Dạo này mình nhận khá nhiều tin spam qua lời nhắn trên mạng xã hội nhất là từ điện thoại cá nhân. Trên mạng xã hội thì đa số là do phụ nữ cứ nhắn tin hỏi vớ vẩn, bà nào cũng cho tải lên toàn hình được chình sửa qua Photoshop nên mất công phải chận và xóa đi hết. Nhất là sợ bị hacker vì mình từng bị họ đã chiếm tài khoản một lần. Có hôm buồn đời mình xem mạng xã hội của mấy người đi mướn nhà khiến cho mình bị thất kinh. Ngoài đời, mấy bà mấy ông to béo kinh hoàng, nhưng hình trên mạng thì đẹp như thiên nga hay tài tử nổi tiếng vậy! Chắc là họ đã cho sử dụng Photoshop hay ứng dựng nào nên thấy bà nào bà nấy gầy đẹp như Jennifer Lopez. Kinh
(Minh họa)
Điều mà mình thấy lo ngại là họ cứ nhắn tin hay gọi qua điện thoại cá nhân. Trên mạng thì dễ nhận ra vì có thể xem được ngay. Thường thì chúng ta chỉ nên mở ra nhắn tin của ngân hàng, tiệm thuốc Tây này nọ. Nhưng ở đây toàn là nhận những tin nhắn kêu đầu tư bú xua la mua. Bà xã cũng than van tương tự là
"bị" nhận tin nhắn tùm lùm mỗi ngày.
Buồn đời mình lên mạng tìm thêm tin tức để xem có cách nào để chận đứng vụ nhắn tin vớ vẩn này. Theo tin tức mình đọc thì chỉ nội trong tháng 4 năm nay 2024, nghĩa là 2 tháng trước đây, người Mỹ đã nhận được 19,2 tỷ nhắn tin spam. Xem như trung bình một người Mỹ nhận 63 nhắn tin hay hơn 2 tin nhắn mỗi ngày.
Điều đáng nhắc nhở ở đây là đa số các tin nhắn này đều nhắm vào người Mỹ cao niên. Lý do là bọn scammers, những người tìm cách dụ dỗ lừa thiên hạ biết là người già có số tiền lớn, tiền để dành hay quỹ hưu trí. Nhất là họ thường sống cô đơn, không ai chăm sóc, hàn huyên.
Các nhắn tin lừa đảo này thường được tự động hoá, gọi là
"robotexts", cũng có thể do một người thật tạo ra vì biết chúng ta. Có hai loại nhắn tin lừa đảo cần nên chú ý:
1/ Các nhắn tin với đường dẫn rất nguy hiểm. Loại nhắn tin này thường được gọi là
"smishing", thường có những tin rất lạ kèm theo là kêu chúng ta phải nhấn đường dẫn ngay. Chúng ta vì lo ngại nên mất đi cảnh giác nên đã nhấn vào đường dẫn.
*
You’ve made a big purchase and you need to confirm it. (Ông hay bà vừa mua một món hàng giá cao, cần xác nhận).
*
Your subscription renewal payment did not go through. (Cái này như đăng ký mua báo chí hay thuốc men hàng tháng thường được trả bằng thẻ tín dụng, và họ tự động rút tiền của mình để khỏi quên).
*
You must confirm a package being delivered to your house. (Cần xác nhận món hàng vừa được giao tại nhà).
*
You’ve won a (fantastic) prize and you need to redeem it. (Thắng giải gì đó và cần chúng ta phải xác nhận).
*
Your debit or credit card has been locked or frozen. (Thẻ tín dụng bị khoá)
*
You need to confirm suspicious activity on your account. (Cần xác nhận về hoạt động đáng ngờ trên tài khoản,…)
Vấn đề là khi chúng ta
"dại dột" nhấn vào đường dẫn, có thể một malware sẽ tự động được tải về điện thoại của mình. Giúp kẻ lừa đảo có thể điều khiển hay xâm nhập vào điện thoại của mình từ xa. Họ có thể bị buộc gửi tiền cho họ này nọ hay đường dẫn bắt chúng ta ghi rõ danh tánh và các giấy tờ cá nhân. Như trường hợp máy điện toán, thường có trục trặc, mình gọi cho thằng cháu rành về IT, từ nhà có thể xem kiểm soát máy điện toán của mình.
2/ Lừa đảo đầu tư (Investment scam): thường được người Mỹ gọi là
"pig-butchering scam" hay
"cryptocurrency scam", thường chúng ta hay nhận những nhắn tin từ một người lạ, như họ gửi lộn cho ai, thí dụ:
*
"Hello Fred, it was great meeting you at the party the other night!" Mình hay nhận tin trên mạng như quà gia đình em nhờ anh mang qua Mỹ sao chưa thấy anh đưa lại. Hay anh cho em hỏi cái này. Đâu dám trả lời, bà xã sẽ giết chết.
