Ảnh minh họa.
Khi đi mua sắm cũng như khi ngồi vào quán ăn tôi vẫn gặp những cảnh tượng mà đă từ rất lâu tôi trăn trở, bức xúc và đă hơn 1 lần tôi hoặc là góp ư trực tiếp với các nhân viên, tiếp viên hay với các ông, bà chủ Doanh nghiệp nhưng t́nh h́nh không có ǵ thay đổi.
Khi vào cửa hàng Châu á mua đồ ăn th́ hầu như các nhân viên không hề chào hỏi khi nh́n thấy khách đi vào cũng như cảm ơn khi khách trả tiền. Tôi nghĩ rằng khi khách đến quầy thu ngân trả tiền th́ ít ra nhân viên cũng chào 1 câu „chào… anh, chị, chú, cô… vân vân“ thế thôi, chưa cần yêu cầu hỏi thêm những câu khác như tại các Siêu thị của Đức ta thường nghe như „alles in Ordnung?... haben Sie noch einen Wunsch? …“ hay „quư khách có cần thêm ǵ không? …“ và khi khách trả tiền th́ nhân viên thu ngân tại các quầy Châu á này cũng không hề có 1 lời cảm ơn, thậm chí vừa thu tiền vừa gọi điện thoại mà không thèm nh́n vào mặt khách khi chính tôi là người khách trả tiền mà lại nói lời cảm ơn.
Cũng may có 1 ngoại lệ là tại cửa hàng Châu á của anh chị T + L tôi luôn nhận được những câu chào hỏi, sự phục vụ tận t́nh và lời cảm ơn của chính ông bà chủ khi tôi mua hàng. Mặc dù có những mặt hàng không rẻ bằng những nơi khác và lại nằm cuối Halle chứ không tại đầu Halle thuận tiện như những quầy khác nhưng tôi vẫn thích mua tại đây v́ thái độ phục vụ và văn hóa ứng xử của cửa hàng này. Tôi vào quán của người Đức bồi bàn hay dùng những từ „xin mời“ „cảm ơn“ khi tôi ra về họ cảm ơn nồng hậu 1 lần nữa và hẹn mong gặp lại lần sau. Tại hầu hết các quán trong Đồng xuân tôi thấy thiếu nét văn hóa ứng xử này.
Nhân viên mang đồ ăn ra cho khách không hề chúc khách ăn ngon miệng, thậm chí cá biệt có trường hợp đẩy đĩa đồ ăn hay đặt cốc đồ uống lên bàn cho khách mà ngoái cổ nh́n đi chỗ khác rồi quay ngoắt đi không một lời với khách rằng: mời anh, mời chị chứ tôi chưa dám mơ rằng tôi được chúc ăn ngon! Khi ra về tôi cũng thèm được nghe những câu đại loại như „cảm ơn anh, chị… lần sau ghé lại ủng hộ quán nhé…“ thế nhưng mơ ước vẫn chỉ là ước mơ cho đến ngày hôm nay mà thôi.
Phải chăng các chủ doanh nghiệp thấy rằng không cần đ̣i hỏi nhân viên của ḿnh phải có thái độ phục vụ tận t́nh, chu đáo lịch sự có văn hóa với khách v́ tại Berlin người Việt không có nhiều chọn lựa mà chỉ có thể mua sắm thực phẩm hay thưởng thức ẩm thực tại 2 TTTM? Tôi chưa bàn đến vấn đề nhân viên phải mặc áo mang Logo của Doanh nghiệp để khi khách cần hỏi ǵ th́ hỏi đúng nhân viên nhưng thiết nghĩ các chủ Doanh nghiệp cũng nên nghĩ đến điều này v́ khi khoác trên ḿnh màu cờ, sắc áo của Doanh nghiệp th́ trách nhiệm và văn hóa ứng xử của nhân viên sẽ được nâng cao hơn.
Chúng ta khi c̣n bé vẫn luôn được cha mẹ, ông bà dậy dỗ ăn nói, thưa gửi lễ phép theo tinh thần „tiên học lễ, hẫu học văn“, đó chính là nét đẹp của văn hóa dân tộc mà bao đời cha ông ta đă ǵn giữ lưu truyền cho hậu thế đến ngày nay. Nay khi chính chúng ta đă là cha, mẹ, ông bà chúng ta cũng phải có trách nhiệm giữ ǵn dạy dỗ cho con cháu tuyền thống và nét đẹp Văn hóa này. Muốn vậy chúng ta phải làm gương, thực hiện trong sinh hoạt hàng ngày cho thế hệ con cháu chúng ta noi theo. Con cháu chúng ta đă bị thiệt tḥi là không được ông bà, họ hàng tại Việt nam thường xuyên nhắc nhở chỉ bảo như những trẻ em khác sống tại quê nhà cho nên chúng ta càng phải chú trọng hơn việc làm gương và dậy dỗ cho các cháu giao tiếp ứng xử có văn hóa, lịch sự.
