(NLĐO) – Khi đang tháp tùng với Công viên cây xanh TPHCM vận động nghệ nhân tham gia Hội hoa xuân Tao Đàn năm 2012 ở miền Tây, chúng tôi nhận được tin ở Bến Tre có một con cá gỗ độc nhất vô nhị ở Việt Nam.
Nghệ nhân Ba B́nh An bên chú Ḱnh ngư độc nhất vô nhị
Chủ nhân của con cá là nghệ nhân Ba B́nh An, tức ông Nguyễn Văn Ba ở 4, xă Nhơn Thạnh, TP Bến Tre.
Nhà ông Ba thuộc vùng nông thôn, dù có đường nhựa đến tận nhà nhưng khá hẹp, chỉ đủ cho xe ô tô cỡ vừa. Hai bên đường, dừa rợp bóng, trĩu trái.
Xe vừa dừng lại trước cửa nhà ông Ba, đập ngay vào mắt chúng tôi là một con cá to vật vă, màu cánh gián, lên nước đỏ au nằm chiếm hết cả một khoảng sân.
Với cái đầu to bóng lưỡng, đôi mắt tinh ranh, thân h́nh uốn khúc khoẻ mạnh, bộ da gồ ghề, chiếc đuôi cong, chẻ hai kiêu hănh vẫy lên trời, con cá gỗ sống động đến mức nếu thả xuống biển, xem chừng hắn sẽ lướt đi cùng những con sóng.
Đi ṿng tới ṿng lui, ấp măi tay lên thớ gỗ mát lạnh, lên vân sặc sỡ, chúng tôi quên mất cả việc hỏi chuyện chủ nhân của con cá gỗ, nghệ nhân Ba B́nh An.
Ngư phủ bỏ thuyền lên bờ làm nghệ nhân
Gia đ́nh ông Ba có 3 đời làm nghề chài lưới, riêng ông có đến 35 năm là ngư phủ. Những năm lênh đênh trên biển, ông đă bộ lộ mắt thẩm mỹ và khéo tay khi nhặt vỏ ốc lắp ráp h́nh con nọ, con kia.
Mấy chục năm làm nghề cá, con cái khôn lớn, ông bán thuyền bán lưới và bắt đầu vui hưởng tuổi già bằng thú chơi kiểng khô. Ban đầu chỉ là làm cho thoả đam mê, về sau có người biết tới hỏi mua và dần dần ông Ba bắt đầu bén duyên với cái nghề bắt củi phải biến thành vàng.
“Cái nghề này ngoài có con mắt nghệ thuật chưa đủ đâu cô. Dù gốc cây khô, cây chết chỉ để làm củi nhưng mua rồi công vận chuyển nó về nhà cũng rất tốn kém. Phải làm rồi bán sản phẩm để lấy ngắn nuôi dài”.
Dẫn chúng tôi vào nhà, ông Ba chỉ cho chúng tôi xem một con rồng đang… cười tươi hớn hở. Đối diện với nó là con tôm hùm to vật vă. “Đây là tác phẩm đầu tay của tui, có tên là “rồng đến nhà tôm”, nhiều người thấy thích trả giá cao lắm nhưng tui không bán, để dành làm kỷ niệm”.
![](http://nld.vcmedia.vn/ciLAynugSRwE6T2fSjAC53Ycccccc/Image/2012/01/IMG0016_d0efa.gif)
Tác phẩm đầu tay của ông Ba "rồng đến nhà tôm"
"Không có tên nào xứng với Ḱnh ngư"
Từ chú rồng vui tính đó đến nay đă 6 năm, ông Ba đă tạo h́nh khoảng 100 tác phẩm. Trong đó, đặc sắc nhất là một con rùa được ông đặt tên là “Thần Kim Quy dâng gươm báu” và mang ra Hà Nội để chào mừng đại lễ 1000 năm Thăng Long.
“Nhưng từ đó tới nay chưa có tác phẩm nào bằng con Ḱnh ngư, nó dài 6,3 m, cao 1,2m, đường kính ṿng bụng rộng 3,4m, nặng khoảng 1 tấn, con cá này bảo đảm độc nhất vô nhị ở Việt Nam đó cô”.
![](http://nld.vcmedia.vn/ciLAynugSRwE6T2fSjAC53Ycccccc/Image/2012/01/Untitled1_ca48d.gif)
Tác phẩm "Thần Kim Quy dâng gươm báu". Ảnh do nghệ nhân Ba B́nh An cung cấp
Ông Ba kể, khoảng tháng 11-2010, một người quen mách nước ở xă Thới Thuận, huyện B́nh Đại, cách nhà ông 45 km có một cây mù u khoảng 200 tuổi mới chết. Nghe qua số tuổi của cây, lại là mù u nên ông Ba biết là của quư, lập tức lên đường ngay.
Tới nơi, nh́n qua dáng cây, thấy đây là loại mù u tía, gỗ màu đỏ, gốc ph́nh to, thân cây ngả về một hướng, phân nhánh làm hai như đuôi cá, ông ba mừng lắm, đồng ư chồng tiền liền mà không cần trả giá.
![](http://nld.vcmedia.vn/ciLAynugSRwE6T2fSjAC53Ycccccc/Image/2012/01/IMG0008_d1f07.gif)
Nhờ nhánh cây chẻ hai nên chiếc đuôi Ḱnh ngư thật sự sống động
“Nh́n tướng cái cây là tui thấy nó ẩn trong đó h́nh dáng một sinh vật biển. Ban đầu, tui thấy bộ rễ nó đẹp quá, như một cái đầu rồng nên định làm tác phẩm cá hoá rồng. Nhưng coi lại thấy đào bộ rễ đó lên nguyên vẹn là cả một vấn đề, đề tài đó lại không mới nên tui quyết định nó chỉ thuần là một con cá”.
Cả chục thanh niên khoẻ mạnh được ông Ba huy động đến đào cây, chuyển lên xe và đưa về. Cây mù u đó ông mua chỉ có 3 triệu nhưng công cáng vận chuyển về đến nhà lên đến 15 triệu đồng.
“Tốn kém thiệt nhưng gặp được cái cây quư là mừng lắm cô, tốn bao nhiêu cũng được, làm xong rồi nó sẽ trở nên vô giá”.
Người nghệ nhân chơi cây khô, gặp được gốc cây thế đẹp, nh́n ra dáng cây, lấy được ư tưởng cũng giống như rồng gặp nước.
Chỉ trong ṿng 3,5 tháng, ông Ba đă đă làm xong các công đoạn như đập vỏ, móc ruột, cắt tỉa, đánh bóng để một khúc củi khô bỗng hoá ḱnh ngư.
Ḱnh ngư nặng đến 1 tấn, chiều dài hơn 6 m
Da Ḱnh ngư lên nước đỏ au với những đường vân độc đáo
“Làm xong con cá, tui đi tới đi lui nh́n nó hoài mà không thể mường tượng được nó giống loài cá nào. Cá mập, cá heo, cá kiếm, con nào cũng có vẻ không xứng với nó nên tui quyết định đặt tên là Ḱnh ngư, tức là con cá lớn, con cá vô địch thiên hạ”.
Trong dịp Tết Nguyên đán 2012, ông Ba sẽ mang Ḱnh ngư đi trưng bài tại Hội hoa xuân TP Bến Tre. Ông tâm sự, làm được con cá hoành tráng như vậy, ông rất muốn khoe với thiên hạ nên cũng đang t́m hiểu thủ tục đăng kư cho con cá được ghi tên vào sách kỷ lục Việt Nam.
Bài, ảnh, clip: Thiên Kim
NLDOnline