*
Hi, it’s Anne. Would you like to get together for lunch Friday?" Mình cũng nhận tin như người kêu anh đi làm về chưa này nọ, thậm chí có người kêu trên Facebook, có gửi nhắn tin riêng, trả lời dùm vì cần hỏi gì đó. Mình đâu phải là bà Tùng Long mà có thời giờ trả lời chuyện tình yêu của họ. Mình là nông dân, ngu dốt biết gì mà họ hỏi vớ vẩn.
Hôm qua, mình nhận được một tin nhắn, đại khái là
"Tuy ông không biết tôi, nhưng tôi muốn tự giới thiệu này nọ để đầu tư gì đó". Mới đọc tới đó là mình cho xoá ngay và chận số điện thoại này.
Khi chúng ta, buồn đời, không có gì làm, nhắn tin lại kêu họ đã lầm người, thì họ sẽ tìm cách để làm quen. Sau đó sẽ giới thiệu một cơ hội làm giàu này nọ. Mình lo cái vườn chưa xong nên đừng có bàn chuyện đầu tư này nọ nhất là không có tiền.
(Minh họa)
Hôm trước mới chạy lên vườn thì có điện thoại reo, vì bận lái xe nên mình không biết ai gọi dành phải nghe. Có tên nào tự giới thiệu này nọ kêu có nhà cửa ở đâu đó khuyên mình bỏ tiền ra đầu tư. Mình nói, tuần sau hãy gọi lại. Sau đó nói với thằng con, nếu là chuyện đầu tư, phải biết người rủ mình đầu tư, còn dân ở đâu gọi lại, mình không biết thì cảm ơn kêu họ gọi lại tuần sau. Lúc đó biết số điện thoại thì cúp ngay và block lại. Mình chưa bao giờ đầu tư với một ai cả. Nội có một partner như bà xã là đủ chết một đời trai rồi!!
Mục đích của bọn lừa đảo là dụ chúng ta bỏ tiền ra đầu tư, nhất là vào
"tiền ảo" ("crytocurrency"), rồi sau đó, sẽ cuốn theo chiều gió. Năm 2022, theo
Internet Crime Complaint Center (IC3) mức thiệt hại do nạn lừa đảo về cryptocurrency từ 2,57 tỷ USD đã tăng lên 3,96 tỷ USD vào năm 2023. Xem như tăng đến 53% số tiền rơi vào tay bọn lừa đão này.
Có người gọi cho biết là ngân hàng, công ty nào đó mà mình đang sử dụng như công ty điện lực, nước này nọ. Kêu là có vấn đề với trương mục của mình như biên lai chưa trả này nọ rồi giúp mình login vào trang nhà của công ty điện lực chẳng hạn và hướng dẫn làm
"xác nhận 2 lần"(Dual Authentication), và mật mã sẽ được gửi đến cho điện thoại của mình. Khi mình đưa cho họ mật mã này thì họ sẽ chiếm lấy kiểm soát trương mục của mình và sử dụng các ứng dụng mà mình thường xài như Zelle, Venmo, hay Paypal. Các ứng dụng này thường không bảo đảm an toàn cho chúng ta như thẻ tín dụng. Nếu bị lừa đảo hay ăn cắp tài khoản, chúng ta không bị dính dáng khi khai báo thẻ tín dụng còn mấy cái kia thì họ có báo chúng ta biết trước khi gửi tiền là một khi đã gửi thì như đưa con hoang, vô thừa nhận nên sẽ không bao giờ gặp lại. Khi mua hàng trên mạng, mình dùng thẻ tín dụng American Express.
Nếu bác nào chưa bao giờ nhận các nhắn tin thì em đưa ra những mẫu đại loại như sau:
-
"Congratulations - you're a winner! Go to bit.ly/eFgHiJK to claim your $500 Walmart gift card".
Thông thường những đường dẫn này sẽ hỏi các bác những tin tức như sau:
- Bank account number (trương mục ngân hàng)
- PIN number (mật mã)
- Credit card number (thẻ tín dụng)
- Annual income (lợi tức hàng năm)
- Social Security number (Số an sinh xã hội)
-
"Acme Bank is closing your account due to suspicious activity. To keep your account active, please confirm your PIN at bit.ly/acmebank123".
-
"You have an outstanding tax refund of $2,560. Follow these instructions to claim your refund at: https://gov.taxrefunds.irs".
-
"Hi, it’s been a while, how are you doing? Let’s get together this weekend. Visit my profile at bit.ly/aBcWxYZ".