Nếu bàn về Văn hóa ứng xử của người Đức và so sánh với người Việt th́ chúng ta thấy họ rất lịch sự, khi gặp nhau họ bắt tay chặt, tự tin, b́nh đẳng chào hỏi niềm nở và không bị địa vị xă hội hay giầu nghèo chi phối. Người Việt chúng ta có truyền thống tốt là tôn trọng người cao tuổi nhưng thường hay bị dè dặt và có xu hướng bị Địa vị xă hội cũng như giầu nghèo chi phối trong khi giao tiếp dẫn đến thiếu tự tin, không b́nh đẳng.
Người Đức thường cố gắng tỏ rơ bản lĩnh, năng lực và ḷng nhiệt t́nh của ḿnh trong công việc nên họ cũng đánh giá người khác qua công việc của họ và tôn trọng, ngưỡng mộ những ai bằng chính năng lực, ḷng kiên tŕ của ḿnh đạt được thành công. Người Đức rất tự hào với truyền thống gia đ́nh, ḍng họ. Người Việt chúng ta cũng có những đức tính tốt như khiêm nhường, bày tỏ ḷng biết ơn với người khác. Trong công việc th́ người Việt dễ thích nghi với công việc mới khi có yêu cầu của chủ Doanh nghiệp hơn người Đức. Chúng ta cũng rất coi trọng và tự hào về truyền thống gia đ́nh, nhưng hay có xu hướng tự ti và thế hệ U 40, U 50 hiện nay ở Đức rất ngại học hỏi thêm tiếng Đức hay nghề ǵ mới khi công việc kinh doanh hiện tại của ḿnh không thuận lợi do phạm vi giao tiếp bị hạn chế.
Thêm vào đó chúng ta ít tin tưởng vào pháp luật mặc dù đang sống tại Đức là 1 nước mà mọi công dân đều b́nh đẳng trước pháp luật, cũng có thể do ảnh hưởng của Luật pháp Việt nam bao nhiêu năm qua bị các cơ quan hành pháp thực hiện không nghiêm túc nên h́nh thành trong chúng ta quan niệm Luật pháp là 1 sự áp đặt từ bên ngoài vào cuộc sống và làm ảnh hưởng đến lợi ích của ḿnh. Chính v́ vậy chúng ta ít tôn trọng Pháp luật và thường hay xử sự theo hiểu biết của cá nhân mà không có thói quen sử dụng dịch vụ tư vấn Luật pháp để đảm bảo quyền lợi của ḿnh trước Pháp luật. Những hạn chế này ảnh hưởng không nhỏ đến sự tự tin trong khi giao tiếp và cách ứng xử của người Việt chúng ta.
Trường học tại Đức dậy cho con em chúng ta phải có ư thức coi trọng quyền công dân của mỗi con người, tin tưởng vào quy định của Luật pháp để thực hiện và đảm bảo công lư xă hội và quyền lợi, sở hữu cá nhân. Từ nhỏ khi c̣n đi nhà trẻ tại Đức, con cháu chúng ta đă được các cô dậy cho tính tự lập, ngủ riêng độc lập để có khả năng sống tự lập sau này cho nên các cháu rất tự tin và b́nh đẳng trong giao tiếp, đó là đều rất đáng quư, chúng ta cần khuyến khích, động viên các cháu về đểm này. Thêm vào đó theo tôi th́ chúng ta cũng bồi dưỡng thêm cho các cháu t́nh cảm gắn bó gia đ́nh, trân trọng t́nh cảm với hàng xóm, láng giềng theo tinh thần „bán anh em xa, mua láng giềng gần“ tạo cho các cháu cách ứng xử lễ độ, đúng mực và có văn hóa trong gia đ́nh, với xóm giềng.
