắn theo nghĩa trừu tượng. Lệnh ngừng bắn phải gắn liền với an ninh cho Ukraine".
Bất chấp những lời chỉ trích của ḿnh, Fried cho biết cuộc gọi giữa Putin và Trump "không phải là thảm họa".
Cuộc gọi, là cuộc gọi thứ hai giữa hai nhà lănh đạo kể từ khi Trump nhậm chức vào tháng 1, dường như kéo dài khoảng hai giờ. Và nó diễn ra một tuần sau khi các quan chức Hoa Kỳ và Ukraine lần đầu tiên đồng ư về đề xuất ngừng bắn kéo dài một tháng trong một cuộc họp ở Ả Rập Saudi.
Sau thông báo đó một tuần trước, Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết gánh nặng đă chuyển sang Nga để chứng tỏ rằng họ nghiêm túc tham gia vào các cuộc đàm phán do Hoa Kỳ dẫn đầu để chấm dứt xung đột.
Nhưng Trump vẫn chưa công khai gây áp lực với Putin theo cách mà ông đă làm với Zelenskyy. Cả Trump và Putin, trong các bài phát biểu của ḿnh, đều bày tỏ mong muốn có mối quan hệ chặt chẽ hơn và hợp tác trong các lĩnh vực khác.
Không rơ liệu các điều kiện khắt khe của Putin để đồng ư ngừng bắn rộng răi hơn - bao gồm tạm dừng mọi viện trợ quốc pḥng nước ngoài cho Ukraine, cấm Ukraine gia nhập NATO trong tương lai và yêu cầu Ukraine tổ chức các cuộc bầu cử tổng thống mới - có quá nặng nề để Zelenskyy chấp nhận hay không.
Trước đó vào thứ Ba, Tham mưu trưởng của Zelenskyy và nhà đàm phán chính của Ukraine, Andriy Yermak, đă nêu ra các ranh giới đỏ cho Ukraine: "Ukraine không thảo luận về t́nh trạng trung lập và giảm quy mô Lực lượng vũ trang của ḿnh. Chúng tôi sẽ không bao giờ công nhận bất kỳ vùng lănh thổ nào bị chiếm đóng tạm thời là của Nga", Yermak nói.
Trước cuộc gọi của ḿnh với Putin, Trump đă nói rơ rằng trọng tâm của ông, ở một mức độ lớn, đă là xác định Nga sẽ giữ lại bao nhiêu lănh thổ của Ukraine theo một hiệp ước chấm dứt giao tranh.
Ông đặc biệt đề cập đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, nằm bên trong biên giới của Ukraine nhưng hiện do lực lượng Nga kiểm soát, trong nhiều lần.
Vào cuối tuần, cố vấn an ninh quốc gia của Trump, Mike Waltz, đă nói với ABC News rằng Ukraine gần như chắc chắn sẽ phải nhượng lại một số lănh thổ để đổi lấy một nền ḥa b́nh lâu dài được hỗ trợ bởi các bảo đảm an ninh bền vững từ Hoa Kỳ và Châu Âu.
"Chúng ta có thể nói về điều ǵ đúng và sai", Waltz nói. "Và chúng ta cũng phải nói về thực tế của t́nh h́nh trên thực địa".
Có thể kết luận rằng Putin đă quá ma mănh khi đưa ra cái lệnh ngừng bắn (một phần, nghĩa là không tấn công các cơ sở năng lượng), cái này hoàn toàn có lợi cho Nga. Bởi Ukraine sẽ không thể tấn công Nga ở nơi mà Nga bị tổn thương nhiều nhất: mạng lưới các nhà máy lọc dầu rộng lớn của nước này.