Những loại tin nhắn như vậy thường chúng ta sẽ không nhận ra là ai cả. Người gửi rất muốn nói chuyện với chúng ta, những người cô đơn, ở nhà chả biết gì để
"bà tám". Họ có kỹ thuật để moi móc tin tức cá nhân. Sau đó lại muốn chúng ta chuyển qua
WhatsApp, Telegram, Zalo và các ứng dụng khác để liên lạc.
Họ khoe về các đầu tư nhất là về
crytocurrency hay những loại đầu tư nào khác. Sau đó gửi hình ảnh của họ đẹp như Tây đầm như mấy người thuê nhà.
Điểm quan trọng là không muốn nói chuyện với chúng ta qua FaceTime hay những ứng dụng nào có ghi hình. Các tin nhắn thường có lỗi chính tả, văn phạm và các số điện thoại rất dài hay nhiều khi cả trong vùng của chúng ta ở vì rất dễ kiếm. Chỉ cần lên Google rồi ghi danh là xin được miễn phí. Mình trước đây có mấy nhà ở xa nên phải làm số điện thoại của vùng đó qua Google Voice. Những tin nhắn vớ vẩn không có liên quan gì đến chúng ta để khiến chúng ta nghĩ ai đó nhắn lộn. Nên cứ nhắm mắt nhắn tin lại cho họ sợ mang tội!. Đó là chiêu trò
"câu cá" của bọn lừa đão.
Mình có nghe một podcast, khi phỏng vấn một cựu cảnh sát viên ở Panama, ông ta được giới cảnh sát xứ này cho xâm nhập vào làm việc cho một tổ chức lừa đảo, chuyên tìm cách để lừa đảo gạt gẫm người Mỹ. Họ gọi điện thoại (khi xưa) cho mấy người Mỹ già rồi kêu họ mắc nợ nần chi đó, lâu quá nên mình quên các chi tiết, và kêu họ phải chuyển tiền. Có người nghe qua đã bật khóc vì quá sợ. Sau này giới cảnh sát cho rà, chộp được cả đám, đầu ông ta bị bọn xấu treo giá nên được FBI cho qua Mỹ sinh sống dưới tên giả vì sợ ông này bị giết.
Ngay những tin nhắn rất khả tín với email, những công ty mà chúng ta là khách hàng như công ty điện thoại, công ty ga hay điện lực.
Vấn đề làm sao để phòng ngừa không bị lừa đảo. Cách tốt nhất là khi nhận được những tin nhắn này thì đừng có vội mở ra, hay nhấn bấm gì cả. Chỉ cần cho xoá sạch là xong. Đừng nên tò mò mà dễ bị chết. Kiểu cá cắn câu là xem như hết vùng vẩy nỗi.
Họ cũng khuyên là khi nhận được tin nhắn của những nơi quen biết như của ngân hàng của mình, cũng không nên mở hay nhấn. Cách tốt nhất là liên lạc ngay ngân hàng của mình để cho kiểm chứng lại.
Sau đây là những lời khuyên của các chuyên gia chống tội phạm:
1
/ Không cho bất cứ ai biết được mật mã đang dùng. Nhất là mật mã hay
verification code được gửi đến cho chúng ta một lần để được kiểm chứng, không được cho ai biết nhất là người lạ qua điện thoại. Thường khi login vào trương mục ngân hàng hay công ty điện lực,…thường họ gửi cho mình một con số gồm 6 hay 8 số để cho mình xác nhận lại. Nếu mình cho ai khác biết thì họ có thể nhảy vào trương mục của mình ngay.
2/ Trong điện thoại thường có những ứng dụng để thanh lọc và chận spam từ tin nhắn của người không quen biết. Trên iPhone có cái vụ này, nhưng mình vẫn bị spam. Xem ra mấy tên spammers có những ứng dụng khác để qua mặt. Ở nhà có Internet thì chúng ta có thể dùng Router để chận lại. Lâu lâu mình mở ứng dụng của router ở nhà, thấy một lô các nơi tìm cách xâm nhập vào hệ thống Internet ở nhà.
Ngoài ra đừng bao giờ nghĩ mình khôn sẽ không bao giờ bị ai lừa đảo được. Ai buồn đời thì xem đường dẫn nói rõ hơn về cách tránh các spam và lừa đảo.
Avoiding Scams and Fraud for Older Adults
Nguồn:
1/ Robokiller. 2023 United States Robotext Trends. Found on the internet at
https://www.robokiller.com/spam-text-insights
2/ Federal Bureau of Investigation. Internet Crime Report 2023. Found on the internet at
https://www.ic3.gov/Media/PDF/Annual..._IC3Report.pdf
Theo lời kể của "đại gia trồng bơ Nam Cali"