Một nét Văn hóa ứng xử mà tôi muốn nhắc đến nữa là giờ giấc của người Việt. Có rất nhiều chuyện cười ra nước mắt do thói quen „giờ cao su“ của chúng ta và những bất đồng trong gia đ́nh giữa bố mẹ và những đứa con „đúng giờ như người Đức“. Do chúng ta chịu ảnh hưởng tôn giáo, mà chủ yếu là Phật giáo, khá đậm nên chúng ta quan niệm thời gian là ṿng luân hồi (sinh tử) có sự gắn kết giữa quá khứ với hiện tại và tương lai, có thể chúng ta không ư thức được điều này một cách rơ rệt nhưng nó vẫn hiển hiện trong suy nghĩ, việc làm và cách ứng xử của chúng ta hàng ngày.
Chính v́ vậy chúng ta có cách ứng xử ḥa nhă với nhau hơn không khắt khe như người Đức, nhưng theo tôi do xuất xứ từ 1 nền nông nghiệp lúa nước, sản xuất nhỏ lẻ, không bị sức ép của 1 nền Công nghiệp hiện đại nên khái niệm thời gian của chúng ta cũng được co giăn tùy theo thời vụ nông nghiệp như câu „ đi đâu mà vội mà vàng, mà vấp phải đá mà quàng phải gai“, mặc dù ư của câu này là khuyên răn người ta không nên vội vàng hấp tấp, làm việc thiếu suy nghĩ chín chắn, nhưng đă bị nhiều người cố t́nh hiểu sai để biện minh cho „ giờ cao su“ của ḿnh. Thói quen không đúng giờ của chúng ta đôi khi để lại những hậu quả nghiêm trọng, nếu không th́ cũng làm mất đi sự tôn trọng của người khác với chúng ta, kể cả lớp trẻ. Khi sắp xếp thời gian chúng ta hay bị lẫn lộn giữa làm việc và vui chơi, nghỉ ngơi.
Chúng ta chưa sử dụng rạch ṛi, hợp lư được thời gian trong cuộc sống, đôi khi c̣n tùy hứng và tin tưởng vào sự ngẫu nhiên, may rủi cho nên mới có quan niệm cho rằng giầu, nghèo, thành công hay thất bại là do số phận chứ không phải do sự nỗ lực phấn đấu của chính bản thân. Đến khi bước vào tuổi 60, khi mà „quỹ thời gian“ không c̣n nhiều nữa, v́ chúng ta đă phung phí quá nhiều khi c̣n trẻ, th́ đành tặc lưỡi mà than rằng „âu cũng tại số trời“ !!??
Vậy người Đức họ quan niệm thế nào về thời gian? Chúng ta phải công nhận là phần lớn họ có thói quen rất đúng giờ. Họ thường sắp đặt công việc chính xác theo thời gian, hoạt động đúng giờ. Họ sử dụng, phân chia thời gian hợp lư, mọi công việc họ đều cố gắng hoàn thành càng nhanh càng tốt với tinh thần „ việc hôm nay không để đến ngày mai“. Họ coi trọng tri thức khoa học do sống trong 1 nước có nền Công nghiệp hiện đại, họ có tư duy tuyến tính nên mọi việc được sắp xếp khoa học, có kế hoạch cụ thể, tiết kiệm thời gian v́ người Đức quan niệm „thời gian là tiền bạc“ cho nên họ quan niệm cái ǵ đă trôi qua là thuộc về quá khứ, ít có quan niệm lưu truyền như chúng ta.
Thiết nghĩ trong văn hóa ứng xử của mỗi dân tộc đều có những mặt tích cực, tốt, hay và những điều c̣n hạn chế, không hay. Không có ai là hoàn hảo nhưng mong muốn trong bài viết này của tôi là những bậc làm cha mẹ như chúng ta hăy tự ḿnh cố gắng nâng cao văn hóa ứng xử của ḿnh trong giao tiếp để làm gương và dậy bảo cho con cháu chúng ta tiếp thu được nền văn hóa hiện đại, văn minh của Đức nhưng vẫn giữ được những điều tốt đẹp trong văn hóa truyền thống của Việt nam nhằm tạo được h́nh ảnh tốt đẹp của người Việt trên nước Đức và qua đó nâng cao được uy tín cũng như sự tôn trọng của người Đức với chúng ta.
Đôi điều trăn trở xin được cùng chia sẻ với bà con.
Liễu Châu, Tháng 10. 2012
Nguồn: Tapchihuongviet
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Đôi điều trăn trở về Văn hóa ứng xử người Việt ở Đức
