Dịch viêm phổi Vũ Hán đang nhanh chóng lan rộng, tính tới ngày 25/1, hầu hết các tỉnh ở Trung Quốc đều có người nhiễm bệnh. Có cư dân mạng đặt nghi vấn rằng, loại virus corona mới này đă ṛ rỉ từ pḥng thí nghiệm cao cấp tại Vũ Hán. Luận điểm này có vẻ nghe giống một loại “thuyết âm mưu” như trong tiểu thuyết, nhưng cũng có các bằng chứng được đưa ra làm cơ sở cho nghi vấn.
Virus viêm phổi Vũ Hán: Một thảm họa trước mắt
Rạng sáng ngày 23/1, giới quan chức Vũ Hán tuyên bố bắt đầu phong tỏa thành phố. Sự hoảng loạn đă bùng nổ tại thành phố 11 triệu dân này (cao hơn cả TP.HCM) . Người dân muốn thoát ra ngoài bằng mọi giá, ngược lại, quân đội Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đă công khai tham gia vào pḥng chống và khống chế dịch bệnh, dùng vũ lực ngăn chặn. Thành phố Vũ Hán đang đứng trên bờ vực của một thảm họa nhân đạo nghiêm trọng.
H́nh ảnh tại địa phương: cảnh sát vũ trang tay cầm súng trường tự động đang mặc quần áo pḥng hộ đứng gác tại bến xe ở Vũ Hán (Ảnh chụp màn h́nh video)
Theo thông tin cập nhật ngày 25/1, Cơ quan Y tế Trung Quốc đă ra thông báo về ít nhất 15 trường hợp tử vong mới trong ngày 24/1, nâng tổng số người chết lên 41 ở nước này. Trong khi đó, các trường hợp nhiễm mới đă được xác nhận tại Hoa Kỳ, Pháp và Úc.
Nhưng con số tử vong thật sự th́ chỉ có những nhân viên y tế tiếp xúc với dịch bệnh ở tuyến đầu mới biết rơ. Theo màn h́nh chụp tin nhắn được đăng tải trên Twitter, một nhân viên y tế ở Vũ Hán đă ghi rằng: “Cả Vũ Hán đă sụp đổ, chỉ là người ta chưa biết thôi. Bệnh viện của chúng tôi chỉ có thể chẩn đoán qua xét nghiệm axit nucleic. Một số lượng lớn bệnh nhân không được chẩn đoán chính xác, hăy nhanh chóng mua khẩu trang.”
Video một y tá khóc v́ suy sụp và căng thẳng:
Một cư dân mạng khác cho biết: “Số bệnh nhân nhiễm virus corona mới ở Vũ Hán đă quá tải, tin tức từ 3 nguồn tin khác nhau cũng xác nhận dựa trên số giường và thiết bị do Đảng Cộng sản Trung Quốc trang bị chính thức.”
Xuất hiện thông tin cho rằng loại virus corona mới ở Vũ Hán là “nhân tạo”
Cư dân mạng đă liệt kê một số điểm nghi vấn như sau:
Nghi vấn 1: Thời gian Trung Quốc phản ứng
Khi virus Vũ Hán mới xuất hiện, tờ Wired đưa tin rằng:
“Tuy các báo cáo ban đầu rất hạn chế, quan chức chính phủ thông báo rằng một nhóm các nhà nghiên cứu Trung Quốc đă xác định được loại vi sinh vật gây ra dịch bệnh. Họ cho biết thủ phạm là một loại virus chưa bao giờ gặp trên con người, một loại virus corona mới phát hiện, có liên quan tới SARS (hội chứng hô hấp cấp tính nặng) và MERS (hội chứng hô hấp Trung Đông). Theo truyền thông nhà nước, nhóm nghiên cứu Trung Quốc đă có sẵn các bản sao của virus đang nuôi cấy nhân tạo. Dưới áp lực của cộng đồng y khoa quốc tế, Trung Quốc đă công bố bản đồ gen của loại virus mới, khuyến khích các nhà nghiên cứu khắp thế giới phân tích và chia sẻ dữ liệu này.”
Theo tờ Wired, loại virus corona này được pḥng thí nghiệm xác định chỉ 2 tuần sau khi bệnh nhân đầu tiên xuất hiện. Các bản sao đă được nhân lên nhanh chóng và sơ đồ gen được công bố. Câu hỏi đặt ra là làm sao họ hoàn thành nhanh đến thế?
Nghi vấn 2: Pḥng thí nghiệm virus tại Vũ Hán
Từ trung tuần tháng 1 khi virus Vũ Hán bắt đầu lan ra nước ngoài, trên mạng đă xuất hiện thông tin cho biết loại virus này nhiều khả năng do pḥng thí nghiệm cao cấp tại Vũ Hán ṛ rỉ ra ngoài.
Các bộ quần áo cách ly sinh học tối tân với mức độ an toàn cao nhất (Ảnh: Viện virus Vũ Hán)
Cụ thể, cư dân mạng thường trích dẫn bài viết đăng trên tạp chí Nature ngày 22/2/2017 với tựa đề “Bên trong pḥng thí nghiệm Trung Quốc nghiên cứu các tác nhân gây bệnh nguy hiểm nhất thế giới”. Trong đó có đoạn:
Pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu những mầm bệnh nguy hiểm nhất thế giới, nằm trong kế hoạch xây dựng 5-7 pḥng thí nghiệm an toàn sinh học cấp độ 4 (BSL-4) tại Trung Quốc đại lục vào năm 2025. Song song với mặt tích cực, điều này cũng làm dấy lên những lo ngại.
Cụ thể, một số nhà khoa học bên ngoài Trung Quốc cảm thấy bất an về sự lây lan mầm bệnh, cùng với t́nh trạng căng thẳng địa chính trị liên quan đến vấn đề sinh học giữa Trung Quốc và các quốc gia khác.
Pḥng thí nghiệm trên đă được Tổ chức Công nhận Quốc gia Trung Quốc (CNAS) chứng nhận đáp ứng các tiêu chuẩn và tiêu chí của BSL-4 vào tháng 1/2017.
BSL-4 là cấp độ bảo vệ sinh học cao nhất (cấp độ an toàn sinh học được xếp loại từ 1 đến 4). Tiêu chí của nó bao gồm lọc không khí, xử lư nước và rác trước khi thải ra khỏi pḥng thí nghiệm, trong đó quy định rằng các nhà nghiên cứu phải thay quần áo và tắm trước và sau khi sử dụng các thiết bị của pḥng thí nghiệm.
Trong tương lai, pḥng thí nghiệm này sẽ nghiên cứu mầm bệnh gây ra dịch SARS (mầm bệnh không yêu cầu pḥng thí nghiệm BSL-4) trước khi chuyển sang nghiên cứu Ebola và virus Lassa Tây Phi.
Những lo lắng đă xuất hiện xung quanh pḥng thí nghiệm tại Vũ Hán. Virus SARS đă nhiều lần thoát khỏi các cơ sở nghiên cứu được kiểm soát nghiêm ngặt ở Bắc Kinh, Richard Ebright, nhà sinh học phân tử tại Đại học Rutgers ở Piscataway, New Jersey (Hoa Kỳ) cho hay.
Ông Ebright không cho rằng cần hơn 1 pḥng thí nghiệm BSL-4 ở đại lục. Ông nghi ngờ rằng sự phát triển này là để phản ứng với mạng lưới nghiên cứu ở Mỹ và châu Âu, mà theo ông cũng không đảm bảo. Ông bổ sung rằng chính phủ Trung Quốc sẽ tận dụng năng lực dư thừa từ các pḥng thí nghiệm này để phát triển vũ khí sinh học.
“Các cơ sở này đều có 2 mặt,” ông Ebright nói. Viễn cảnh tiêm cho những con khỉ mầm bệnh làm ông lo lắng hơn là phấn chấn: “Chúng có thể chạy quanh, chúng có thể cào, chúng có thể cắn.”
Thông tin ông Ebright nói rằng virus SARS đă hơn một lần thoát khỏi các cơ sở nghiên cứu Bắc Kinh là chính xác.
Cựu sĩ quan t́nh báo quân sự Israel – ông Dany Shoham – người từng nghiên cứu vũ khí sinh học của Trung Quốc, phát biểu với tờ Washington Post rằng cơ sở ở Vũ Hán này có liên quan tới chương tŕnh vũ khí sinh học bí mật của Trung Quốc.
Pḥng thí nghiệm virus Vũ Hán chỉ cách khu chợ nơi dịch bệnh bùng phát khoảng 20 dặm.
Khi được hỏi liệu chủng virus corona mới có khả năng ṛ rỉ ra ngoài không, ông Shoham cho biết: “Theo nguyên tắc, virus xâm nhập ra ngoài chỉ có hai con đường là bị ṛ rỉ hoặc lây nhiễm không tự biết trong nội bộ sau đó nhân viên đi ra ngoài khu vực bảo vệ. Đây có thể là điều đă xảy ra ở Viện virus Vũ Hán nhưng cho tới nay không có bằng chứng hay nghi vấn cho việc đó.”
Nhưng đầu mối quan trọng nhất không phải là pḥng thí nghiệm Vũ Hán, mà là từ các nghiên cứu virus đă công khai ở Trung Quốc trong các năm qua.
Nghi vấn 3: Các nghiên cứu virus của Trung Quốc
Giáo sư Guo-Yuan Yuan thuộc khoa Vi sinh vật học của ĐH Hồng Kông cho biết, loại virus mới này tương đồng gần 80% so với virus SARS. Nó giống nhất với virus SARS ở dơi Chu Sơn thuộc tỉnh Chiết Giang.
Khoảng cách giữa Chiết Giang và Vũ Hán là 1010 km, đi xe hơi mất khoảng 11 giờ, mùa đông khi dịch bùng phát lại là thời điểm dơi không ra ngoài. Người ta chưa thể giải thích v́ sao lại có sự tương đồng này.
Một bài viết trên mạng đưa ra nhận định:
Chủng virus corona tương tự SARS ở Vũ Hán được quân đội Trung Quốc phát triển từ loại virus corona mới có trên dơi ở Chu Sơn (Zhoushan) vào năm 2018. Chuỗi gen của virus này có thể t́m thấy trên dữ liệu gen của Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH GenBank) với số hiệu ZXC21 and ZC45, do Viện Nghiên cứu Quân y Nam Kinh gửi lên.
Bằng chứng cốt yếu là: Virus corona có 4 protein quan trọng. Khi so sánh protein màng bọc của virus (E protein), các chuyên gia phát hiện rằng virus Vũ Hán mới có 100% tương đồng với virus dơi Chu Sơn. Chủng loại virus đa dạng cao và truyền chéo loài mà đạt được độ tương đồng 100% là không thể xảy ra trong chọn lọc tự nhiên.
Trong quá tŕnh tiến hóa tự nhiên, E protein của virus dơi Chu Sơn không thể có tŕnh tự gen chính xác giống như E protein của virus viêm phổi Vũ Hán, theo định lư cơ bản của Fisher về chọn lọc tự nhiên đưa ra vào năm 1933.
Vũ Hán là nơi duy nhất có pḥng thí nghiệm BSL-4 ở Trung Quốc, nơi người ta có thể thực hiện biến đổi gen. Việc virus bị thoát ra ngoài có thể do vô t́nh hoặc hữu ư.
Để kiểm chứng nhận định này, kho dữ liệu gen của Viện Y tế Quốc gia Mỹ cho phép t́m và so sánh các mẫu gen của virus như sau:
Mẫu gen của virus viêm phổi Vũ Hán lấy từ chợ hải sản địa phương có mă MN908947
E protein của nó có mă QHD43418.1
Nhấn vào chức năng “run BLAST” để t́m các gen tương đồng:
Kết quả cho thấy mẫu gen 100% tương đồng chính là từ AVP78033.1 tức E protein của virus corona trên dơi Chu Sơn ZC45. Mà mẫu ZC45 chính là do Viện Nghiên cứu Quân y Nam Kinh gửi lên NIH năm 2018.
Các nghi vấn đều chỉ về một điểm
Như vậy, các thông tin đă xác minh được là:
Pḥng thí nghiệm Vũ Hán có định hướng nghiên cứu virus SARS, là nơi duy nhất ở Trung Quốc có thể nghiên cứu virus nguy hiểm và vị trí nằm ngay trong thành phố nơi bùng phát dịch.
Trung Quốc đă cung cấp dữ liệu về mẫu virus mới cùng sơ đồ gen của nó nhanh bất ngờ.
Virus corona mới có cùng E protein với virus trên dơi Chu Sơn mà quân đội Trung Quốc từng nghiên cứu.
Không có khả năng dơi Chu Sơn cách hơn 1000 km gây ra bệnh ở Vũ Hán.
Các thông tin làm tăng thêm nghi vấn (nhưng không khẳng định chắc chắn) là:
Các pḥng thí nghiệm Trung Quốc từng làm ṛ rỉ virus SARS trước đây
Các chuyên gia nhận định chính quyền Trung Quốc có ư định phát triển vũ khí sinh học
Nếu trước đây chỉ có thông tin về pḥng thí nghiệm virus Vũ Hán th́ c̣n khá mơ hồ, nhưng với dữ liệu gen trong kho dữ liệu của Viện Y tế Quốc gia Mỹ, nghi vấn của cư dân mạng đă có thêm sức nặng.
Nếu quả thật khả năng E protein tương đồng không thể xảy ra trong tự nhiên, tức là nó do con người lai tạo, th́ liệu có thể ai đó hoặc cơ sở nào đó phát triển virus corona này ngoài pḥng thí nghiệm cao cấp BSL-4 duy nhất ở Trung Quốc mà lại nằm ngay cạnh nơi bùng phát dịch?
Để có kết luận chắc chắn, vẫn cần chờ thêm dữ liệu và ư kiến của các chuyên gia, nhất là trong vấn đề so sánh bản đồ gen của virus.
Phong Trần tổng hợp
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
